پرونده انتخابات لبنان‌ــ۲| بازیگران داخلی و فشارهای منطقه‌ای؛ تکاپوی آمریکا و عربستان برای تغییر نتایج انتخابات
انتخابات لبنان تحت تأثیر فضای داخلی و بین‌الملل, مداخله‌های خارجی و قانون جدید انتخابات می‌تواند نتایج پیش‌بینی‌نشده‌ای را برای احزاب این کشور رقم بزند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، انتخابات پارلمانی لبنان قرار است روز 6 می (16 اردیبهشت‌ماه) برگزار شود. مجلس کنونی لبنان که از سال 2010 کار خود را آغاز کرده، در نتیجه فضای ملتهب سیاسی دو بار و آن هم به‌مدت تقریباً یک دوره کامل، خود را تمدید کرده بود تا بعد از مدت‌ها شاهد برگزاری انتخابات پارلمانی در این کشور باشیم. فاصله زمانی زیاد از انتخابات گذشته به‌خودی خود می‌تواند غافلگیری‌هایی را برای نتایج این دوره رقم بزند، این در حالی است که روند شتابان تحولات منطقه‌ای و عملکرد داخلی و بین‌المللی گروه‌های داخلی لبنان قطعاً می‌تواند در تعیین روند افکار عمومی تأثیرگذار باشد.
این مؤلفه‌ها به منبعی برای نگرانی‌های آمریکا، رژیم صهیونیستی و رژیم‌های عربی وابسته به اردوگاه غرب تبدیل شده و آنها تمام تلاش خود را برای تأثیرگذاری در روند انتخابات به‌کار گرفته‌اند، علاوه بر اینها استفاده از قانون جدید انتخابات موسوم به قانون نسبیت به‌جای قانون 60 که از عدالت بیشتری برخوردار است، بر ابهام در نتایج انتخابات پارلمانی لبنان افزوده و به همین نسبت جریان‌های غربی را از نتایج این انتخابات نگران کرده است.
فراکسیون‌های بزرگ کنونی پارلمان لبنان
پارلمان لبنان 128 کرسی دارد و فراکسیون اکثریت پارلمانی نیازمند دست کم 65 کرسی است تا بتواند تصمیمات مورد نظر خود را در امور داخلی این کشور عملی کند. انتخابات لبنان در چهارچوب قانون جدید انتخابات برگزار می‌شود که مجلس نمایندگان این کشور با وجود تمام مشکلات در نهایت موفق به تصویب آن شد، قانونی که تلاش دارد تمام طرف‌ها را راضی نگه دارد و نسبتی از قوانین نسبیت و طایفه‌ای و منطقه‌ای را در خود جمع کرده است.
انتخابات آینده برای اولین بار بر اساس قانون نسبیت برگزار خواهد شد که کشور را به 15 حوزه انتخاباتی تقسیم کرده تا از این میان 128 نماینده که نیمی از آنها مسلمان و نیم دیگر مسیحی هستند، به پارلمان راه پیدا کنند. تعداد کرسی‌های مسلمانان 64 کرسی است که 27 کرسی به اهل تسنن و 27 کرسی به شیعیان اختصاص داده شده و 8 کرسی نیز متعلق به دروزی‌ها و 2 کرسی تحت اختیار علوی‌ها است. در سهمیه مسیحی‌ها نیز 34 کرسی به مارونی‌ها اختصاص دارد و 14 کرسی در اختیار مسیحیان ارتودوکس است. 8 کرسی نیز به مسیحیان کاتولیک و 6 کرسی به ارمنی‌ها و یک کرسی به انجیلی‌ها و یک کرسی دیگر به سایر اقلیت‌های مسیحی اختصاص داده شده است.
