امتحان نهایی؛ روی خط شایعه
«تکذیب شد.» این جمله را هرسال در این روزها بیشتر از همیشه می‌شنویم. روزهایی که برای دانش‌آموزان روزهایی خاص و سرنوشت ساز است و تجربه، نشان داده است که بازار خوب و داغی هم برای شایعه‌های مختلف می‌سازد.
«تکذیب شد.» این جمله را هرسال در این روزها بیشتر از همیشه می‌شنویم. روزهایی که برای دانش‌آموزان روزهایی خاص و سرنوشت ساز است و تجربه، نشان داده است که بازار خوب و داغی هم برای شایعه‌های مختلف می‌سازد. شایعه‌هایی که امسال هم دست از سر وزارت آموزش و پرورش بر نداشت و باز هم خبرهای درگوشی درباره‌اش چند روزی همه جا پیچید. خبرهایی که می‌گفت سؤال‌های امتحان نهایی امسال لو رفته است. مثل هرسال. خبرهایی که هم مثل همیشه تکذیب شد و هم منابع غیررسمی از تأیید و پیگیری آن سخن گفته‌اند.
حالا دو هفته‌ای می‌شود که شایعه لو رفتن سؤال‌های امتحان نهایی در مقاطع مختلف به ویژه مقطع سوم متوسطه، سوژه ثابت خبرنگاران حوزه آموزش و پرورش در رسانه‌ها شده است.
اوایل خردادماه و با آغاز امتحان‌های نهایی مدارس، شایعه‌ای در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی درباره فروش تلگرامی سؤالات امتحان نهایی در پایه سوم متوسطه به گوش رسید. شایعه‌هایی که البته به فاصله نسبتاً کوتاهی توسط رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش تکذیب شد. آقای «عبدالرسول عمادی»نهم خردادماه امسال با اشاره به انتشار خبری که باعنوان « خرید و فروش120 هزار تومانی سؤالات امتحان نهایی درشبکه های مجازی از شایعه تا واقعیت» گفته بود: «با هماهنگی پلیس فتا سایت‌هایی که خبر فروش سؤالات امتحانات نهایی را منتشر کرده‌اند و از آن طریق مبادرت به خرید و فروش سؤالات امتحانی می‌کنند برخورد خواهد شد.»
او این را هم گفته بود که رفتار این سایت‌ها مصداق کلاهبرداری و شیادی است بنابراین به شهروندان، خانواده‌ها و دانش آموزان توصیه می‌شود در دام کلاهبرداران گرفتار نشوند.
به گفته عمادی، هر نوع سوالی که توسط سایت‌های مدعی به معرض فروش گذاشته شده، مربوط به سنوات گذشته و امتحانات نهایی بوده که تاریخ برگزاری آنها سپری شده است.
رئیس مرکز سنجش آموزش و پرورش گفته بود: «به دانش آموزان اطمینان می‌دهیم که سؤالات امتحانی در امنیت کامل در رأس ساعت مقرر در دسترس آنها قرار خواهد گرفت.»
او البته از دانش آموزان هم خواسته بود تنها بر محتوای کتاب‌های درسی متمرکز شوند، زیرا سؤالات امتحانی فقط از متن کتاب‌های درسی طراحی می‌شود و دانش‌آموز با مطالعه دقیق می‌تواند به طور کامل پاسخگوی سؤالات باشد.
این اما پایان ماجرا نبود. یک هفته پس از اطمینان دادن رئیس مرکز سنجش آموزش و پرورش، گزارش‌های مستندی از ادامه فعالیت کانال‌های تلگرامی فروش سؤالات امتحان نهایی منتشر شد. کانال و صفحه‌هایی که سؤالات امتحانات نهایی را با مبلغ حداقل 200 هزار تومان به فروش می‌رساندند و داوطلبانی که تمایل به خرید سؤالات لو رفته داشتند باید با ریختن مبلغ از طریق کارت‌های شتاب اقدام می‌کردند.
در این صفحات پیام‌هایی چون «تنها پخش کننده اصلی خودمان هستیم و کسانی که سؤالات را از کانال دیگری می‌خرند عواقبش با خودشان هست»، «دوباره خبر بدی به دستم رسید که نشان می‌دهد که احتمال آمدن سؤالات به 30 درصد رسیده که غیرقابل تحمل است و به تک تک شماها حق می‌دهم ناراحت شوید». «گول پیج های دیگر را نخورید، صبح بین ساعت 6 تا7:30 اگر خبری شد در کانال گفته می‌شود»، «واسطه اول ما را سر کار گذاشته ولی الان در حال صحبت کردن با واسطه دوم حوزه هستم، ان شاالله که بتونه فوقش تا فردا سؤال‌ها را تحویل دهد»، «قیمت سؤال‌ها هنوز مشخص نیست و این مساله وابسته به واسطه ما در حوزه است ولی چیزی در حدود 200 هزار تومان می‌باشد» « فقط سؤال داریم و پاسخنامه موجود نیست»، «طبق آخرین صحبت من با واسطه حوزه احتمال آمدن سؤال90 درصد است». «دوستان دیدید سؤالات ادبیات همونی بود که بهتون دادم و درست بود» آمده بود. اما نکته قابل تأمل در این پیام‌های تلگرامی، دعوت دانش آموزان به تجمع و اعتراض بود. موضوعی که بیش از همه موضوعات دیگر جلب توجه می‌کرد.
