زنده کردن یک خاطره / سازها مشکلی ندارند؛ نوازندگان را عوض کنیم
علیاکبر شکارچی با نوشتن یادداشتی به مناسبت تولد استاد قنبریمهر، خاطرهای را زنده کرد که در سالهای نخست دهه پنجاه روایت شده بود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، ابراهیم قنبریمهر زادهی 10 مرداد 1307 خورشیدی در تهران است. او سازندهٔ سرشناس سازهای موسیقی، مبتکر ایرانی و از شاگردان ابوالحسن صبا، اتیین واتلو و سورن آراکلیان است.
علی اکبر شکارچی(نوازنده و مدرس کمانچه) به مناسبت تولد ابراهیم قنبری مهر(استاد ساز سازی) یادداشتی را نوشته که متن این یادداشت در ادامه میآید
دهم مرداد 1307 سالروز تولد استاد ابراهیم قنبری مهر است.
تولد این بزرگمرد تاریخِ ساز سازی ایران را به خانواده نجیب و هنرمندش و به همه نوازندگان کمانچه و سازندگان کمانچه، به ویژه به شاگرد خَلَفِ ایشان، استاد پرویز امیرعطائی و کلیه سازندگان ساز کمانچه که روح صنعت، اصالت و موسیقی ایرانی را وام دار این استاد نخبه و بی بدیل هستند، صمیمانه تبریک میگویم.
استاد قنبری عزیز: تنت سالم، دلت خوش و اندیشهات پویا و همیشه خلاق و شکوفا بماند. شاید شما مرا به یاد نیاورید ولی، یک روز در سالهای 1350 در میدان بهارستان به کارگاه شما آمدم و تقاضا کردم کمانچهای برایم بسازید که دسته آن مانند گِریف ویلن از بالا باریک و نزدیک به کاسه کمانچه، کلفت تر باشد، تا بتوانم پوزیسیون های کمانچه را به درستی ویلن بنوازم، شما هم لطف کردید و با مهری که در نام و در ذات شماست، آنرا به زیبائی ساختید؛ روزی که آمدم آنرا تحویل بگیرم، اندکی برایم به زیبائی ساز ویلن در ابوعطا نواختید که هنوز هم صدایش در گوشم صدا میدهد. در آن دیدار خاطرهای را برایم تعریف کردید که دلم میخواهد آن خاطره را برای شما زنده کنم تا نسل جدیدی که کمانچه مینوازند نیز آن خاطره را بشنود، شما فرمودید: در دهه 1340 یک گروه موسیقی که از آذربایجان شوروی به ایران آمده بودند، در تالار وحدت امروزی برنامهای اجرا کردند که خیلی خوش درخشید. بعد از کنسرت، وزیر فرهنگ و هنر وقت، در همان سالن مرا صدا کرد و گفت: قنبری برو ببین کمانچه این نوازنده را چگونه ساختهاند که اینقدر خوب صدا میدهد؛ شما گفتید من رفتم و کمانچه را نگاه کردم دیدم صنعت خاصی ندارد و آنچه را که من ساخته ام از نظر زیبائی و صدادهی از کمانچه آذربایجانیها که (احتمالاً کمانچه هابیل علی اف بود)، خیلی هم بهتر بود. برگشتم پیش پَهلبُد و گفتم: جناب وزیر، کمانچههای ما هیچ مشکلی ندارند و مطمئن باشید از هر نظر، از ساز آنان هم بهتر است، سازهای کمانچه ما خوب است، ما باید نوازندگانمان را عوض کنیم.
درود بر شما، چه زیبا، چه عمیق و چه با اندیشه گفتید.استاد قنبری عزیز، من به شما نوید میدهم اگر در دوران من، آن خواسته متعالی شما تحقق پیدا نکرد ولی نسل جدید، از سنتی تا مُدرنترین قطعات را با سازهای کمانچۀ شاگردان نسل شما به زیبائی مینوازند.
سرفراز بمانید که سرفرازی کمانچه نوازی ایران، از پیشه و اندیشه شماست.
-------------------------------------------------------------------------------
ابراهیم قنبریمهر به واسطهٔ روحیهٔ نوآور خود، در سازهای ایرانی تغییراتی ایجاد کرد تا مشکلات این سازها را کمتر و یا برطرف کند. از جملهی این فعالیتها میتوان به تنظیم فاصلهٔ گوشی، ثابت کردن خرک سهتار، تثبیت پردههای تار و سهتار با فلز، تغییر سرپنجهٔ تار و سهتار به قالب گیتار، ایجاد شیار در اطراف دهانهٔ کاسه و نقاره تار، طراحی ساز کروماتیک سنتور، تغییرات در سازهای قانون و کمانچه اشاره کرد.
از کارهای منحصر به فرد او، ابداع تکنیکی زیبا در تزئین سازها با بهرهگیری از تلفیق ورق برنج و چوبهای زینتی معروف به «مِهرکاری» است که استادان سازندهٔ ساز، نام آن را از پسوند فامیل قنبریمهر گرفتهاند.
قنبریمهر در اوایل دههٔ هفتاد، با اندازهگیری نسبت نوازنده به ساز در نقاشیهای ظروف بهجای مانده از دورهٔ ساسانی، بربتهایی را مشابه بربتهای آن دوره، به دو صورت متفاوت، یکی با صفحهی پوستی و دیگری با صفحهی چوبی ساخت.
انتهای پیام/