در حال حاضر و در نتیجه انتخابات برگزاری شده در سال 2010 فراکسیون المستقبل به رهبری سعد حریری 26 کرسی، فراکسیون جنبش آزاد ملی به رهبری جبران باسیل 19 کرسی، فراکسیون جنبش امل به رهبری نبیه بری 13 کرسی، فراکسیون حزب الله لبنان 12 کرسی، فراکسیون حزب نیروهای لبنانی 8 کرسی و فراکسیون حزب سوسیالیست ترقی‌خواه لبنان نیز 7 کرسی را در اختیار دارند. در زیر به سابقه این فراکسیون‌ها اشاره کوتاهی می‌کنیم.
الف: جریان المستقبل
این گروه سیاسی توسط رفیق حریری نخست وزیر اسبق لبنان بنیانگذاری شده است. پس از ترور او در سال 2005 سعدالدین حریری پسرش رهبری این گروه را به عهده گرفت. این گروه با ائتلاف با حزب سوسیالیست ترقی‌خواه به رهبری ولید جنبلاط، نیروهای لبنانی، حزب کتائب و سایر گروه های سیاسی لبنانی ائتلاف 14مارس را تشکیل داد. این ائتلاف از حمایت آمریکا و فرانسه و سایر کشورهای غربی به همراه عربستان و برخی کشورهای عربی برخوردار است. ائتلاف 14مارس به مواضع خود در حمایت از دخالت‌های عربی- غربی در لبنان و مخالفت با محور مقاومت در این کشور معروف است.
عربستان سعودی با حمایت مالی و سیاسی از جریان المستقبل و شخص سعد حریری تلاش دارد تا ائتلافی حد اکثری برای مقابله با محور مقاومت و متحدانش در لبنان ایجاد کند، یکی از اهداف این ائتلاف ایجاد اختلاف در میان متحدان حزب الله است.
ب: جریان آزاد ملی لبنان
بزرگترین حزب سیاسی مسیحیان لبنان جریان آزاد ملی است. این جریان سیاسی پس از تبعید ژنرال میشل عون به پاریس در سال 1990 تشکیل شد و به تدریج سیر تکاملی خود را طی کرد تا سال 2005 به یک حزب قوی در عرصه تحولات داخلی لبنان تبدیل شد. این حزب پس از بازگشت میشل عون از پاریس به لبنان (می 2005)و خروج نیروهای سوریه از لبنان، با جریان مسیحی المرده در انتخابات پارلمانی این کشور ائتلاف کرد و پس از آن متحد حزب الله لبنان شد و یک ائتلاف دائمی و مستحکم برای حمایت از مقاومت علیه اسرائیل تشکیل داد.
میشل عون رئیس جمهور کنونی لبنان که با حمایت حزب الله به ریاست جمهوری رسید، رهبر سابق این جریان بوده و ریاست کنونی این جریان به عهده جبران باسیل وزیر خارجه لبنان و داماد عون است.
ج: جنبش امل
امام موسی صدر یکی از شخصیت‌های اسلامی است که نقش برجسته‌ای در تاریخ سیاسی و اجتماعی لبنان به جای گذاشت. وی که در سال 1960 وارد شهر صور شد تا به امور شیعیان لبنانی بپردازد. در آن زمان فقر در میان شیعیان لبنانی بیداد می‌کرد به همین دلیل آنان از وضعیت اجتماعی مناسبی برخوردار نبودند. امام موسی صدر برای رهایی شیعیان از فقیر و بیسوادی کوشید با راه اندازی موسسات خیریه سطح زندگی آنان را بهبود بخشد. تلاش‌های او سبب شد تا در مرحله اول شیعیان و در مرحله دوم سایر اقشار فقیر لبنانی از خدمات موسسات بهداشتی، اقتصادی و آموزشی شیعیان بهره‌مند شوند و سطح زندگی آنان ارتقا یابد. دهه‌ها تلاش محرومیت زدایی از شیعیان به تقویت جایگاه اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی آنان کمک چشم‌گیری کرد.