شاید برای همین بود که پلیس نیز وارد عمل شد تا ماجرای فروش سؤالات امتحانات نهایی، کمی پلیسی‌تر دنبال شود.
از هرمزگان و تهران، خبر رسید که متهمان و کلاهبرداران فروش سؤالات امتحانات نهایی دستگیر شدند. رئیس پلیس فتای تهران بزرگ از دستگیری سه کلاهبردار که با ادعای فروش سئوالات امتحانات نهایی اقدام به کلاهبرداری از دانش‌آموزان کرده بودند، خبر داد و گفت: « کارآگاهان پلیس فتا در تحقیقات اولیه خود متوجه شدند که این افراد به هیچ عنوان به سوالات امتحانات نهایی دسترسی نداشته بلکه سوالات مربوط به سال‌های گذشته را که در بازار موجود است به وسیله فتوشاپ و دستکاری در تاریخ امتحان به عنوان سوالات امتحانات نهایی سال جاری معرفی کرده و از این طریق15، 16 و 9 میلیون تومان از دانش‌آموزان کلاهبرداری کرده‌اند.»
به گفته رییس پلیس فتای تهران بزرگ این افراد سوالاتی را که ادعا می‌کردند سؤالات تخصصی امتحانات نهایی است هر یک به مبلغ 180 هزار تومان و سؤالات عمومی را به مبلغ 100 هزار تومان به مالباختگان فروخته و پس از دریافت وجه عکسی را که ادعا می‌کردند سؤالات مربوط به امتحانات است برای متقاضی ارسال می‌کردند.
فرمانده نیروی انتظامی هرمزگان هم 14 خردادماه، از دستگیری 3 متهم که سؤالات امتحانات نهایی را از طریق شبکه‌های اجتماعی در بندرعباس منتشر کرده بودند خبر داد و گفت: «دانش آموزان مقاطع مختلف سطح شهرستان بندرعباس مبلغ تعیین شده برای خرید سؤالات امتحانی را به حساب فردی به هویت «ه-د» واریز که وی نیز مقداری از مبالغ را به حساب شخصی به هویت «م-د» واریز کرده است که هر 3 متهم این پرونده دستگیر شدند.»
ماجرا البته به صحن علنی مجلس شورای اسلامی هم کشیده شد و دبیر کمیسیون آموزش مجلس با بیان اینکه آموزش و پرورش نسبت به انتشار مطالب در فضای مجازی و گلایه برخی خانواده‌ها درباره لورفتن سؤالات امتحان نهایی سکوت کرده است، گفت: «کمیسیون آموزش با حساسیت فوق‌العاده، این موضوع را پیگیری می‌کند.»
حجت الاسلام «علیرضا سلیمی» این را هم گفته بود که کمیسیون آموزش به دنبال پیگیری و به نتیجه رساندن این ماجراست. اما روز یکشنبه، رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش، در گفت و گو با «ایرنا» درباره شایعه فروش سؤالات امتحان نهایی با احتیاط بیشتری سخن گفت و اعلام کرد:« بررسی و اعلام نظر در خصوص صدق و کذب بودن آنچه در فضای مجازی درباره لو رفتن سئوالات نهایی مطرح شده به عهده مراجع ذی صلاح است.» این اظهارنظر در حالی بود که دیروز هم تعدادی از دانش اموزان معترض، در مقابل وزارت آموزش و پرورش تجمع کردند. تجمعی که به گفته یکی از آنان، در اعتراض به فروش و لو رفتن سؤالات دروس عربی، زبان فارسی، زیست، شیمی، فیزیک و دینی در امتحان نهایی امسال بود.
حالا و در حالی که طبق اعلام مسوولان آموزش و پرورش قرار است طی هفته آینده، نتیجه امتحانات نهایی اعلام شود، پرونده فروش و لو رفتن سؤال‌های این امتحان‌ها همچنان باز مانده است. پرونده‌ای که البته هرسال و به شکلی متفاوت تکرار می‌شود.
