سفر مقتدا به عربستان؛ وقتی آلسعود "دایه مهربانتر از مادر" میشود
مقتدا صدر رهبر جریان صدر در سفر رسمی و بنا به دعوت محمدبن سلمان ولیعهد عربستان سعودی به این کشور سفر کرد. این اولین سفر مقتدا به عربستان پس از سال ۲۰۰۶ به شمار میرود که در جریان آن با ملک عبدالله پادشاه فقید این کشور دیدار کرده بود.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، جریان صدر 34 کرسی در پارلمان عراق دارد و گفته میشود که شاخه نظامی آن "سرایا السلام: گردان صلح" دارای 60 هزار نیروی نظامی است. این سفر در حالی صورت میگیرد که پیش از این، حیدر العبادی نخست وزیر عراق، قاسم الاعرجی وزیر کشور به عربستان سفر کرده بودند و بر اساس آنچه رسانههای سعودی گزارش دادند قرار است ایاد علاوی نخست وزیر اسبق و دیگر چهرههای سیاسی این کشور از جمله عمار حکیم که بهتازگی از ریاست مجلس اعلای اسلامی عراق کنارهگیری کرده و حزب جدیدی را تأسیس کرده، به این کشور سفر کند.
مخالفان و موافقان سفر صدر به عربستان هر کدام برای خود دلایل خاصی دارند. مخالفان و منتقدین این سفر بر این باورند این سفر در شرایط مناسبی صورت نگرفته است چرا که بهعقیده این گروه، بمباران مناطق غیرنظامی در یمن همچنان ادامه دارد و این در حالی است که مردم این کشور بهدلیل عدم دسترسی به آب آشامیدی سالم با بیماری "وبا" دستوپنجه نرم میکنند و این در حالی است که همچنان از ارسال دارو به مردم این کشور جلوگیری میشود که در صورت عدم دسترسی به دارو و لوازم پزشکی در آینده نزدیک باید شاهد فاجعه انسانی در این کشور باشیم.
منتقدین همچنین بر این باورند با توجه به اینکه مردم مناطق شیعهنشین عربستان از جمله قطیف و عوامیه با حملات سرکوبگرانه رژیم سعودی مواجه هستند، این سفر در شرایط نامناسبی صورت گرفته است و این در حالی است که مردم این مناطق خواهان حقوق برابر و مساوی همچون دیگر مردم این کشور هستند و مردم این مناطق از نابرابری و عدم مساوات رنج میبرند و در مقابل اعتراض آنها با "مشت آهنین" رژیم مواجه شده است.
در مقابل منتقدین، طرفداران وی این سفر را بهدیده مثبت مینگرند و بر این باورند چون جریانهای سیاسی شیعی از روابط خوبی با ایران برخوردارند این سفرها در جای خود میتواند پلی برای حلوفصل اختلافات دو کشور ایران و عربستان باشد و به حلوفصل پروندههای منطقهای منجر شود.
این یادداشت بر آن نیست تا در دفاع از این سفر یا مخالفت با آن برآید چرا که جریانهای سیاسی عراق در تصمیمگیریهای سیاسی خود مستقل عمل میکنند و جمهوری اسلامی ایران از همه جریانهای سیاسی اعم از شیعه و سنی دفاع و حمایت میکند و به عقیده آنها احترام میگزارد و هیچ گاه سیاست خاصی را بر گروه یا جریان خاصی در عراق تحمیل نکرده است و اگر حمایتی هم از جانب ایران باشد تنها در حد مشاوره بوده نه فراتر از آن. حتی حضور ایران در مبارزه با گروه داعش نیز بنا به موافقت دولت عراق صورت گرفته است و بهگفته مقامات این کشور اگر نبود حضور ایران در مبارزه با داعش، کار داعش امروز به اینجا ختم نمیشد و بغداد و اماکن مذهبی در عراق در خطر سقوط قرار میگرفتند.
نکتهای که باید در باب سفر مقتدا صدر به عراق اشاره کرد و کمتر مورد توجه قرار گرفته، برخورد و نوع واکنش رسانههای سعودی به این سفر است نه خود این سفر و شرایط زمانی آن. رژیم سعودی تلاش دارد این سفر را در راستای واگرایی بین جریانهای سیاسی عراق و فاصله گرفتن آنها با ایران، مقابله با نفوذ ایران در عراق تعبیر کند و در صدد القای این پیام هستند که مردم عراق خواهان عدم مداخله ایران در عراقند.