حملات هر از گاهی رژیم صهیونیستی به لبنان برای سرکوبی فلسطینیان مقیم این کشور و بی‌ثباتی و ناامنی لبنان، امام موسی صدر را به اندیشه وادار کرد تا برای دفاع از شیعیان گروهی را تاسیس کند. انفجار در اردوگاه آموزشی جنبش فتح در نزدیکی روستای عین‌البینه در نزدیکی بعلبک این فرصت را برای امام موسی صدر به وجود آورد تا در نشست مطبوعاتی 1975/07/06 موجودیت شاخه نظامی جنبش محرومین موسوم به امل را اعلام کند. نیروهای وابسته به امل نقش برجسته‌ای در دفاع از شیعیان در جریان جنگ‌های داخلی لبنان داشتند. پس از این جنگ به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان طائف در استقرار ثبات و امنیت لبنان نقش مثبتی ایفا کردند. با وجود این پس از حمله ارتش صهیونیستی در سال 1982 به لبنان نیروهای جنبش امل در جنوب این کشور و اطراف بیروت، دره بقاع و چند نقطه دیگر مستقر شدند. در این جنگ خسارت زیادی به نظامیان اسرائیلی وارد کردند.
جنبش امل یکی از ارکان اصلی مقاومت اسلامی در جنوب لبنان است که توانست پیروزی‌های زیادی برای مردم این کشور رقم بزند و توطئه‌های غرب و اسرائیل علیه مقاومت و لبنان را خنثی کند.
د: حزب الله لبنان
حزب‌الله لبنان بزرگترین و تاثیرگذارترین جنبش شیعی لبنانی است که نقش بسیار مهمی در ساختار سیاسی این کشور دارد. به دنبال حمله رژیم صهیونیستی به لبنان در سال 1982 تعدادی از جوانان لبنانی در کنار یکدیگر قرار گرفتند و با هدف بیرون راندن متجاوزین یک گروه مقاومت تشکیل دادند. جنگ‌های چریکی و فعالیت سیاسی این جوانان سبب شد تا افسانه شکست ناپذیری ارتش صهیونیستی نابود شود و این ارتش اولین طعم تلخ شکست را در سال 2000 بچشد و دست از پا درازتر از جنوب لبنان عقب نشینی کند.
به دنبال عقب نشینی ارتش صهیونیستی از جنوب لبنان، جایگاه حزب الله در عرصه تحولات داخلی و خارجی لبنان پررنگ‌تر شد، چرا که مردم این کشور به این افتخار می‌کردند و آن را به عنوان یک پیشتوانه قوی در برابر توطئه دشمنان می‌دانستند به همین دلیل حزب الله توانست در عرصه داخلی لبنان نقش برجسته تری ایفا کند و بارها عوامل جاسوسی رژیم صهیونیستی را دستگیر کرد و جریان تبادل آنان با اسیران لبنانی تعداد زیادی از آنان آزاد شدند این موضوع به محبوبیت بیشتر حزب‌الله افزود.
در پی شکست توطئه‌های آمریکا و اسرائیل علیه مقاومت اسلامی لبنان و تقویت بیش از بیش جایگاه این جریان سرانجام رژیم صهیونیستی تصمیم به حمله گرفت و در تابستان 2006 به لبنان حمله کرد، اما مقاومت 33 روزه نیروهای مقاومت اسلامی جنوب بار دیگر بزرگترین شکست ارتش صهیونیستی را رقم زد و تل‌آویو مجبور شد با خفت و خواری به جنگ 33 پایان دهد و پذیرفت که در این جنگ شکست خورده است و به شروط حزب‌الله تن داد.
این پایان دستاوردهای ملی گرایانه حزب الله نبود و این حزب علاوه بر صهیونیست‌ها توانست کشور را از لوث وجود گروه های تروریستی و تکفیری که اشغال بخشی از لبنان در سواحل مدیترانه را در برنامه‌های خود داشتند، پاک کند.
مواضع ملی گرایانه حزب الله در مبارزه با دشمنان خارجی و حمایت از زیرساخت‌های داخلی لبنان سبب محبوبیت بیش از پیش این جریان در میان افکار عمومی لبنان شده است.
