تمدید گام نخست توافق ژنو فقط برای یک بار/ اوباما متعهد به عدم تصویب تحریم‌های جدید

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم؛ سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه کشورمان با شرکت در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری در پاسخ به این سؤال که در اولین روز پس از 30 دی ماه ایران و شش کشور هسته‌ای چه گام‌هایی باید بردارند، اعلام کرد: "در توافق ژنو هر دو طرف اقداماتی در جهت اعتماد سازی در دستور کار قرار می‌دهند. در گام اول دو اتفاق می‌افتد؛ اول اینکه آنها قبول می‌کنند که تحریم جدیدی تصویب نکنند و ما هم برنامه هسته‌ای خود را  از لحاظ کمّی گسترش نمی‌دهیم اما به فعالیت فعلی خود ادامه می‌دهیم، اما محدودیتی برای گسترش کیفی نخواهیم داشت. در اتفاق دوم هردوطرف در یک دوره 6ماهه از وضع موجود اندکی به عقب بازمی‌گردند، طرف غربی تحریم نفتی را تعلیق می‌کند، دوم تعلیق تحریم‌های مربوط به پتروشیمی است، تحریم‌های مربوط به خودرو، طلا و فلزات گران‌بها و فروش قطعات مربوط به هواپیما تعلیق می‌شود، تجارت با اروپا 10 برابر افزایش یافته و 4.2 میلیارد یورو از پولهای ایران آزاد می‌شود، از طرف ما نیز تبدیل مواد غنی‌‌شده 20 درصد به اکسید یا رقیق‌سازی آن در شش نوبت صورت می‌گیرد".

احتمال تمدید 6ماهه گام نخست

عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان درباره ادامه روند مذاکرات با 1+5 برای رسیدن به توافق نهایی نیز گفت: حداکثر زمان مذاکرات برای رسیدن به "گام نهایی" یک‌ساله است، بدین صورت که اگر در 6 ماه توافق شده در ژنو ــ که از 30 دی ماه شروع می‌شود ــ به راه‌حل نهایی نرسیم، فقط برای یک بار، توافق‌های انجام شده در گام نخست، 6 ماه دیگر تمدید می‌شود تا مذاکرات برای رسیدن به گام نهایی ادامه یابد.

وی افزود: احتمال دارد پیش از توافق نهایی، به یک "گام میانی" برسیم؛ زیرا در مذاکرات "گام نهایی" موضوع‌های بسیار سختی وجود دارد که با قاطعیت نمی‌توان درباره رسیدن به نتیجه صحبت کرد، همان طوری که اوباما رسیدن به توافق نهایی را 50 ، 50 اعلام کرده است.

عراقچی با بیان اینکه به‌زودی محل و زمان اجرای گام نهایی مذاکرات نیز مشخص می‌شود، گفت: ایران تلاش دارد مذاکره برای مذاکره نباشد.

معاون امور حقوقی و بین المللی وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد که در صورت توافق در "گام نهایی"، اجرای این مرحله نیز دارای زمان و محدوده مشخصی خواهد بود.

وی گفت: امکان دارد توافق نهایی حاصل نشود و فعالیت‌های هسته‌ای ما به وضعیت سابق خود برگردد.

وی تصریح کرد: "از 20 ژانویه [30 دی ماه] شاهد تعلیق همه این موارد خواهیم بود. تنها موردی که در روز اول اتفاق نمی‌افتد و در یک مدت 6ماهه و 8 نوبت اتفاق می‌افتد آزادسازی 4.2 میلیارد یورو از پول ایران است." عراقچی اضافه کرد: ما  نیز به‌تناسب آزادسازی پول ایران اکسید یا رقیق‌سازی را انجام می‌دهیم.

معاون وزیر امور خارجه گفت: هرلحظه که احساس کنیم طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نیست بلافاصله به وضع فعلی بازمی‌گردیم. وی همچنین گفت: با این توافق بار تحریم‌ها برداشته خواهد شد.

وی افزود: "دستاورد بزرگ ژنو احترام به حق غنی‌سازی ایران است. همین‌که غرب پیش‌شرط‌های خود را برای مذاکره با ایران کنار گذاشته است بیانگر احترام به اراده مردم ایران است. ما نمی‌خواستیم زیر بار زور برویم و اکنون 6 کشور به غنی‌سازی ایران احترام می‌گزارند." عراقچی اعلام کرد: آنچه در حال حاضر در عرصه هسته‌ای شاهد آن هستیم ثمره خون شهدای هسته‌ای است.

عراقچی در باره تفسیرهای مختلف آمریکا از این توافق گفت: "تفسیرهای مختلف از هر سندی طبیعی است اما باید مراقب باشیم که جلوی تفسیر یک‌جانبه را بگیریم".

وی درباره استفاده رئیس‌جمهور آمریکا از عبارت "برچیده شدن" در بیانیه اخیر خود گفت: "استفاده از عبارت "برچیده شدن" اوباما در بیانیه اخیر خود هرگز اتفاق نمی‌افتد. اوباما برای اینکه دوستان خود در کنگره و منطقه را راضی نگه دارد از عبارات سخیفی مانند برچیده شدن استفاده کرده است اما هرگز چنین اتفاقی روی نخواهد داد".

