روسیه در تیررس عملیات دلفینی آمریکا در پرونده ترور «کندی»

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ــ جمعه دو هفته گذشته حدود 676 سند دیگر از اسناد ترور جان اف. کندی منتشر شد. این سومین مرحله از انتشار اسناد ترور کندی در سال جاری است. آرشیو ملی آمریکا پیش از این دو هزار و 891 سند را در 26 اکتبر (چهارم آبان ماه) و سه هزار و 810 سند را در 24 ژوئیه (دوم مرداد ماه) منتشر کرد. انتشار این اسناد طبق قانون 1992 انجام شده که بر اساس آن اسناد مربوطه باید تا 25 سال بعد از تاریخ آن مصوبه منتشر شود.

88 درصد از مدارک مربوط به ترور جان اف. کندی در دهه 90 میلادی منتشر شده بود و 11 درصد مابقی هم با حذف بخش‌هایی که نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آنها را سیاه کرده بودند، طی سال‌های گذشته علنی شده بود. بنابراین آنچه روز جمعه بیرون آمده حدود یک درصد باقی‌مانده بود که سیا و اف‌بی‌آی در لحظه آخر توانستند جلوی انتشار «شاه‌بیت» آن را دست‌کم برای 180 روز دیگر بگیرند.

در اسناد جدید، نقش شوروی دوباره جلب توجه می‌کند. اسناد محرمانه منتشرشده حاکی از آن هستند که سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا در آن دوره تلفنهای سفارت شوروی در مکزیکوسیتی را شنود می‌کردند. طبق یکی از اسناد محرمانه سازمان سیا، لی هاروی اسوالد، قاتل جان کندی دو ماه قبل از این ترور، در جریان سفر به مکزیکوسیتی با یک دیپلمات شوروی دیدار کرد که طبق اسناد سازمان اطلاعات آمریکا، مأمور سازمان امنیت روسیه (ک‌گ‌ب) بود. البته در سند منتشره احتمال داده نمی‌شود که اسوالد به‌شکلی با سازمان امنیت شوروی ارتباط داشته باشد.

یادآور می‌شود بر اساس اسناد رسمی تحقیقات درباره ترور جان کندی، دست داشتن اتحاد شوروی سابق در این ترور ثابت نشده است، ضمن آنکه مراجعه اسوالد به سفارت شوروی در مکزیک، پیشتر در کتابها شرح داده شده بود. به‌واقع چه تضمینی وجود دارد که اسناد منتشرشده این‌چنینی، غیرواقعی و شایعه­‌سازی در راستای اهداف سیاسی نباشند؟ در یادداشت حاضر به بررسی شائبه‌های موجود در خصوص وابستگی قاتل کندی به کمونیسم و شوروی پرداخته می‌شود تا از این رهگذر به بررسی شرایط فعلی بپردازیم.

عملیات روانی (شایعات دلفینی)

از جمله تاکتیکهای به‌کار گرفته شده در رسته عملیات‌های روانی، شایعات دلفینی است. شایعات «دلفینی» آن نوع از شایعات هستند که به‌تناسب زمان آشکار می‌گردند و بلافاصله پس از تأثیرگذاری برای مدتی پنهان می‌شوند و دوباره با ایجاد زمینه و انگیزه خود را آشکار می‌کنند. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند این شایعات، شایعات غواصی  هستند. در این نوع شایعه از آنچه در گذشته اتفاق افتاده در زمان‌هایی که کاربرد آن اقتضاء می‌کند، استفاده می‌کنند . گاهی مطالب را آشکار و گاهی مطالبی را پنهان می‌نمایند.

 نمونه این مسئله را در خصوص پرونده ترور جان اف. کندی و همچنین پرونده 11سپتامبر می‌توان مشاهده نمود. هرساله مانورهایی از سوی آمریکاییها برای کشاندن پای برخی دولت‌ها و افراد در پرونده‌های مذکور انجام می‌شود تا امتیازات لازم از آنها گرفته شود، مثلاً در یک سال گذشته یکی از اهرم‌های فشار دولت ترامپ علیه عربستان سعودی به‌سبک دلفینی، بحث افشای نقش عربستان در حملات 11 سپتامبر است که با هدف دوشیدن سعودیها انجام گرفته و به‌احتمال فراوان تا چندین سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.

