چله شو فرصتی برای پاسداشت آیین کهن بومی مازندران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، از مدرسه تازه به خانه رسیدم تمام امروز را با بچه های مدرسه در رابطه با امشب صحبت می کردیم، حتی لابلای درس دادن معلم دلمان برای خوراکی های امشب لک می زد، خانواده پرجمعیتی نبودیم اما امشب همه دور هم جمع می شدند بزرگترها وکوچکترهای فامیل وهمه کسانی که شب یلدا برایشان مهم بود.

و این یعنی خوش گذراندن ساعتی در کنار خانواده در محیطی گرم که سرمای این روزها راکمتر می کرد.

بوی هندوانه در شب سرد یلدا اگر که با شانس همراه بود وهندوانه سرخ هم نصیب می شد خیلی دلچسب و جذاب بود.

از مدرسه تا منزل همه میوه فروشی ها وشیرینی سرا ها پر از جمعیت بود تا برای امشب همه فضای دلنشین با هم بودن را ایجاد کنند.

می دانستم که مادرم از چند روز قبل برنامه پخت شیرینی های محلی رابرای امشب درنظر گرفته وپدر هم خرید میوه و آجیل مشکل گشا را.

فکر می کنم که شب یلدا تنها یک دقیقه بیشتر از شب های دیگر سال عمر بیشتری دارد اما شاید آن یک دقیقه بتواند فرصتی برای ما باشد تا شادی با هم زیستن وبرای هم بودن را تجربه کنیم و به یادهم بودن را از خاطر نبریم.

یلدا از زمانی که همه دور هم جمع می شوند،با بیان لطیفه وداستان ونقل خاطره دور ونزدیک شروع می شودوبرای ما که نوجوان هستیم وسراپا شیفته سردر آوردن از آیین های قدیمی فرصت مناسبی است که بدانیم در گذشته آیین شب یلدا چطور برگزار می شد ومازندران چه آداب ورسوم ویژه ای د راین شب داشته است؟

یکی از کارشناس میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری مازندران با اشاره به اینکه شب چله، شب زایش خورشید و آغاز سال نو میترایی است اظهار کرد: یلدا یا شب چله ، شب اول زمستان و طولانی ترین شب سال است و فردای آن با دمیدن خورشید روزها بزرگ تر شده و تابش نور ایزدی فزونی می یابدو ایرانیان باستان آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا خورشید می خواندند و به این مناسبت جشن بزرگی برپا می کردند.

این جشن به اندازه زمانی که مردم فصول را تعیین کردند، کهن است در این شب برای در امان ماندن از خطر اهریمن همه دور هم جمع می شوند.

وی تصریح کرد: در این شب نیز مانند جشن تیرگان فال گرفتن مرسوم است که به حافظ تفال می زنندودر این شب خوردن تنقلاتی از جمله آجیل و ازگل خام ، پشت زیگ مرسوم است.

اوصانلو با بیان اینکه شب یلدا در گویش مازندرانی به شب گت چله معروف است گفت: از باورهای این شب خوردن هنداونه است که سبب می شود مردم در طول زمستان احساس سرما نکنندو بر این اعتقاد باور دارند.

وی با بیان این علت که چرا دو میوه هندوانه و انار در سفره های یلدا وجود دارد، افزود: این دو میوه گرد و سرخ رنگ هستند و به عنوان نمادهایی از خورشید استفاده می شوند.

وی در زمینه مصرف شیرینی مخصوص یلدا خاطرنشان کرد: پشت زیگ  در سفره های یلدای مازندران وجود دارد و پیسه گنده نیز نوعی شیرینی است که با استفاده از برنج‌، گردو‌، تخم خربزه‌، شیره خرمالو و شکر قرمز پخته می‌شود و مصرف آن در  شب یلدا در برخی از مناطق مازندران وجود دارد.

یکی از محصولاتی هم که از مدت‌ها قبل برای این شب تدارک دیده می‌شود آجیل است و دانه‌های کدو یا آفتاب‌گردان که برای شب یلدا نگهداری می‌شود.

اوصانلواز دیگر آیین های این شب خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار، شیرینی و میوه های گوناگون مانند ازگیل در مازندران دانست و بیان کرد:این تنقلات ومیوه هاجنبه نمادین دارد و نشانه برکت ، تندرستی، فراوانی و شادکامی است.

وی بیان کرد: مازندران دارای فرهنگی غنی است که مردمانش با ذوق، سلیقه و طبیعت منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، برای برگزاری سنت‌های کهنی مانند یلدا آداب خاص خود را دارند.

برای مثال در غرب مازندران 40 نوع خوراکی برای این شب فراهم می شودتا بلندای این شب با شادی سپری شود. هنرمندان هم امیری و طالبا می‌خوانند و نوازندگان با سرنا و نی موسیقی ‌های شادی می‌نوازند.

گرفتن فال حافظ و شکستن گردو برای هر فرد از دیگر برنامه‌های شب چله درمنطقه غرب مازندران است. در کجور و نوشهر در شب یلدا، مردم لباس محلی می‌پوشند، غذای محلی می‌پزند و با خواندن نغمه‌های محلیشادمانی را به یکدیگر هدیه کنند.

زنان مازندرانی با آرد آسیاب‌ شده، غذای مخصوصی برای شب یلدا درست می‌کنند و به آن، کنجی یا آغوز‌نون می‌گویند.

یکی دیگر از خوراکی‌های شب یلدا در مازندران هم ولیک» است و از میوه های اختصاصی منطقه مازندران است.

گزارش از سمیه فقیه

انتهای پیام/