عراقچی درباره واکنش کنگره به اجرای توافقنامه ژنو نیز تصریح کرد: "اگر کنگره به‌دنبال اعمال تحریم بیشتر باشد توافق ژنو متوقف خواهد شد اما اگر به‌دنبال تحت فشار قرار دادن ایران باشد این مذاکرات شکست خواهد خورد زیرا ما در شرایط مساوی مذاکره خواهیم کرد".

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان گفت: بعد از اجرای گام اول مذاکرات گام نهایی آغاز خواهد شد و مذاکرات نهایی در عرض یک سال به جمع‌بندی باید برسد. ممکن است پس از 6 ماه یک گام میانی را بین گام اول و گام نهایی در نظر بگیریم.

عراقچی به این مسئله نیز اشاره کرد که کشورهای غربی نسبت به قطعنامه‌های پیشین خود در قبال ایران کوتاه آمدند و با آن بسیار ضعیف برخورد کردند.

وی در پاسخ به اینکه آیا دوره زمانی خاصی برای گام نهایی در نظر گرفته شده، گفت: "هردوطرف ایده‌هایی را مطرح کردند تا چه سالی روی گام نهایی به توافق برسند. مذاکرات گام نهایی را باید بسیار روی آن اهتمام کرد. مذاکرات بسیار سختی را خواهیم داشت. حتماً به یک اجماع و وفاق ملی نیاز داریم".

عراقچی به این موضوع که غربی‌ها تفسیرهای متفاوتی را درباره مباحث هسته‌ای مانند تحقیق و توسعه دارند، پاسخ داد: "یکی از موارد جدی اختلافی همین موضوع تحقیق و توسعه بود. همین موضوع مذاکرات کارشناسی را دچار وقفه کرد. تولید و ورود یک سانتریفیوژ جدید با قدرت بالا آنها را دچار تردید کرد و تفسیرهای تنگ‌نظرانه‌ای را مطرح کردند که ما در مقابل پاسخ دادیم هیچ تفسیری را که حق غنی‌سازی ایران را تحت تأثیر قرار دهد، قبول نخواهیم کرد".

وی درباره احتمال عدم توانایی اوباما در وتوی لایحه کنگره گفت: "این مسئله باعث خواهد شد آمریکا اجماع خود را در جامعه بین‌الملل از دست بدهد و این اوباما است که تعهد کرده جلوی تحریم‌ها را بگیرد".

عراقچی درباره اینکه آیا در مذاکرات سند مکتوبی وجود دارد یا خیر، گفت: "برخی توافقات شفاهی است که به nonpaper مصطلح است. آنچه برای ما ملاک است توافق ژنو است. fact sheet بیانیه ژنو را به‌نفع خود ارزیابی کرد که آمریکایی‌ها انجام دادند و برخی در داخل ایران آن را باور کردند که برای ما سندیت ندارد. ملاک برای ما توافق ژنو است".

معاون وزیر امور خارجه همچنین خاطرنشان کرد: "در گام نهایی باید تکلیف همه‌چیز مشخص شود و در این گام قرار است هردوطرف به هدف مشترک که همان بازی برد ــ برد است دست یابند. برد ما زمانی است که برنامه هسته‌ای خود را داشته باشیم و کنار غنی‌سازی تحریم‌ها هم برداشته شود.  طرف مقابل دستیابی به سلاح هسته‌ای را نگرانی خود می‌داند. برد طرف مقابل عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است که از همان ابتدا نیز ما به‌دنبال آن نبودیم".

وی افزود: "در گام نهایی نیز به این مسئله اشاره شده که حق غنی‌سازی برای ایران وجود خواهد داشت. در گام نهایی باید تمام تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای برداشته شود که اکثر تحریم‌های ایران مربوط به همین برنامه هسته‌ای است. ما مشخصه‌های گام نهایی را مشخص کرده‌ایم. در گام نهایی غنی‌سازی وجود خواهد داشت. غرب اعلام کرده که غنی‌سازی را منطبق با نیازهای ایران می‌پذیرد. اما مسئله اینجاست که این نیازها را چه‌کسی تعریف می‌کند. توافق کردیم که در گام نهایی این محدوده نیازها به‌صورت مشترک تعریف شود. چون غنی‌سازی درحال حاضر درحال انجام است مسلماً ما ضرر نخواهیم کرد. گام نهایی دارای یک محدوده است که در نهایت به پایان خواهد رسید و مسلماً محدودیت‌ها برداشته خواهد شد".

عراقچی درمورد بحث موضوع غنی‌سازی راکتور اراک گفت: "این راکتور هنوز در مرحله ساخت است. درطول گام اول این راکتور تجهیز نخواهد شد. نگرانی درمورد آب سنگین یک نگرانی عمومی است زیرا ساده‌ترین راه برای کشورهایی است که به‌دنبال سلاح هسته‌ای هستند. چون ما به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم اعلام آمادگی کردیم که نگرانی‌ها را رفع کنیم. متخصصین داخلی ما اعلام کردند که با کمک فن‌آوری می‌توان نگرانی‌های مربوط به راکتور آب سنگین را رفع کرد".

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با تدبیرهای مقام معظم رهبری ملت ایران بتواند تا پایان موفقیت‌های اخیر را ادامه دهند.

*