لزوم توجه به مسئله «عبرتآموزی» در انتشار اخبار حوادث
مدیر دفتر روزنامه خراسان در تهران با بیان اینکه غیر از بحث رسانهای اخبار حوادث موضوع تنبه و عبرتگیری آن ملاک است، گفت: اعدام در ملأعام کارکرد اجتماعی خودش را از دست داده است و بعضاً دیدهایم که مردم برای آن مجرم دلسوزی میکنند.
وحید حسینزاده در گفتوگو با خبرنگار حوادث باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» درباره نحوه تنظیم انتشار اخبار حوادث در رسانهها اظهار داشت: تنظیم اخبار حوادث و دقت در پرداختن به سوژه و انتخاب آن بسیار اهمیت دارد، قانونی در حوزه مطبوعات وزارت ارشاد وجود دارد که رسانهها نمیتوانند هر عکسی را در حوزه مطبوعات استفاده کنند، عکس استفاده شده در رسانهها نباید دلخراش باشد و افکار عمومی را جریحهدار کند.
وی افزود: قانونگذار نیز مراقب بوده که از روان عمومی جامعه صیانت کند از طرفی دیگر نیز خبر را نمیتوان حذف کرد و زمانی که اتفاقی میافتد به هر صورت باید درصدی به آن پرداخته شود.
مدیر دفتر تهران روزنامه خراسان با بیان اینکه در عرصه مطبوعات تمامی اخبار حوادث و جنایی پوشش داده نمیشوند، خاطرنشان کرد: برخی اخبار حوادث احساسات جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد و اصولاً در جامعه در بسیاری از حوزهها تکرار خبر بدآموزی دارد، قبح آن شکسته میشود و تکنیکهای جدید انجام بزه را آموزش میدهد، در بسیاری از موارد مشاهده شده که مجرمان گفتهاند جرم را از مشاهده فیلم و خواندن خبر آموزش دیده و اجرا کردهاند؛ باید از دید جامعهشناختی به حوادث در روزنامهها بنگریم، غیر از بحث رسانهای اخبار حوادث موضوع تنبه و عبرتگیری آن ملاک است، اگر در رسانه تشخیص دادیم این جنبه در خبر کمرنگ شده نباید به آن خبر بپردازیم یا اینکه مدل تنظیم خبر را عوض کنیم.
وی ادامه داد: به طور مثال زمانی که مجرمی را در ملأعام اعدام میکنند، آن دار زدن، برای مجرم نیست چون آن مجرم دیگر مرده و برای تنبه افرادی است که به صحنه اعدام مینگردند اما اکنون در این صحنهها با تلفن همراه در حال فیلمبرداری هستند و اعدام در ملأعام کارکرد اجتماعی خودش را از دست داده است و بعضاً دیدهایم که مردم برای آن مجرم دلسوزی میکنند، میگویند جوان است و در جایی که تنبه باید به دست بیاید، تنبهی وجود ندارد؛ این کنشی نیست که قوه قضاییه انتظار دارد و باید آسیبشناسی شود؛ اگر [اعدام در ملأعام] عبرتآموز نیست باید حذف شود.
این کارشناس رسانه درباره اخباری که در فضای مجازی انتشار پیدا میکند و رسانههای رسمی و قانونی درباره انتشار آن به دلایل مختلفی منع دارند، تصریح کرد: متأسفانه فرهنگ استفاده درست از فضای مجازی به طور کل را نداریم، به طور مثال در بازیهای رایانهای چه اندازه خانوادهها را آگاه کردیم که بر مبنای نظام ردهبندی سنی، یک بازی را برای فرزندان تهیه کنند، کودک پنج ساله در این بازیها صحنه خشن و جرم و جنایت میبیند، با توجه به این موارد است که میگوییم باید به صورت جامعهشناختی به حوزه اخبار حوادث بنگریم، باید فرهنگ استفاده از فضای مجازی را در خانوادهها به وجود بیاوریم، خانم کلینتون لایحه «حفاظت از نهاد خانواده در مقابل بازیهای مخرب» را به «سِنا» میبرد، در ایران معادل این لایحه وجود ندارد و فضای مجازی در کشورمان مدیریت نشده است.