این رسانهها با آبوتاب فراوان در جنگ تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی ایران کمتر به مسائل مورد اهتمام مشترک دو کشور عراق و عربستان و نیز کمک به این کشور در جنگ با داعش اشاره میکنند و کلیدواژه و رمز آنها مقابله با ایران است. بهنظر نگارنده اگر این روابط بتواند کمکی در حل مشکلات عراق و مبارزه با گروههای تروریستی در این کشور کند و اندکی از مشقات و درد و رنج مردم عراق بکاهد، باید آن را بهفال نیک گرفت و ایران از آن استقبال خواهد کرد ولی تجربه ثابت کرده است که عربستان در ورای نزدیکی با جریانهای سیاسی عراق اهدافی دیگری را دنبال میکند که طی این سالها شاهد آن بودیم.
جمهوری اسلامی طی این سالها پیوسته از همزیستی مسالمتآمیز بین گروههای سیاسی عراق بر پایه مساوات و احترام متقابل حمایت کرده و با سیاستهای طائفهگرایانه در این کشور مخالفت کرده و پیشرفت عراق و برقراری ثبات و امنیت در این کشور را ثبات و امنیت خود دانسته و از عراق متکثر برآمده از آرای مردم حمایت کرده چرا که منزوی کردن جریانی را بهصلاح این کشور ندانسته و مشارکت تمامی جریانهای سیاسی عراق را در تصمیمگیری و پیشرفت و اعتلای عراق امری ضروری دانسته است در مقابل رسانههای سعودی در این سالها پیوسته بر طبل طائفهگرایی در عراق کوبیدند و این طور القاء کردند که شیعیان در صدد منزوی کردن اهلسنت هستند؛ سیاستی که در راهبرد جریانهای سیاسی عراق جایگاهی ندارد و شیعیان در طول این سالها با تصمیمگیری بجا و حسننیت نشان دادند که دنبال انزوای جریان رقیب نیستند و مشارکت جریانهای مختلف سیاسی در ساخت قدرت در عراق را بهنفع عراق و آینده سیاسی و آبادانی این کشور میدانند و این سیاستی است که همچنان از سوی جریانهای سیاسی شیعی دنبال میشود.
سؤال اساسی این است که؛ چه شده که عربستان سعودی که زمانی ایران را به طائفهگرایی و جریانهای سیاسی همسو با ایران را بهعلت قرابت فکری با آن به مزدوری و وابستگی متهم میکرد، اکنون "دایه مهربانتر از مادر برای عراقیها" شده، کشوری که بعد از جنگ آمریکا علیه عراق حاضر نشد بهبهانه ناامنی، سفارتخانه خود را در این کشور بگشاید و سیاستهای منفی و مداخلهجویانه این کشور بارها مورد اعتراض مردم و جریانهای سیاسی این کشور قرار گرفت بهطوری که در آخرین اقدام مجبور شد «ثامر السبهان» سفیر خود را در عراق بهدلیل مواضع مداخلهجویانه و طرح اظهاراتی علیه حشد الشعبی و دامن زدن به سیاستهای طائفهگرایانه، تغییر دهد؟
خوشبینانه است که اقدامات عربستان علیه عراق و تغییر رویه این کشور در قبال جریانهای سیاسی شیعی را به پای حسننیت این کشور تصور کرد چرا که «آزموده را آزمودن خطاست»، به نظر میرسد که عربستان سعودی که بعد از انزوای سیاسی در منطقه که در پی جنگ علیه یمن عمیقتر شده، بهدنبال تقویت موضع خود در بحرانهای منطقه است و تلاش دارد تا با تغییر رویه و نزدیکی با جریانهای سیاسی نزدیک به ایران به ادعای خود از نفوذ و تأثیرگذاری ایران در منطقه جلوگیری کند. عربستان با چالشهای بزرگی در منطقه روبهروست که آخرین نمونه آن اختلاف این کشور با کشور کوچک قطر است و دیگر کشورهای منطقه نیز عملاً تلاش دارند سیاست مستقلی از ریاض را در پیش بگیرند. این را هم باید در نظر داشته باشیم که بهار سال آینده شاهد انتخابات پارلمانی در عراق هستیم، انتخاباتی متفاوت که شاهد شکلگیری ائتلافها و جریانهای سیاسی جدید هستیم و هرچه به انتخابات پارلمانی عراق نیز نزدیک شویم این تحرکات از سوی عربستان نیز افزایش خواهد یافت زیرا که ریاض از به قدرت رسیدن جریانهای نزدیک به ایران وحشت دارد و تمام تلاش خود را در این راستا به کار خواهد گرفت فارغ از اینکه نزدیکی جریانهای سیاسی عراق به ایران به عمق و پیشینه روابط فکری و سیاسی مشترک دو کشور بازمیگردد نه منافع حزبی و زودگذر آنی.
حسن رستمی کارشناس مسائل خاورمیانه
انتهای پیام/*