بهترین روشِ مردمسپاری، تعاونی کردن سرخآبی هاست

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،سید حمید کلانتری، معاون تعاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی حدود 2سال پیش بود که از پیشنهاد طرح تشکیل تعاونی سهامی عام با عضویت هواداران باشگاه پرسپولیس و استقلال در راستای واگذاری این دو باشگاه خبر داد.

 اما این موضوع عملیاتی نشد. زهرا ممتاز، جامعه شناس و کارشناس مسائل اقتصادی و اجتماعی طی یادداشتی برای خبرگزاری تسنیم با اشاره به اینکه بزرگترین تیم های فوتبال از جمله بارسلونا و رئال تعاونی سهامی عام هستند گفت:امروزه  نگاه اقتصادی به امر ورزش، در کشورهای پیشرفته ، به رونق اقتصادی و ایجاد کسب و کارهای مختلف و متنوع منجر شده است. نگاهی که  وقتی  با علم،  خلاقیت و مدیریت صحیح شکل می گیرد موجب رشد و توسعه ی رشته های ورزش کشورشان شده و افتخارات متعدد باشگاهی و ملّی  و المپیکی را نیز کسب میکنند.

این نگاه اقتصادی به ویژه  در ورزش جذاب و  پر طرفدار فوتبال  میتواند به ایجاد و رونق بیش از 108 رشته شغلی بیانجامد. مثلاً در یک مسابقه فوتبال ؛ به جز سهم بلیط فروشی می‌توان از از پارکینگ داری، همچنین اغذیه فروشی، اجرای موسیقی، انتظامات، صدابرداری، پخش تلویزیونی، عکاسی، مصاحبه، نورپردازی درآمد کسب کرد و چندصد نفر دیگر که می‌توانند برای برگزاری یک مسابقه فوتبال مشغول به کار شده و از این راه امرار معاش نمایند را در نظر گرفت. به این مجموعه بازیکنان، مربیان، اعضای کادر فنی و داوران را نیز اضافه کنید.  به علاوه فعالیت های مبتنی بر تولید از توپ،  تور،  چمن ورزشگاه و لباس ورزشکار گرفته تا کلاه ، پرچم، علامات و لباس یک شکل طرفداران و ابزار و وسایل مورد نیاز دیگر  و نهایتا بحث پر سود تبلیغات روی لباس بازیکنان و تبلیغات دور زمین بازی و حتی تابلوی تبلیغاتی پس زمینه مصاحبه ی مربیان تیم ها. تمام این موارد ریز و درشت میتواند منبع درآمد یک باشگاه بزرگ و پر طرفدار باشد.

باشگاه های بزرگ جهانی  با همین  بینش اقتصادی و مدیریت  توانسته اند نه تنها باری بر دوش دولت و جامعه خویش نباشند بلکه به رونق و درآمد ملی و اشتغال نیز کمک کنند. باشگاههای بزرگ و معروف دنیا توسط بخش غیر دولتی و حتی بعضا به صورت مشارکت مردمی و طرفداران  و به شکل تعاونی سهامی اداره میشوند  مانند بارسلونا و رئال مادرید .

دو باشگاه بزرگ ورزشی فوتبال ایران، یعنی پرسپولیس و استقلال، با وجود میلیونها طرفدارِپر و پا قرص و حواشی فراوان،  سالهای سال است به صورت دولتی با بودجه های هنگفت و نسبت به هزینه،  ناکارآمد اداره میشوند. تخصیص بودجه های کلان دولتی که بدون نظارت دقیق دستگاههای نظارت مالی چون دیوان محاسبات و بازرسی کل کشورهزینه میشود، باعث فسادهای مالی و تبانی های مالی پشت پرده  در قراردادهای بازیکنان شده است. تمام کارشناسان و متخصصان امر در میزگردهای متعدد در رسانه و برنامه های ورزشی معروفی چون «نود»  و «ورزش و مردم » و... به لزوم خصوصی سازی و غیر دولتی  نمودن این دو باشگاه بارها تأکید کرده اند.