حسینزاده با بیان اینکه در فضای رسانههای مکتوب، ناظر و قانونگذار مشخص است و محدودیتها با توجه به این قانون باید رعایت شود، افزود: اما در فضای مجازی اینگونه نیست و چه برای صاحب و چه مصرفکننده فضای مجازی محدودیت مشخص نیست، اگر قبحی در یک روزنامه چاپ شود، همان قبح در فضای مجازی نیز وجود دارد و حتی یک جرم و جنایت در فضای مجازی حلاجی میشود؛ در فضای مجازی نیز اگر فراتر از قبحآموزی مطلبی نشر شود، بسیار فاجعهها به وجود میآید، اکنون دسترسی و اقبال به فضای مجازی از سایر رسانهها بسیار بیشتر است، من با پدیده خودسانسوری موافق نیستم و باید درباره این فضا تدبیر کرد، در حال حاضر در خانوادهها نیز مدیریت و نظارت وجود ندارد، نباید به سمتی برویم که این شبکهها را حذف کنیم و باید به مردم آموزش دهیم.
مدیر دفتر تهران روزنامه خراسان ادامه داد: در کشورمان برخورد سلبی و ایجابی داریم و به طور مثال به فرزندان فقط میگوییم بازی خاصی را انجام ندهد در صورتی که در آمریکا، فرهنگ شده است که والدین همراه با فرزندشان یک بازی را میخرند و هنگام بازی کنار فرزند مینشیند و با او بازی میکنند.
این کارشناس رسانه درباره انتشار یا عدم انتشار اخبار خودکشی در رسانهها خاطرنشان کرد: عصر، عصر رسانه و ارتباط است، اخبار خودکشی به هرحال منتشر میشود، در عصری هستیم که هر شهروند یک رسانه است، خودم مدت زمانی قبل از یک آتشسوزی در میدان بهارستان فیلمبرداری کردم، اگر نخواهیم این اخبار را در شبکهها و رسانههای رسمی پوشش بدهیم، بین مردم و جامعه پوشش داده میشود اما در این صورت وظیفه رسانهها چیست؟ کار را باید دست کارشناسان دهیم و سریعتر خروجی این نگاه کارشناسی بیرون آید، زمانی که یک پدیده و ناهنجاری اجتماعی به فاصله کم تکرار میشود، نیاز به بررسی و اقدام مؤثر دارد یعنی جامعهشناس، روانشناس و کارشناسان باید خودکشی را بررسی و با خانوادههای افرادی که خودکشی کردند، صحبت کنند و پس از حلاجی موضوع به جمعبندی برسند و بعد صاحب رسانه و خبرنگار خبر را همراه با تحلیل ارائه کند.
حسینزاده تصریح کرد: به طور مثال متوجه میشویم که فیلم، یک بازی، شبکه ماهوارهای و... وجود دارد که جوانان با دیدن آن به سمت خودکشی سوق پیدا میکنند و این موضوع باید سریعاً به خانوادهها اطلاعرسانی و هشدار داده شود، زمانی با بررسی خانواده افرادی که خودکشی کردهاند به نقطه و آسیب مشترکی در بین تمامی این خانودهها میرسیم و متأسفانه اکنون تقلیدگرایی بین جوانان زیاد شده است؛ باید سرلوحه کارمان را در رسانه مراجعه به کارشناسان قرار دهیم، زمانی در روزنامه خراسان ستونی داشتیم که کارشناس معاونت اجتماعی نیروی انتظامی با بیان روان و روایی به شرح یک پرونده واقعی میپرداخت و در انتها نگاه کارشناسی داشت، متأسفانه در سبک نگارش و بیان مسئله خوب عمل نمیکنیم و باید مطالب قدرت تأثیر و ارزش افزوده برای مخاطب داشته باشد.
انتهای پیام/