نتایج یک تحقیق میدانی که یک سیستم امنیتی به تازگی در لبنان انجام داده، نشان می‌دهد حزب الله و جنبش امل می‌توانند تمام 27 کرسی پارلمانی را از آن خود کنند.
ه: نیروهای لبنانی
نیروهای لبنانی یک حزب سیاسی و شبه نظامی است که در سال 1976 توسط بشیر الجمیل بنیانگذاری شد. شاخه نظامی این حزب در جریان موسوم به جبهه لبنان ریشه دارد. نیروهای لبنانی یکی از طرف‌های درگیر در جنگ‌های داخلی لبنان بود که در نبردهای زیادی علیه شبه نظامیان جنبش ملی لبنان و سازمان‌های فلسطینی مقیم این کشور شرکت کرد.
به دنبال ترور بشیر جمیل در سال 1982 و تغییر در کادر رهبری نیروهای آزاد ملی، این حزب از جبهه لبنان جدا شد و پس از آن با یگان‌های ارتش لبنان به فرماندهی میشل عون وارد جنگ‌های خونین شدند.
در پی امضای توافقنامه طائف که به پایان جنگ‌های داخلی لبنان منجر شد، نیروهای لبنانی سلاح‌های خود را تحویل مقامات بیروت داده و به یک حزب سیاسی تبدیل شد. به دنبال این تصمیم گیری، سمیر جعجع فرمانده نیروهای لبنانی به بمب‌گذاری در کنیست النجات متهم شد و به زندان افتاد و فعالیت نیروهای لبنانی ممنوع شد اما پس از خروج نظامیان سوریه از لبنان در سال 2005 این ممنوعیت لغو و سمیر جعجع نیز از زندان آزاد شد و مسئولیت هیئت اجرایی نیروهای لبنانی را به عهده گرفت. اکنون نیروهای لبنانی 5 کرسی در پارلمان لبنان دارد.
این حزب در حال حاضر از جمله احزاب مورد حمایت عربستان است.
و: حزب سوسیالیست ترقی‌خواه
این حزب در سال 1949 بنیانگذاری شد که برجسته ترین موسسان آن را می‌توان کمال جنبلاط ، فرید جبران ، البرت ادیب، عبدالله العلایلی، فواد رزق و جورج حنا نام برد. این حزب در زمان کمال جنبلاط به حزب جنبش ملی لبنان پیوست. این جنبش متشکل از حزب سوسیالیست ترقی‌خواه و سایر احزاب سیاسی لبنان بود که نقش فعالی در راستای مقابله با جبهه مسیحی لبنان که متشکل از حزب کتائب و حزب آزادگان ملی بود، ایفا کرد.
کمال جنبلاط یک گروه شبه نظامی تاسیس کرد که نقش موثری در جنگ های داخلی لبنان داشت. این گروه تا سال 1990 بر بخشی از جبل لبنان و منطقه الشوف مسلط بود. مهم‌ترین دشمن شبه نظامیان وابسته به جنبلاط حزب کتائب بود. در مارس 1977 کمال جنبلاط ترور شد و انگشت اتهام به سوی مسیحیان گروه رقیب نشانه رفت و طرفداران جنبلاط با هدف گرفتن انتقام ، مسیحیان زیادی را قتل عام کردند. پس از این ترور، ولید جنبلاط جانشین پدر خود شد و سکانداری حزب سوسیالیست ترقی‌خواه را به عهده گرفت. وی همچنین در جنگ‌های داخلی لبنان فرماندهی شبه نظامیان وابسته به این حزب را به عهده داشت.
تلاش آمریکایی - سعودی برای مداخله در انتخابات لبنان
مداخله آمریکا به ویژه از طریق عربستان در انتخابات لبنان کاملا واضح است و موضوع جدیدی نیست. عربستان از نامزدهای نزدیک به خود حمایت می‌کند تا در پارلمان لبنان حضور داشته باشد. حمایت مالی سعودی‌ها از نامزدهای مورد نظرش بحث تازه ای نیست و همواره وجود داشته است. سعودی‌ها که در پرونده‌های منطقه ای به ویژه سوریه و عراق شکست خورده و در باتلاق یمن گرفتار شده‌اند، تمرکز خود را روی لبنان گذاشته اند تا نفوذ منطقه‌ای خود را در چارچوب قیمومیت جدید بر لبنان حفظ کنند.