برخی کارشناسان به گمانه زنی هایی در خصوص عدم خصوصی سازی پرداخته و مثلا میگویند تصمیم گیران از اهمیت و پر طرفدار بودن این باشگاه ها و تاثیر آن بر جنبش ها و یا تأثیر بر رأی طرفداران در انتخابات میترسند و علت امر را سیاسی میدانند . البته غلبه بر این عامل ترس،  راهکار ساده ای دارد؛  با یک ماده قانونی در مجلس، یا حتی آیین نامه کمیته انظباطی فدراسیون فوتبال میتوان مدیر عامل، هیأت مدیره، بازیکنان و مربیان و لیدرهای طرفداران این دو باشگاه را به طور جدّ از هر گونه فعالیت سیاسی و اظهار نظر راجع به انتخابات و یا طرفداری از کاندیهای خاص، منع نمود و برای این اقدام جریمه های سنگین و مجازات در نظر گرفت؛ مانند مجازات نظامیان یا  هیأت های برگزارکننده و ناظر بر انتخابات  که ایشان به هیچ وجه حق اظهار نظر و طرفداری از کاندیدهای ریاست جمهوری،مجلس و شورای شهر  را ندارند.  و اما برخی دیگر معتقدند که لابی فشار  و رانت که از بودجه های کلان  دولتی بهره مند هستند سدّ واگذاری بوده که امیدورایم این فرضیه نیز با اقدام عاجل دولت،  مبتننی بر غیر دولتی کردن این باشگاهها،  نادرست از آب درآید.

و اما بهترین روش واگذاری،  سپردن اداره آن به خود ورزشکاران و طرفداران است. خصوصی کردن و واگذاری به چند نفر معدود میلیاردر اصلا به صلاح نیست و ابداً  توصیه نمیشود. بهترین روش مانند اداره بارسلونا و رئال مادرید تعاونی کردن این باشگاههاست که خوشبختانه ساز و کار قانونی آن موجود است. در این راستا طرحی از سوی معاونت امور تعاون  با استناد به قانون اجرای سیاستهای اصل 44 قانون اساسی به وزرات ورزش و جوانان و سازمان خصوصی سازی پیشنهاد گردید که علی رغم پیگیری ها و تأکیدات در پیچ و خم اداری مسکوت و بی جواب مانده است.

با توجه به حساسیت موضوع تنها راه چاره واگذاری این دو باشگاه به دو «شرکت تعاونی سهامی عام »  است یکی به نام استقلال و دیگری به نام پرسپولیس. این  نوع تعاونی،  نوعی شرکت سهامی عام است که با رعایت قانون تجارت و محدودیت های مذکور در این قانون تشکیل شده باشد.

شرکت سهامی در قانون تجارت، شرکتی است که سرمایه ی آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست.این شرکت، بازرگانی محسوب می شود ولو این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.. شرکت سهامی خود به 2 نوع تقسیم می شود: نوع اول: شرکت هایی که مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه ی شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.  این گونه شرکت ها، شرکت سهامی عام نامیده می شوند.

به عبارتی دیگر، شرکت سهامی عام شرکتی است که حداقل 51 درصد سهام آنان از طریق بورس به عموم مردم واگذار شده باشد. شرکت های سهامی عام، تنها شرکت هایی هستند که در بورس پذیرفته می شوند. و اما شرکتهای تعاونی سهامی عام  که در کشور ما تعاونی نوع جدیدند و در قانون اجرای اصل 44 به آن اشاره شده ، بهترین روش برای واگذاری و غیر دولتی این دو باشگاه بزرگ است که ابزار  قانونی برای  نظارت کافی و حسابرسی هم روی آن از سمت دولت (وزارت ورزش) وجود دارد.

همانگونه که گفته شد دو باشگاه بزرگ اسپانیایی یعنی بارسلونا و رئال مادرید به صورت تعاونی اداره میشوند و هزینه های آن از درامدهای باشگاه، سرمایه گذاری سهامداران و فروش بازیکنان و.. تأمین میشود .

