ایران دکترین نظامی پیشرفته و پیچیده‌ای دارد
خبرگزاری تسنیم : یک اندیشکده آمریکایی بر این باور است که ایران توانسته دکترین نظامی تکامل یافته‌ای را برای مقابله با تهدیدها طراحی و توسعه دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از سایت خبری تحلیلی اشراف، به گفته «احمد اس. هاشم» ایران در حال تهیه دکترین نظامی پیچیده و پیشرفته است که بر پایه ارزیابی تهدیدات و پاره‌ای اهداف روشن راهبردی استوار است. «هاشم» استادیار و مدیر «اندیشکده بین‌المللی تحقیقات خشونت سیاسی و تروریسم» در «دانشکده مطالعات بین‌المللی راجاراتنام» در «دانشگاه صنعتی نانیانگ» در سنگاپور است. او در میزگرد خلیج فارس که در 9 ژانویه 2012 در «اندیشکده مطالعات راهبردی و بین‌المللی» برگزار شد به تشریح تکامل دکترین نظامی ایران پرداخت. این میزگرد به ریاست ژبیگنیو برژینسکی برگزار شده است.
سایت خبری تحلیلی اشراف بدون تایید محتوا و ادعاهای مطرح شده در این گزارش، ترجمه آن را برای اطلاع نخبگان و تصمیم گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی منتشر می‌کند.
نگاه ایران به جنگ بسیار تخصصی و متأثر از تجارب پیشین است
«هاشم» تمرکز بحث خود را روی دکترین نظامی ایران – در مقایسه با تاکتیک‌ها و منافع ملی این کشور- قرار داد تا بدین وسیله تصور ایران از جنگ را تشریح کند. به نظر او دکترین ایران حاصل تجربه این کشور در جنگ با عراق و نتیجه درکی است که ایران از رویکرد آمریکا در عملیات‌هایی چون «طوفان شن» ، «آزادی پایدار» و «آزادی برای عراق» به دست آورده است. هرچند ایران برای ترسیم دکترین نظامی خود "گزارش دقیق" منتشر نمی‌کند ولی متخصصان نظامی این کشور مطالب زیادی درباره مسایل دفاعی چاپ می‌کنند و نوشته‌های آنان در چند سال اخیر بیشتر هم شده است. به نظر «هاشم» برخی ویژگی‌های خاص نحوه تفکر ایران شفاف و روشن است.
حفظ امنیت نظام: مهم‌ترین هدف دکترین ایران
دکترین ایران به منظور تأمین اهداف امنیت ملی، که هاشم از آن به «نظام» یا همان سیستم سیاسی تعبیر می‌کند، طراحی شده؛ که این خود شامل تأمین امنیت و تمامیت ارضی کشور، دفاع از نظام به عنوان قدرتی مطرح در خلیج‌فارس، جلوگیری از براندازی داخلی (که شامل سرایت احتمالی تنش از کشورهای همسایه به ایران هم می‌شود) و مقابله با جنگ نرم و «تهاجم فرهنگی» غرب می‌شود. ایران، در مقابل بسیاری از رقبای احتمالی‌اش، موضعی ضعیف‌تر دارد و لذا موفقیت خودش را صرفاً در ناکام گذاشتن اهداف دشمن تعریف می‌کند. در نظر ایران، آمریکا بزرگ‌ترین تهدید است، به همین دلیل این کشور از الگوی چین و کره جنوبی (که به نظر ایران دو کشوری هستند که به خوبی در مقابل آمریکا موجودیت متعادل خود را حفظ کرده‌اند) برای ساختن دکترین خود الهام گرفته است.
ایران با ترکیبی از روش‌های عملیاتی سنتی و مدرن بر ضعف نسبی خود فایق آمده است
«هاشم» عقیده دارد ایران ضعف نظامی نسبی خود را با مرکزیت زدایی از نیروهای نظامی و بهبود توانایی‌های جنگ نامتقارن جبران کرده است. در دکترین نظامی ایران ترکیبی از جنگ‌های تن به تن سنتی و نیروهای عملیاتی تخصصی در کنار عملیات‌های روانی یا «نرم» مشاهده می‌شود. ایران امیدوار است بتواند با این رویکرد تلفات انسانی و تسلیحاتی دشمن را افزایش دهد و اهداف بلندپروازانه دشمن را محدود کند.
دکترین ایران در جنگ هشت ساله ناقص بود اما بعد از آن تکامل یافت
«هاشم» درجای دیگر اشاره می‌کند که ایران در ابتدای وقوع انقلاب اسلامی دکترین نظامی دقیقی نداشت. در مراحل ابتدایی جنگ با عراق، روش جنگی ایران بر پیاده‌نظام‌هایی استوار بود که از نظر عقیدتی انگیزه کافی برای جنگیدن پیدا کرده بودند. هرچند ایران کوشید ساختار نظامی سه‌گانه، که ترکیبی است از عوامل راهبردی، تاکتیکی و عملیاتی، را گسترش دهد ولی نتوانست شاخه‌های مختلف نیروهای مسلح را به شکل موثری همگام کند و به همین دلیل نتوانست به خاک عراق یورش ببرد و مرزهای این کشور را تصاحب کند. پس از اتمام جنگ ایران و عراق بود که ایران تصمیم گرفت دکترین کنونی خود را بسط دهد. در سال 2005 «سردار محمد جعفری» ، فرمانده «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» از مفهوم «دفاع موزاییکی» ایران، که متشکل است از لایه‌های به هم پیوسته توانایی‌های نامتقارن جهت انعطاف پذیری بیشتر این نیرو، پرده برداشت.