ارتباط بین قاتل کندی و شوروی

• مارکسیسم ــ کمونیسم؛ در بخش هفت صفحه 388 از اسناد منتشرشده از سوی آرشیو ملی آمریکا در خصوص گرایش اسوالد به مارکسیسم آمده است: «اسوالد در مصاحبه‌ای پس از ورود به مسکو گفته است که من مارکسیست هستم... از 15سالگی از منظر ایدئولوژیکی به مارکسیسم گرایش یافتم». در صفحه 391 این گزارش آمده است که اسوالد پس از حضور در شوروی در سال 1959 در یکی از نامه‌ها به برادرش می‌نویسد: «چرا تو از دولت آمریکا حمایت می‌کنی؟ اگر از من بپرسی پاسخ خواهم داد که من برای کمونیسم می‌جنگم... من دوست ندارم بخشی از آمریکا باشم... آیا فکر می‌کنی که من به‌خاطر منافع مادی اینجا هستم؟ نه، این‌گونه نیست زیرا تصور نمی‌کنم که منافع مادی که می‌توانستم در آمریکا داشته باشم کمتر از اینجا باشد». «من همواره طرفدار کمونیسم بودم و درکی که از مارکسیسم در من به‌وجود آمد باعث شد تا به شوروی بیایم...».
• تعلق خاطر به شوروی؛ درصفحه 388 از اسناد منتشره آرشیو ملی آمده استکه که اسوالد به‌اندازه‌ای به روسیه تعلق خاطر داشت که دوستانش او را «رفیق» (عنوانی که چپ‌ها برای صدا زدن یکدیگر استفاده می‌کردند) یا «اسوالدکویچ» صدا می‌زدند. این گزارش می‌افزاید: «اسوالد همواره در حال یادگیری زبان روسی و مطالعه روزنامه‌های روسی بود و به نظر می‌رسید وی علاقه خاصی به تاریخ شوروی دارد».
• تقاضای پناهندگی در شوروی سابق؛ در صفحه 390 گزارش مربوطه ذکر شده است که اسوالد پس از پایان خدمت در تفنگداران ارتش آمریکا در سپتامبر 1959 در 19سالگی تقاضای پناهندگی در شوروی را داده است. وی در این خصوص بیان داشته که دوست دارد به روسیه برود تا ببیند جامعه انقلابی و مارکسیستی چگونه است. در 29 نوامبر 1959 وی پس از حضور در شوروی بدون آنکه تقاضای پناهندگی‌اش پذیرفته شود به برادرش نامه نوشته و می‌گوید: «شوروی همان کشوری است که من همیشه به‌دنبالش بودم». اسوالد در نامه‌ای دیگر می‌نویسد که از آمریکا متنفر است و هرگز به آن باز نخواهد گشت. در بیوگرافی اسوالد آمده است که دولت شوروی به‌خاطر نگرانی از احتمال جاسوس بودن اسوالد، تنها با اقامت وی در شهر مینسک تحت نظارت ک‌گ‌ب موافقت کردند.
• ازدواج با یک زن روس؛ اسوالد در آوریل 1961 با یک فرد روس به‌نام مارینا پروساکوا ازدواج کرد. پس از نارضایتی از شرایط زندگی در شوروی، اسوالد در ژوئن 1962 به‌همراه همسر و فرزندش به آمریکا بازگشت و در شهر دالاس (شهری که کندی در آن ترور شد)  از ایالت تگزاس ساکن شدند.
• تردد به سفارت شوروی؛ طبق یکی از اسناد محرمانه سازمان سیا که در جمعه گذشته منتشر شد، لی هاروی اسوالد دو ماه قبل از ترور جان اف. کندی، در جریان سفر شش‌روزه به مکزیکوسیتی با یک دیپلمات شوروی دیدار کرد که طبق اسناد سازمان اطلاعات آمریکا، این دیپلمات مأمور سازمان امنیت روسیه (ک‌گ‌ب) در بخش خرابکاری و ترور بوده است. البته در سند منتشره احتمال داده نمی‌شود که اسوالد با ک‌گ‌ب ارتباط سازمانی داشته باشد.

