گلایه فرماندار زابل از "عملکرد محیط زیست"؛ طوفان "همسایه دائم" سیستانی‌ها+ تصاویر
در حالی مشکل خشکسالی، طوفان و ریزگرد ۲۰ سال است دامن‌گیر مردم سیستان شده که ظاهراً مسئولان تدبیر مشخصی برای حل این مشکلات ندارند و طوفانی که تا دیروز از آن به عنوان میهمان سیستان یاد می‌شد به همسایه همیشگی مردم منطقه تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زابل، ریزگردها و شن‌های روان موضوع جدیدی نیست و همیشه در طول تاریخ در سیستان مشکل ساز بوده است و هر زمان خشکسالی در این منطقه حادث شده به دنبال آن حرکت شن‌های روان هم اتفاق می افتاده در واقع این امر کار غیر مترقبه‌ای نیست و در هر دوره‌ای که چند سالی خشکسالی بر سیستان حاکم می‌شود شاهد برخواستن ریزگردها و گردو غبار در آسمان سیستان هستیم به همین دلیل می‌توان گفت این موضوع به طور کلی ریشه در تاریخ دارد.
ماه گذشته بود که خبر اختصاص مبلغ 150 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی توسط مجلس به خوزستان نقل رسانه‌ها شد که از این مبلغ 100 میلیون دلار برای گرد و غبار استان خوزستان اختصاص یافت اما سیستان و بلوچستان در اختصاص این بودجه بی نصیب ماند و انگار بحث ریزگردها در سیستان برای مسئولان هم عادی شده است که با توجه به بادهای 120 روزه در سیستان و اطلاعات اداره هواشناسی سینوپتیک فرودگاهی زابل از ابتدای سال جاری تاکنون 21 روز در سیستان طوفان شدید همراه با گرد و خاک داشته ایم که دید به کمتر از 1000 متر و سرعت باد بیش از 54 کیلومتر برساعت رساند این در حالی است که زابل سال گذشته فقط 2 روز این شرایط را تجربه کرده است.
به گفته رئیس پایش اداره کل هواشناسی سیستان و بلوچستان از ابتدای امسال تاکنون در سیستان 54 روز هوای ناسالم داشته ایم.
ریزگردها استفاده از بادهای سیستان را مشکل ساز کرده است
به عقیده بسیاری از کارشناسان وزش باد در هر منطقه یک مزیت به شمار می‌رود و می‌توان از توان بادی یعنی تبدیل انرژی باد به نوع سودمندی از انرژی مانند انرژی الکتریکی استفاده کرد که این کار به وسیله توربین‌های بادی صورت می‌گیرد درست است که در منطقه سیستان ما وزش بادهای 120 روزه را همه ساله شاهد هستیم اما به دلیل اینکه همراه این باد شن‌های روان حرکت می کنند استفاده از مزیت بادهای سیستان با مشکل مواجه شده است و وزش باد در سیستان تبدیل به معضل شده است.
قبل پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه سیستان اداره کل بیابان زدایی دایر بود اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلایلی اداره کل بیابان زدایی سیستان و بلوچستان تبدیل به اداره شد و کم کم نقش آن در مورد بیابان زدایی از پهنه‌های سیستان کمرنگ شد.
طوفان و ریزگرد بیش از 1000 سیستانی را روانه بیمارستان کرد
به گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان طی 6 روز هزار و 66 نفر از مردم منطقه سیستان به دلیل مشکلات ناشی از توفان و گرد و خاک به دلیل عوارض تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از توفان به بیمارستان ها، مراکز درمانی و پایگاه های اورژانس مراجعه کردند.
عبدالرحمن شهنوازی با بیان اینکه از هشتم شهریور این افراد به مراکز درمانی سیستان مراجعه کرده اند ادامه داد: 167 نفر از این افراد بستری و 899 نفر به صورت سرپایی درمان شدند.
مهمانی که قصد رفتن ندارد مهمان نیست
یکی از مردم سیستان در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در زابل اظهار داشت: قبلا مردم سیستان از طوفان به عنوان مهمان یاد می‌کردند اما با شرایط موجود درگیر نمی توان اسمش را مهمان گذاشت چون ظاهرا این مهمان قصد رفتن از اینجا را ندارد.
حسین میری خاطرنشان کرد: زمانی که طوفان می‌شود مسئولان فقط آمار بیماران تنفسی و یا شدت میزان گرد و خاک و غلظت ذرات معلق در هوا را گزارش می‌دهند و هیچکس به فکر اینکه خانه‌هایمان زیرخروارها خاک درحال مدفون شدن است نیست.
وی عنوان کرد: گاهی شدن وزش بادهای 120 روزه سیستان به حدی زیاد می‌شود که اگر بعد از یکی دو ساعت در خانه مان را باز کنیم شن و ماسه‌هایی که پشت در جمع شده به یکباره داخل منزلمان سرازیز می‌شود.
