بندبازی اروپایی

 الف – کشورهای اروپایی حاضر در مذاکرات هسته‌ای که امضای نمایندگان آنها پای برجام است، مراودات اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای با آمریکا دارند. این مناسبات آنچنان عمیق و گسترده است که نمی‌تواند چندان تاثیری از جهت گیری‌ها و رویکردهای روسای جمهور در آمریکا بپذیرد. در واقع اروپا در لایه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، امنیتی و... آنچنان وابسته به آمریکا است که کشورهای اروپائی خود را ناگزیر از انعطاف در قبال سیاست‌های آمریکا در حوزه‌های مختلف می‌دانند. مصداق این وابستگی را می‌توان در رفتار این کشورها در قبال سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا برای واردات کالاهای اروپایی مشاهده کرد.
ب – اروپای گرفتار رکود، به شدت نیازمند حضور در بازار و اقتصاد ایران است. صدور کالا، سرمایه‌گذاری مشترک با طرف‌های ایرانی در حوزه انرژی، همکاری در زمینه حمل و نقل هوایی و... از جمله مواردی هستند که طی سال‌هایی که از برجام گذشته، شرکت‌ها و دولت‌های اروپایی همواره تلاش کرده‌اند در آنها با ایران تعامل داشته باشند. مرور توافقات انجام شده طی این مدت نشان می‌دهد نتایج تلاش‌های دو طرف چندان موفق نبوده یا دستکم درحد انتظار نبوده است. علت اصلی این ناکامی سنگ اندازی‌های آمریکا به ویژه پس از روی کار آمدن ترامپ بوده است. سطح پایین مراودات بانکی و استنکاف بانک‌های بزرگ اروپا از همکاری با شبکه بانکی ایران به دلیل ترس از تنبیه آمریکا از مهم‌ترین مواردی هستند که رد پای سنگ اندازی آمریکا را می‌توان در آنها به وضوح مشاهده کرد. با این حال کشورهای اروپایی همچنان امیدوارند بتوانند زمینه‌های همکاری را با ایران افزایش و گسترش دهند.
ج - از مجموع شواهد و قرائن می‌توان اینگونه استنباط کرد که آمریکا در آستانه خروج از برجام است. مقامات آمریکایی صریحاً گفته‌اند درصورتی که اروپایی‌ها نتوانند راهی برای جبران آنچه آنان نواقص برجام می‌نامند، پیدا کنند از تمدید تعلیق تحریم ‌ها پرهیز خواهند کرد و از برجام هم خارج خواهند شد. از سوی دیگر ایران نیز در موضعی قاطع تصریح کرده در صورت خروج آمریکا از برجام دیگر به این توافق پایبند نخواهد ماند.
از کنار هم قرار دادن این سه گروه می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که اروپا برای حفظ منافع اقتصادی و سیاسی خود چاره‌ای ندارد جز اینکه از مرگ برجام جلوگیری کند.
راه حلی که ظاهراً کشورهای اروپایی عضو پنج بعلاوه یک یافته اند، وضع تحریم‌های غیراقتصادی و غیرهسته‌ای به بهانه فعالیت‌های موشکی ایران است تا به این ترتیب از یک سو بهانه را از ترامپ بگیرند که از برجام خارج نشود و از سوی دیگر در خفا به ایران اطمینان دهند که این تحریم‌ها صرفاً برای راضی کردن آمریکا است و مناسبات تجاری و اقتصادی با ایران را دچار خلل نمی‌کند.
براین اساس کاملاً روشن است که کشورهای اروپایی به دنبال منافع خودشان هستند و راهی هم که برای تامین این منافع دنبال می‌کنند، خریدن زمان است تا با تغییر در مواضع یکی از دو طرف ایران و آمریکا، برجام را از برزخ فعلی خارج کنند.
پرسش مهم این است که واکنش ایران در صورت وضع تحریم‌های جدید از سوی اتحادیه اروپا چه باید باشد؟ اینکه مسئولان کشورمان در مذاکره با طرف‌های اروپایی دقیقاً چه مواردی را مطرح می‌کنند، مسئله‌ای است که به تدبیر دستگاه دیپلماسی نظام باز می‌گردد ولی شک نیست که راهبرد اصلی و اصولی باید در چارچوب منافع ملی کشور باشد. بنابر این انعطاف و کوتاهی در موضوع توان موشکی و دفاعی کشور به هیچ وجه قابل مذاکره و مصالحه نیست و نباید به هیچ کس تحت هیچ عنوان حق دخالت و اظهارنظر در این باره را داد. اینکه کشورهای اروپایی چگونه میان روابط اقتصادی و سیاسی با آمریکا و حفظ همکاری با ایران تعادل و تناسب ایجاد می‌کند، موضوعی است که تصمیم گیری در مورد آن با خود آنهاست ولی جمهوری اسلامی ایران به هیچ عنوان به آنها اجازه نمی‌دهد هزینه حفظ روابط اروپا با آمریکا را از جیب منافع ملی و توان دفاعی ایران بپردازند

یادداشت جمهوری اسلامی/

انتهای پیام/