نسبت امنیت اجتماعی و عدالت اجتماعی در قرآن

نسبت امنیت اجتماعی و عدالت اجتماعی در قرآن

بدون تردید یکی از مهمترین مؤلفه های اجتماعی که وجود آن در هر جامعه ای، از ضروریات محسوب شده و بدون آن زندگی سعادتمندانه برای آحاد مردم امکان پذیر نمی باشد، مسأله مهم و اساسی «امنیت» می باشد.

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، بدون تردید یکی از مهمترین مؤلفه های اجتماعی که وجود آن در هر جامعه ای، از ضروریات محسوب شده و بدون آن زندگی سعادتمندانه برای آحاد مردم امکان پذیر نمی باشد، مسأله مهم و اساسی «امنیت» می باشد. امری که در واقع منشأ و زیربنای تمامی امور بوده و با عدم آن هیچ گونه فعالیت فردی و اجتماعی دیگر، چه در عرصه ی فرهنگی و چه در عرصه های دیگر، نظیر صنعت، اقتصاد، هنر، سیاست و… انجام پذیرنخواهد بود. ازهمین روست در قرآن کریم و روایات منقول از حضرات معصومین علیهم السلام نیز «امنیت» از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.


در یک تقسیم بندی کلی می توان امنیت را به دو نوع «امنیت فردی» و «امنیت اجتماعی» تقسیم نمود. یعنی هنگامی که بحث از امنیت به میان می آید این موضوع را هم در حوزه فرد و هم درحوزه اجتماعی باید مدنظر قرارداد. در واقع امنیت اجتماعی، به قلمروهایی از حفظ حریم فرد مربوط می‌شود که به نحوی در ارتباط با دیگر افراد جامعه هستند و به نظام سیاسی و دولت مربوط می‌شود. البته ناگفته پیداست که این دو اگرچه از نظر ظاهر دو حوزه جدا از یکدیگر می باشند ولی در حقیقت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته به گونه ای که ایجاد و برقراری امنیت اجتماعی بدون پرداختن به علل و عوامل ایجاد امنیت فردی منتج نبوده و به ثمرنخواهد نشست. ازاین روست که از دیدگاه علم جامعه شناسی «امنیت فردی زیربنای امنیت اجتماعی است.

قرآن کریم به عنوان برنامه جامع سعادت انسان در هر عصر و زمانی و نیز بهترین نسخه شفابخش آلام روحی و جسمی انسان ها در برگیرنده ی تمامی نیازهای دنیوی و اخروی و فردی و اجتماعی انسان ها می باشد، نسبت به مقوله ی «امنیت» نیز توجه ویژه ای داشته و درآیات بسیاری ضمن بیان اهمیت موضوع «امنیت»، مخاطبان خود را نسبت به اهمیت آن متذکر شده است، یکی از مشهورترین آیات قرآن کریم که به موضوع «امنیت» اشاره شده است آیه 126 سوره مبارکه ی بقره می باشد که مشتمل بردعای پیامبر بزرگ خداوند حضرت ابراهیم (ع) درباره سرزمین و مردم مکه می باشد: «و به یادآور هنگامی که ابراهیم عرض کرد: پروردگارا! این سرزمین را شهرامنی قرار داده و اهل آن را،آنها که ایمان به خدا و روز بازپسین آورده اند از ثمرات (گوناگون) روزی ده» همچنین باید توجه کرد که این درخواست حضرت ابراهیم (ع) مبنی برامنیت مکه و اهل آن، درآیه ی 35 سوره مبارکه ی ابراهیم نیز تکرار شده که خود بیانگر اهمیت موضوع می باشد؛در این آیه نکات قابل توجهی وجود دارد،  حضرت ابراهیم علیه السلام در دعای خود، اصلی ترین نیاز اجتماع نه چندان بزرگ (در آن روزگار) را مد نظر قرار داده و قبل از هر تقاضای دیگری برای آنان درخواست «امنیت» می نماید و سپس بعد از امنیت است که برای مردم آن سرزمین طلب روزی و بهره مندی از ثمرات مختلف را میکند، در اینکه منظور از ثمرات چیست بین مفسیرین اختلاف نظر وجود دارد، اما ظاهرا ثمرات یک معنی وسیع دارد که هر گونه نعمت مادی، اعم از میوه ها و مواد دیگر غذایی، ونعمتهای معنوی را شامل می شود، کما اینکه در حدیثی از امام صادق (ع) می خوانیم که فرمود: هی ثمرات القلوب: منظور میوه دلها است اشاره به اینکه خداوند محبت و علاقه مردم را به مردم این سرزمین جلب می کند. یعنی امام صادق(ع) انسجام اجتماعی را نیز یکی از نعمت ها و ثمراتی دانستند که در دعای حضرت ابراهیم به آن اشاره شده است.

اما حضرت ابراهیم همین جا دعای خویش را تمام نمی کند و با توجه به اینکه می داند شیاطین انس و جن همیشه در کمین انسان ها هستند و عده ای از مسیر ایمان و تقوا الهی خارج می شوند و از شیطان پیروی می کنند که دشمن خداوند متعال می باشد، از خداوند درخواست می کند که بهره مندی از ثمراتی که حاصل امنیت جامعه می باشد، به افراد مومن به به خداوند و روز قیامت اختصاص پیدا کند، در واقع اگر این دعای حضرت ابراهیم را که از پیامبران اولوالعزم است و خلیل الحمن می باشد تحلیل کنیم، ایشان بهره مندی از نعمت ها و ثمرات مادی و معنوی را فرع جامعه و سرزمینی امن می دانند، برای همین دعا می کنند که امنیت در این سرزمین مکه برپا شود تا زمینه برای بهره مندی از نعمات الهی فراهم گردد ولی مومنین و صالحان را شایسته این بهره مندی از مواهب می دانند، در واقع حضرت ابراهم امنیت را برای خودش نمی خواهند بلکه امنیت را برای این می خواهند که متقین و پاکان بتوانند از نعمت های الهی بهره مند شوند، نه کافران! خداوند متعال نیز ضمن پذیرش دعای حضرت ابراهیم(ع) تاکید می کنند که کافران فقط بهره کمی از نعمت های الهی می برند و آن نیز به سبب رحمت وسیع خداوند است که از داقل نعمت ها حتی نسبت به کافران دریغ نمی کند ولی در عین حال آنها وعده عذاب الهی را می دهد تا انذاری برای کافران باشد.

از این آیه نتیجه می شود که هدف از امنیت اجتماعی در واقع فراهم شدن شرایط برای تحقق عدالت اجتماعی است و عدالت اجتماعی در اسلام به معنای مساوی بودن همه افراد در تمام حقوق نیست، بکه خداوند بین مومن و کافر فرق می گذارد به گونه ای که ساختار اجتماعی و امنیت در آن به گونه ای باشد که در نهایت مومنان از نعمت های مختلف الهی بهره مند شوند و تمام قوانین باید با این هدف کلان سازگاری بیابند، البته تمام انسان ها چه کافر و چه مومن در حداقل هایی با هم برابرند و در آنجا تفاوت نمی باشد مثل اصل حیات و نیاز های اولیه متلازم با آن به خاطر همین خداوند می فرمایند که کافران نیز بهره کمی می برند تا روزی که وعده عذاب الهی در قیامت محقق شود.

منبع:سادس

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها

پربیننده‌ترین اخبار رسانه ها
اخبار روز رسانه ها
آخرین خبرهای روز
فلای تو دی
تبلیغات
همراه اول
رازی
شهر خبر
فونیکس
میهن
طبیعت
گوشتیران
رایتل
مادیران
triboon