راهی جز مهاجرت برای مردم باقی نمانده است
یکی از کسبه سیستان هم در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در زابل اظهار داشت: زمانی که طوفان با دشت بیشتری در زابل شروع به وزیدن می‌کند کسب و کار ما هم دچار خلل می‌شود چون نمی‌توانیم مغازه‌هایمان را باز بگذاریم و شاهد از بین رفتن کالاهایمان بر اثر نشستن گرد و غبار روی آنها باشیم.
سرگزی با بیان اینکه مردم سیستان همواره در فصل تابستان در محاصره ریزگردها هستند خاطرنشان کرد: بادهای 120 روزه با تعطیلی مدارس مصادف است فرزندانمان از تعطیلات خود هیچ خیری نمی‌بینند چون وزش این طوفان‌ها آنها از بازی کردن و گردش باز داشته است نمی دانیم مسئولان تاکی می‌خواهند دست روی دست بگذارند آنها باید در قبال وضع موجود پاسخگوی مردم باشند.
وی عنوان کرد: اکثر اعضای فامیل و خانواده خودم و همسرم به دلیل اینکه زندگی در زابل برایشان واقعا خیلی سخت بود از اینجا مهاجرت کردند شرایط آنقدر برایمان سخت شده که راهی جز مهاجرت برای مردم باقی نمی‌ماند.
کانون‌های بحران ریزگرد مختص سیستان نیست
فرماندار زابل در این باره در گفت و گو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: با توجه به اینکه در حال حاضر آبی در تالاب هامون نیست و جنس خاک این تالاب نیز ریزدانه است این امر سبب می‌شود با اندک بادی که برمی‌خیزد این ذرات در هوا معلق و برای مردمی که در شمال سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند مشکلات فراوانی به بار آید در حال حاضر چندین کانون بحران در مورد ریزگردها در سطح تالاب هامون شناسایی شده که این کانون‌های بحران مختص سیستان نیست بلکه همین کانون‌های بحران در تالاب هامون حوزه افغانستان که بخشی از آن شامل هامون صابوری و پوزک است وجود دارد.
هوشنگ ناظری ادامه داد: با توجه به اینکه ریزگردها هر دو کشور ایران و افغانستان را تحت تاثیر قرار داده اند باید مقامات افغانستان و ایران برای مهار ریزگردهایی که در پی وزش باد در هوا معلق می‌شوند با یکدیگر در تعامل باشند از طرفی حوزه ما برای مهار ریزگردها نباید بیش از این منتظر بماند و باید کانون‌های بحران داخل منطقه‌مان مدیریت شود.
او با اشاره به اینکه بخشی از کانون‌های بحران مربوط به سواحل تالاب هامون است در مورد عملکرد ضعیف سازمان محیط زیست سیستان و بلوچستان درباره تالاب هامون گفت: با توجه به اینکه مدیریت تالاب هامون و در مجموع تالاب ها به عهده سازمان حفاظت محیط زیست است متاسفانه در گذشته سازمان حفاظت از محیط زیست سیستان و بلوچستان نتوانسته سهم و نقش خود را در مورد تالاب هامون به خوبی ایفا کند.
مدیریت تالاب هامون در شرایط خشکسالی مشکل است
ناظری در مورد مدیریت تالاب هامون در شرایط خشکسالی و ترسالی گفت و ادامه داد: در شرایط خشکسالی به مراتب مدیریت تالاب‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است چون خشکی تالاب هامون معضلاتی همچون برخواستن ریزگردها را به دنبال دارد اما در ترسالی که نیزارها در تالاب ایجاد می‌شود شرایط تالاب هامون از هر نظر از حالت بحران خارج می‌شود البته در ترسالی چگونگی مدیریت تالاب‌ها مهم است به این دلیل که تعلیف دام‌ها در منطقه سیستان اتفاق می افتد و تردد دام در این منطقه بیشتر می‌شود از این رو این امر باید کنترل شود تا نیزارها از بین نروند و به دنبال آن حرکت شن‌های روان از بستر هامون شروع شود.
وی در پاسخ به اینکه با تالاب خشک شدن تالاب چه اقداماتی برای حفظ آن باید صورت گیرد، عنوان کرد: باید حتما در شرایط خشکسالی تالاب هامون مدیریت شود تردد دام‌ها، خودروها به خصوص در گذشته که مرز هم باز بود و از داخل تالاب سوخت کش‌ها حرکت می‌کردند مشکلاتی برای تالاب به وجود آمد به طوریکه این ترددها سبب شد خاک به اصطلاح به هم چسبیده و پیوسته که در بستر تالاب هامون است به هم بخورد و از هم بپاشد و گوش، حلق، بینی و سیستم تنفسی افرادی را که در سیستان زندگی می‌کنند را به مخاطره بیندازد.