تحرک و بقا دو اصل دکترین نظامی ایران
«هاشم» معتقد است راهبرد کنونی ایران بر تحرک و بقا تاکید بسیار دارد. با توجه به مشکل طولانی مدت ایران در دسترسی به بازارهای جهانی تسلیحات و بدتر شدن اوضاع در پی تحریم‌ها، توانایی تولید داخلی مواد از اهمیت بسزایی برخوردار است. یک مثال از این مسئله الویت سرمایه‌گذاری ایران در برنامه موشک‌های بالستیک و سرمایه‌گذاری در نیروی هوایی در مقام دوم است. «هاشم» توضیح می‌دهد که توسعه نیروی هوایی می‌تواند موجب افزایش وابستگی به تهیه‌کنندگان خارجی شود. ایران هم‌چنین توانسته نیروهای عملیاتی بسیار توانایی تربیت کند. این نیروها تجربه عملیاتی عراق را در کوله‌بار دارند و برای حمله به زیربناهای حیاتی مثل سد، نیروگاه و خطوط لوله آموزش دیده‌اند. تاکید ایران بر تحرک و بقا به نیرو دریایی این کشور هم بسط داده شده چرا که این نیرو اولین خط دفاعی در طول سواحل در معرض خطر این کشور است. به دلیل ضعف کشتی‌های ایرانی، این کشور در دریاهای آزاد مرتباً از نیروی دریایی سپاه استفاده می‌کند تا شانس بقای خود را افزایش دهد.
مرکزیت زدایی توانایی دفاعی نیروهای زمینی را افزایش می‌دهد
ایران هم‌چنین به باز سازماندهی نیروهای زمینی خود مشغول است. در این راستا لشکر بندی‌های مرسوم گذشته جای خود را به تیپ‌های سنگین داده و فرماندهی از مرکزیت خارج و بین 30 استان کشور و تهران تقسیم شده است. مرکزیت زدایی از فرماندهی به هراستان اجازه می‌دهد در هنگامه حمله به یک دیگر کمک کنند. «بسیج» یا همان شبه نظامیان مسلح هم به منظور استفاده در جنگ پارتیزانی تربیت می‌شوند هرچند نقش اصلی سازمان بسیج فراهم کردن حمایت عقیدتی از حکومت است.
سنجش دقیق توانایی‌های دشمن به ایران امکان داده در هنگامه جنگ پاسخی سنجیده داشته باشد
«هاشم» خاطرنشان کرد که ایران به طور مستقیم خطری از جانب کشورهای همسایه «شورای همکاری خلیج فارس» را متوجه خود نمی‌داند و ساختارهای دفاعی این کشورها را هدر دادن منابع توصیف می‌کند. نکته‌ای که ایران را از بابت کشورهای «شورای همکاری خلیج فارس» نگران می‌کند تمایل این کشورها به میزبانی از نیروهای آمریکایی است. پیش‌بینی «هاشم» این است که حمله احتمالی اسرائیل یا آمریکا با پاسخ نظامی سنجیده، و نه شدید و بی‌هدف، از سوی ایران مواجه شود. از دهه نود میلادی تاکنون ایران در ارزیابی اسرائیل بسیار هوشمندانه عمل کرده و با گذار از عیب‌جویی‌های عقیدتی به سمت تحلیل توانایی‌های روانی، سایبری و مخفی اسراییل و راه‌های مقابله با آن گام برداشته است.
از دهه هشتاد میلادی به بعد توجه به ابعاد نظری دفاع از اهمیت زیادی برخوردار شده است
«هاشم» نقطه نظرات خود را از مطالعه نوشته‌ها و منابع آزاد که به گفته او از دهه هشتاد میلادی به این طرف رشد شایانی داشته، به دست آورده است. حداقل هشت مجله ایرانی وجود دارد که به طور تخصصی به مسایل مرتبط با امنیت ملی و دفاع می‌پردازد. به نظر او اندیشکده‌ها و مؤسسات تحقیقاتی در بدنه دفاعی کشور تجمیع شده‌اند تا فراهم آورنده دیدگاه‌های راهبردی و تاکتیکی لازم باشند. متخصصان ایرانی هم‌چنین در مجلات دفاعی چینی هم مقالاتی چاپ کرده‌اند و خود این مجلات را به دقت پی‌گیری می‌کنند.
دکترین نظامی ایران نه برای شکست دشمن بلکه برای جلوگیری از پیروزی آن‌ها طراحی شده است
داشتن یک دکترین نظامی نمی‌تواند ضامن پیروزی باشد. «هاشم» خاطرنشان کرد رهبران ایران بیش از آن که درباره توانایی‌های کنونی خود حرف بزنند از آن‌چه می‌خواهند به آن برسند سخن می‌گویند و مقامات رسمی ایران مرتباً درباره موفقیت برنامه موشک‌های بالستیک خود بزرگ‌نمایی می‌کنند. چالش‌های راهبردی هم بسیاراست. ناآرامی در کشورهای عربی باعث شده توانایی ایران در قدرت‌نمایی کاهش یابد. رهبران ایران از تأثیر تظاهرات منطقه بر معترضان داخلی نگرانند. ایران، چه در داخل و چه در عرصه بین‌المللی، نیازی نمی‌بیند دشمنان خود را شکست دهد- متوقف نگه داشتن آن‌ها از رسیدن به پیروزی تمام آن چیزی است که ایران به دنبال آن است.
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم : انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