سناریوهای احتمالی

1 ــ عملیات روانی در جنگ سرد نوین آمریکا ــ روسیه؛ همان طور که در بخش عملیات روانی (شایعات دلفینی) ذکر شد، آمریکایی‌ها از طریق بازی با اسناد تاریخی در مقاطعی مشخص، به‌دنبال ایجاد جنگ روانی و امتیازگیری از برخی اهداف مدنظر هستند. کمونیسم (شامل روسیه و چین و کوبا)، روسیه فعلی و در نهایت ک‌گ‌ب از جمله اهدافی هستند که آمریکایی‌ها از طریق برگ کندی به‌دنبال اعمال فشار بر آنها هستند، به همین خاطر است که بی‌بی‌سی در یکی از گزارش‌های خود در خصوص اسناد جدید منتشرشده می‌نویسد که روسیه و ک‌گ‌ب از افشای اسناد مربوط به خود در پرونده کندی و عواقب بعدی آن هراس دارند.

2 ــ ممانعت از اوج‌گیری جایگاه روسیه (پوتین) در افکار عمومی آمریکا و جهان: روسیه به‌رهبری پوتین در سالهای اخیر به‌دلایلی همچون بحث کرملین، سوریه و عراق و ناتو جایگاه بهتری نسبت به سالهای گذشته در عرصه بین المللی یافته و شکست قریب الوقوع داعش در عراق و سوریه باعث اوجگیری این جایگاه خواهد شد، ضمن آنکه محبوبیت پوتین در سال 2016 بین مردم آمریکا براساس نتایج مؤسسه نظرسنجی گالوپ به 22 درصد رسیده است در حالی که این رقم در سال 2015 فقط 13 درصد بود. همچنین بر اساس نتایج نظرسنجی پژوهشکده «پیو» که در ژوئن 2018 منتشر شد، شهروندان تعدادی زیادی از کشورهای هم‌پیمان ایالات متحده آمریکا در سراسر جهان، به ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه بیشتر از دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او در زمینه تصمیم‌گیری درباره مسائل جهانی، اعتماد دارند.

3 ــ تهدید زیرپوستی روسیه؛ در یکی از اسناد منتشرشده در جمعه گذشته آمده است که حدود یک هفته بعد از ترور جان اف. کندی کرملین اظهار نگرانی کرده که در غیاب کندی صلح‌طلب، بعید نیست که یک ژنرال سرخود آمریکایی حمله‌ای اتمی به مسکو را عملی کند. به نظر می‌رسد که از طریق بروزرسانی این مطالب می‌توان در برهه حاضر بهره‌برداری لازم را داشت، بدین ترتیب که رفتن اوبامای به­‌ظاهر صلح‌طلب و آمدن ترامپ به­‌ظاهر جنگ‌طلب این قیاس را در ذهن خواننده سند مذکور ایجاد می‌کند که نکند آمریکای فعلی نیز در سایه چالش‌های موجود بین آمریکا و روسیه به‌فکر حمله­ اتمی علیه مسکو بیفتد.

نتیجه‌گیری

به نظر می‌رسد که فرای انتشار اسناد مربوط به ترور جان اف. کندی بر اساس قانون داخلی 1992 آمریکا، یک‌سری انگیزه‌های دیگر در عرصه سیاست داخلی و خارجی در این‌گونه پرونده‌ها دنبال می‌شود. پرونده کندی همچون پرونده 11 سپتامبر یکی از ابزار شیردوشی سیاستمداران آمریکایی در طول سالیان گذشته بوده و بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت از این ابزار چشم‌پوشی و این پرونده‌ها را مختومه اعلام کنند.

روند خزنده اسناد منتشره، ذهن دنبال‌کنندگان این پرونده را به این سمت سوق داده است که لی هاروی اسوالد، قاتل جان کندی یک آمریکاییِ از خود بیزار و متأثر از کمونیسم و شوروی بوده است. این سناریو محصول 6 دهه تلاش بوده و به نظر می‌رسد که اکنون زمان چیدن میوه این محصول فرا رسیده و چه‌بسا یکی از پایان‌های منطقی این داستان در طراحی آمریکایی‌ها می‌تواند این باشد که: اسوالد عامل ک‌گ‌ب بوده است.

از این رو یکی از زوایای اصلی انتشار اسناد مربوط به ترور کندی به جنگ سرد نوین آمریکا ــ روسیه بازمی‌گردد و به نظر می‌رسد با توجه به هژمونی و نفوذی که پوتین در سالهای اخیر در افکار عمومی آمریکا و جهان پیدا کرده، سیاسیون آمریکا در پی انهدام این هیمنه با بمب کندی هستند.

انتهای پیام/*