پژوهشکده تالاب هامون تاکنون اقدام موثری برای تالاب انجام نداده است
ناظری همچنین به شناسایی کانون‌های بحران در تالاب هامون اشاره کرد و افزود: به هر حال کانون‌های بحران شناسایی شده حالا باید ببینیم چه کارهایی می‌توانیم برای مهار ریزگردها در منطقه سیستان انجام دهیم؟ طرح جامع مدیریت تالاب هامون تهیه و تفاهم نامه ای بین دستگاه‌های مختلف امضا شد تا همکاری‌های لازم را در این زمینه داشته باشند اما این‌ها کفایت نمی‌کند چون ما نیازمند اجرایی کردن این امر هستیم و مطالعات درباره این امر در حال حاضر ناقص است و عملیات اجرایی آن باید طراحی شود.
فرماندار زابل با اشاره به اینکه عملیات اجرایی در مورد تالاب هامون باید از سوی پژوهشکده تالاب هامون صورت گیرد تصریح کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تشخیص داده شد که مرکزی باید باشد تا موارد پژوهشی و تحقیقاتی تالاب هامون را انجام دهد اما متاسفانه این پژوهشکده در مورد تالاب هامون هیچ کار موثری را ازجهت تحقیقاتی و مطالعاتی انجام نداده است.
وی گفت: مراکز دانشگاهی و علمی به خصوص دانشگاه زابل باید روی قضیه تالاب هامون کار کنند چند روز پیش طی تماس تلفنی بادانشگاه زابل در مورد مطالعات صورت گرفته در رابطه ریزگردها سوال شد اما متاسفانه هیچکدام از آنها حتی پیشنهادی در این باره نداشتند در مجموع متولی این موضوع سازمان حفاظت محیط زیست است که باید به شکل پیوسته در این راه حرکت کند.
اعتبارات میلیاردی دولت برای مهار ریزگردها
ناظری اظهار داشت: منابع طبیعی سازمان جنگل‌ها در رابطه با حرکت شن های روان و بیابان زدایی باید اقداماتی انجام دهند در واقع در نهر شیردل و نیاتک قبل و بعد از پیروزی انقلاب انجام شده اما در چند سال اخیر هیچ عملیاتی را در بخش منابع طبیعی شاهد نبوده ایم که با توجه به شرایط خشکسالی در سیستان در این حوزه باید فعالیت های زیاد و گسترده ای انجام شود لذا این مسائل باید به صورت جدی پیگیری شود.
فرماندار زابل در ادامه به اعتبارات میلیاردی دولت در این بخش اشاره کرد و افزود: خوشبختانه دولت میلیاردها تومان برای این بخش اعتبار گذشته است اما در بخش اجرا کاری که موثر باشدو بتوان به کمک آن ریزگردها و کانون های بحران را مهار مدیریت کرد تاکنون نداشته ایم. تالاب هامون و اراضی زراعی کشاورزی در سیستان که وسعت گسترده ای دارند به دلیل کشت نشدن محصول در پی خشکسالی محل کانون و حرکت ریزگرد شده اند باید کنترل شوند.
سازمان عمران سیستان باید دوباره احیا شود
وی عنوان کرد: زمانی محل کانون‌هایی که خواستگاه ریزگرد و شن‌های روان است در سازمان عمران سیستان مورد بررسی قرار گرفته بود که متاسفانه مجلس مصوب کرد سازمان عمران سیستان منحل شود اما با توجه به شرایط موجود این سازمان باید دوباره در سیستان احیا شود.
فرماندار زابل گفت: برای بیابان زایی منطقه سیستان باید طرح های پنج ساله و ده ساله طراحی شود که به شکل مداوم پیوسته و وابسته کار انجام دهند تا به اصطلاح بحث ریزگردها یا شن های روان در منطقه سیستان برطرف شود در غیر این صورت اگر کارها گسسته و منقطع باشد بی فایده خواهد بود و نتیجه ای نخواهد داشت.
او با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا بیابان ها را تبدیل به باغات کرده‌اند گفت: کشورهایی بودند که حرکت شن‌های روان در آنها صورت می‌گرفته در واقع اگر می‌خواهیم ریزگردها را در سیستان مهار کنیم باید به طور جدی و مدیریت صحیح به این موضوع ورود پیدا کنیم.
خشک شدن تالاب هامون و به دنبال آن برخواستن ریزگردها از سطح این پهنه نفس کشیدن را برای مردم در خانه‌هایشان هم سخت کرده است از این رو مسئولان باید به فکر چاره ای مناسب به حال مردم سیستان باشند چون حرف‌هایی در حد شعار درد مردم را دوا نمی‌کند.
گزارش از شبنم پودینه
انتهای پیام/ن