غیر دولتی کردن دو باشگاه حاشیه ساز پرس پولیس و استقلال، سهل و ممتنع است. اولین قدم پس از ارزیابی ارزش باشگاه و تصویب غیر دولتی شدن و صدور مجوز مربوطه، تشکیل یک تعداد هیأت مؤسس از ورزشکاران و پیشکسوتان و طرفداران سرمایه گذار در امر فوتبال است(تعداد موسسین متناسب با میزان و ارزش سهام خواهد بود) که با اسکن مدارک شناسایی  به سایت ثبت شرکت تعاونی مراجعه  و نسبت به ثبت مراحل تشکیل شرکت تعاونی سهامی عام اقدام و با افتتاح حساب  حداقل 20 درصد حداقل سرمایه اولیه ( مبلغ 500 میلیون تومان)  را واریز  و بعد از انجام مراحل ثبت شرکتها، از دو طریق میتوان عموم سهامداران را جذب نمود، یکی از روش پذیره نویسی در بانک عامل مربوطه (بانک توسعه تعاون) برای خرید سهام توسط هوادارن ودیگری از طریق عرضه سهام به بورس  برای خرید سهام توسط متقاضیان سرمایه گذاری (با رعایت سقف مورد نظر) که باید تنها به یک روش جذب سرمایه بسنده نمایند.  سپس مجمع سهامداران برگزار و هیأت مدیره از میان سهامدارن کاندیدا شده که به  ارائه برنامه و توانمندیهای خود پرداخته اند در مجمع عمومی توسط رأی  اعضا انتخاب میشوند.

به فرض مثال اگر هوادارن هر تیم را فقط20 میلیون نفر در نظر بگیریم و هر طرفدار تنها 5 سهم (5 هزار تومان ) خریداری کند ، سرمایه ای به مبلغ صد میلیارد تومان  به عنوان سرمایه اولیه برای هر باشگاه فراهم میشود که از بودجه دولتی بینیاز خواهد بود.

معمولاً در شرکتهای سهامی ارزش هر سهم از 1000 تومان فراتر نمیرود و  برای خرید سهام توسط افراد بایستی سقفی در نظر گرفته شود و هر فرد نتواند بیش از نیم درصد کل سهام را داشته باشد.  چنانچه تعداد عضو سهامدار یک شرکت تعاونی سهامی عام از 500 نفر بیشتر شود برای برگزاری مجمع بلوک بندی خواهد شد .بلوک بندی این باشگاههای ورزشی را میتوان  به صورت جغرافیایی و  توسط لیدرهای هر شهرستان انجام داد و هر فرد سهامدار مخیر است مستقیم یا از طریق انتخابات بلوکبندی در انتخابات مجمع شرکت کند. .(آیین نامه تشکیل تعاون یا سهامی عام مصوب هیأت وزیران 43079/99596 مورخ  18 مرداد 1388)  با این روش میتوان دموکراسی را در پایین ترین سطوح هواداران به منصه ی ظهور رساند.  همزمان بازرسین نیز از میان کاندیداها انتخاب و برکار هیأت مدیره نظارت خواهند کرد. نظارت مالی بر عهده حسابرسان رسمی و نظارت وزرات تعاون کار هم فقط روی تنحوه تشکیل و مجامع خواهد بود و نظارت بر عملکرد و حساب و کتاب فنی و ورزشی به وزارتخانه تخصصی یعنی ورزش و جوانان مربوط خواهد بود. نظارت کلی بر عملکرد هم برعهده خود مردم و هواداران خواهد بود وقتی مدیران پاسخگو به مردم باشند مطمئنا عملکرد بهتری خواهند داشت.

 این  روش مردمسپاری یا تعاونی سازی سرخآبی ها  چنانچه به شایستگی و درستی و روی اصول قانونی شکل بگیرد و مدیران شایسته و کاردان زمام امور و مدیریت باشگاه را به دست گرفته و بتوانند با سرمایه جمع آوری شده در امر ورزش کارآفرینی نموده و همچنین در رشته های دیگر ورزشی نیز سرمایه گذاری و  قهرمانان ملی تربیت نمایند،  ضمن رونق اشتغال و اقتصاد ورزش به اعتلای بیش از بیش ورزش کشور هم خواهیم رسید. انشالله. اما رسیدن به این مهم،  همّت و باور مسئولان امر را  به مردمسپاری اصولی می طلبد.

 انتهای پیام/