عربستان سعودی به انتخابات آتی لبنان نه تنها از زاویه تقویت جایگاه خود در این کشور، بلکه از زاویه «جبران شکست‌ها» می‌نگرد. سعودی‌ها به دنبال این هستند که گروه‌های مخالف جریان هشت مارس را متحد کنند. ریاض به دنبال رقابت منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران در بیروت است. روزنامه الاخبار درباره دخالت سعودی ها در انتخابات لبنان می نویسد: «سعودی‌ها هرگز لبنان را به حال خود رها نکرده‌اند، اما شکل حضور آنها در مراحل مختلف با یکدیگر متفاوت بوده است.»
روزنامه الدیار لبنان نیز در همین رابطه نوشت:«سعودی‌ها فعالیت‌های خود را به دو بخش مختلف تقسیم کرده‌اند. بخش اول بهبود دوباره روابط با لبنان به شکل کلی و دوم بهبود مجدد روابط با سعد حریری. عربستان توجه ویژه‌ای به بهبود روابط میان حریری و سمیر جعجع، رئیس حزب نیروهای لبنانی دارد، اما همزمان نمی‌خواهد که گروه 14 مارس تحت رهبری جعجع باشد و ترجیح می‌دهد که این گروه همچنان تحت رهبری حریری باقی بماند»
به اعتقاد محافل وابسته به جریان هشت مارس لبنان، هدف از این اقدامات سعودی تحت فشار قرار دادن حزب الله و جنبش امل است. هدف آمریکا، عربستان و غربی‌ها این است که وانمود کنند که پایگاه حزب الله افول کرده است و دیگر ساکنان مناطق جنوب لبنان به مقاومت اعتقادی ندارند.
الدیار در این مقاله تاکید می کند که در واقع محور سعودی-آمریکایی- اسرائیلی و همپیمانان منطقه‌ای آن به دنبال این هستند که لبنان را وارد محور خود کنند. آنها نگران حضور قوی حزب الله در پارلمان لبنان هستند. این کشورها در راستای تاثیرگذاری در انتخابات و به منظور مقابله با حضور حزب الله در پارلمان لبنان تحرکاتی را در چند محور شروع کرده اند:
- سفر مقامات آمریکایی و سعودی به بهانه‌های مختلف به لبنان که با هدف تضعیف حزب الله انجام می‌شود.
- حزب‌الله هراسی با استفاده از رسانه‌های وابسته خود در لبنان و خارج از آن.
- تحرک سفیران آمریکا و عربستان در بیروت با هدف متحد کردن همپیمانان خود در لبنان در زمینه امور انتخابات تا نتایج انتخابات به نفع آنها رقم بخورد. در این راه سعودی‌ها از دادن رشوه و هزینه کردن پول هنگفت ابایی ندارند. فشارها بر سعد حریری نیز در این راستا انجام می‌شود.
- فشار آمریکا به بانک‌های لبنانی برای محدود کردن نامزدهای وابسته به جریان هشت مارس لبنان.
- تلاش آمریکایی-سعودی برای دور کردن برخی گروه‌ها از جریان هشت مارس.
سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان اخیرا در گفت‌وگو با روزنامه لبنانی الاخبار با بیان این که حزب الله بسیار قدرتمند شده است، تاکید کرد: آمریکا و عربستان با امکانات و ابزار کثیف برای هدف قرار دادن مقاومت در انتخابات لبنان دخالت می‌کنند.
وی افزود: آمریکا امروز معتقد است که حزب‌الله تهدیدی برای این کشور در سراسر منطقه، به ویژه پس از ایفای نقش در سوریه و عراق است.
ادامه دارد... .
