یادداشت| فعلا جنگ علیه غزه منتفی است!

هنوز یاد تلخ سه جنگ غزه (2008، 2012 و 2014) از اذهان زنده است که در دو ماه اخیر به ویژه چند روز گذشته خطر وقوع جنگ دیگری بیش از پیش احساس شد. ظرف این دو ماه چند بار حملات متقابلی میان ارتش اسرائیلی و نیروهای مقاومت غزه رخ داد که هر بار با میانجیگری مصر و طرف‌های دیگری به آرامشی شکننده ختم می‌شد.

در این مدت، دوبار جنگنده‌ها دست به شدیدترین حملات از زمان جنگ 2014 به غزه زدند. آخرین بار جمعه پیش (نوزدهم ژوئیه) بود. در این حملات 6 فلسطینی از جمله دو کودک قربانی شده و یک افسر اسرائیلی نیز کشته شد.

جنبش های حماس و جهاد اسلامی نیز در این مدت دهها راکت و موشک به شهرک‌های اطراف غزه شلیک کردند.

هر چند دامنه حملات دو طرف در طول چهار سال اخیر بی‌سابقه بود، اما با این وجود، حملات خود را در سطح معینی یعنی درگیری و کم‌تر از جنگ نگه‌داشتند.
 

به دلایل مختلفی نه غزه و نه تل‌آویو قصد ورود به جنگ جدید و تصمیمی پیشینی به این منظور ندارند، اما تحولات میدانی می‌رفت که چنین جنگی را تحمیل کند؛ ولی مصر، ترکیه و قطر با وساطت خود مانع آن شدند.

فعلا اولویت نخست دولت نتانیاهو تمرکز بر ایران به ویژه در بحث سوریه و تحولات پسابرجامی است. وقوع جنگ علیه غزه این اولویت را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد و جنگی روانی که علیه تهران به راه انداخته است و تمرکز رسانه‌ای جهانی در موضوع ایران را به حاشیه و محاق می‌برد.

از سوی دیگر، دولت آمریکا نیز در این وضعیت خواهان چنین جنگی نیست؛ هم از لحاظ تاثیرات منفی آن بر فشارها به ایران و هم بر معامله‌ قرنی که قرار است به زودی از آن پرده‌برداری شود.

در همین حال نیز در سایه سه جنگ ویرانگر قبلی، حماس امروز برای در تنگنا‌گذاشتن هر چه بیشتر دشمن خود در عرصه افکار عمومی جهانی و خلع سلاح کردن آن بر روی مقاومت مردمی سرمایه‌گذاری کرده است و از 30 مارس تاکنون تظاهرات اعتراضی بزرگی را هر جمعه در مرزهای نوار غزه به راه‌انداخته است که از دل آن سلاح جدیدی به نام «بادبادک‌های آتش‌زا» بیرون آمده است که زندگی شهرک‌نشینان در مرزهای غزه را به جهنم مبدل ساخته است.

حماس گفته است این تظاهرات تا تحقق اهدافش و در راس آن‌ها شکست محاصره نوار غزه تداوم خواهد یافت.

دولت نتانیاهو می‌خواست در دو ماه اخیر هر از چند گاهی از طریق حملات پراکنده هوایی و توپخانه‌ای فضا را نظامی کرده و حماس را به توقف این تظاهرات‌ها وادار کند و این گونه به مقاومت مردمی مسالمت‌آمیز در نقاط مرزی که در طول هفتاد سال گذشته تقریبا بی‌سابقه بوده است، پایان دهد.

این تظاهرات، مساله فلسطین را دوباره از حاشیه حوادث منطقه‌ای به متن آورد و برخورد تند و خشن با تظاهرات مسالمت‌آمیز فلسطینی‌ها این رژیم اسرائیل را در تنگنای بین‌المللی قرار داد. برخی کشورها یا سفیران خود از تل‌آویو و یا سفرای این رژیم را فراخواندند و کشورهایی نیز روابط خود را قطع کردند.

در عین حال نیز این شیوه برخورد و کشتار نزدیک به 150 فلسطینی و زخمی شدن 16 هزار نفر موضع جهانی جنبش بایکوت BDS را بیش ازپیش تقویت کرد و شرکت‌ها و مراکز علمی بیشتری به فراخوان این جنبش پاسخ مثبت داده و تل‌آویو را تحریم کردند.

در سال‌های اخیر به دنبال گسترش دامنه فعالیت BDS، نتانیاهو و دیگر مقامات اسرائیلی وجود این سازمان بین‌المللی را تهدید جدی دانسته و وزارتخانه‌ای برای مقابله با آن تاسیس کردند.

جنبش حماس و نیروهای فلسطینی دیگر به امید به ثمرنشستن تظاهرات بازگشت ابتدا به حملات پراکنده و محدود دولت نتانیاهو که با هدف وادار کردن حماس به توقف تظاهرات انجام می‌شد، واکنشی نشان ندادند. به دنبال آن می‌رفت که معادله‌ای جدید رقم بخورد که به موجب آن ارتش اسرائیلی با سوء استفاده از این موقعیت هر وقت بخواهد حملاتی انجام دهد و اوضاع را به قبل از 2008 بازگرداند.

در چنین وضعیتی حماس و جهاد اسلامی تصمیم گرفتند جلو شکل‌گیری چنین معادله‌ای را بگیرند. بنابراین به حملات راکتی و موشکی دست زدند.
این حملات هم با واکنش تندتر تل‌آویو مواجه شده و متقابلا نیز حملات موشکی فلسطینی‌ها افزایش یافت. در کنار آن نیز تظاهرات بازگشت استمرار یافت. هر کدام از دو طرف می‌خواست به قول معروف آخرین گلوله را شلیک کند تا دست بالا را داشته باشد.

در سه حالت نزدیک بود که این تحولات میدانی به جنگی ویرانگر منجر شود، اما هر بار مصر پادرمیانی کرد و مانع شد. به گفته منابعی، بار آخر (جمعه گذشته) ترکیه نیز وساطت کرد.

حال تنش‌ها خوابیده و حملات دو طرف متوقف شده است، اما همچنان احتمال تکرار این حوادث و وقوع جنگ می‌رود، البته به دلایل پیشگفته تصمیمی برای جنگی تازه وجود ندارد، ولی میدان می‌تواند این تصمیم را آنی تحمیل کند.

به نوشته هاآرتص قرار است از امروز دوشنبه تنها گذرگاه تجاری غزه نیز فعالیت خود را مثل قبل از سر گیرد.

 صابر گل‌عنبری کارشناس ارشد مسائل فلسطین

انتهای پیام/