قارچ سمی آمریکا در مذاکرات هسته‌ای

به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، روزنامه خراسان در یادداشت خود به قلم «سیدمحمداسلامی» آورده است:

«مذاکره مانند قارچ است و در تاریکی بهتر رشد می‌کند.» با این حال چه تاریک و چه روشن، چه محرمانه و چه عمومی، از همین امروز تا پایان زمان انقضای برنامه اقدام ژنو فقط 28 روز مانده است. روزهایی که آبستن تحولات تعیین کننده هستند. مذاکرات در چارچوب برنامه اقدام مشترک ژنو اگرچه به موضوع هسته‌ای‌ منحصر است، اما به روشنی غرب را در 2 راهی اتخاذ رویکرد سازنده در قبال ایران و ادامه رویکرد مخرب پیشین قرار داده است. در این شرایط حساس خانم وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا دعوت مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک آمریکا (CSIS) را می‌پذیرد و در برابر رسانه‌ها در عمل با دیپلمات‌های‌ ایرانی سخن می‌گوید. او مدعی می‌شود که مسئولیت شکست مذاکرات متوجه ایران است. توجه به برخی نکات، انگیزه‌ها و نتایج سخنان این چنینی رئیس تیم مذاکره کننده آمریکایی را روشن تر می‌کند:

1.نقش "بازی سرزنش" در مذاکرات ایران با 1+5

برای درک و تحلیل مذاکرات هسته‌ای‌ ایران حداقل 3 دانش نیاز است. نخست اطلاع و درک کافی از نقش فناوری هسته‌ای‌ و اهمیت آن در توسعه کشور. دوم اطلاع از فراز و فرودهای بیش از یک دهه مذاکرات هسته‌ای‌ که سوم آذرماه امسال 12 سال تمام از آغاز آن می‌گذرد. سوم دانش دیپلماسی به مثابه یک مهارت تخصصی در تامین منافع ملی کشور. یکی از ابزارهای کشورهای 1+5 در 12 سال گذشته استفاده از بازی سرزنش (Blame Game) بوده است. در طول این سال‌ها عموما کشورهای غربی تلاش می‌کرده‌اند که علل بی نتیجه ماندن یا عدم پیشرفت مذاکرات را به گردن ایران بیندازند. آن‌ها در این بازی از گزاره‌های‌ مشخصی استفاده می‌کنند. این بازی برای غربی‌ها فواید چند جانبه‌ای‌ دارد. از جمله این که امید دارند مشروعیت مذاکره کنندگان ایرانی در افکار عمومی داخل کشور را خدشه دار کنند. از سوی دیگر سعی می‌کنند وجهه ایران در محافل بین المللی را به گونه‌ای‌ خدشه دار کنند که راه را برای ایجاد یا حفظ اجماع در تحریم‌های‌ غیرمنطقی هموار کنند. رسانه‌های‌ غربی از جمله خبرگزاری رویترز، استاد این جنگ روانی هستند. به نظر می‌رسد وندی شرمن با اطلاع کافی از تمام این ظرافت ها، کمتر از یک ماه تا موعد پایان مذاکرات با گفتن یک جمله "بازی سرزنش" را آغاز کرده است. در حالی که خبرگزاری رویترز این بخش از سخنان شرمن را برجسته می‌کند که ایران را متهم شکست احتمالی مذاکرات توصیف می‌کند. متاسفانه باید گفت که خبرگزاری رویترز در گزارش رویدادهای مذاکرات هسته‌ای‌ ایران، تعامل دوجانبه نزدیکی با تیم مذاکره کننده آمریکایی دارد و این احتمال را قوت می‌دهد که آمریکایی‌ها خود را برای آغاز بازی سرزنش آماده کرده باشند. این در حالی است که دکتر ظریف، رئیس تیم مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات وین 6 صراحتا اعلام کرد که ایرانی‌ها علاقه‌ای‌ به یافتن مقصر در عدم پیشرفت مذاکرات ندارند و برای هرگونه راه حل منطقی عادلانه‌ای‌ آماده هستند. بنابراین روشن است که در این معادله چه طرفی به یافتن رویکرد سازنده فکر می‌کند و چه طرفی به دنبال بهانه سازی برای متهم کردن طرف مقابل است.

2.توپ در زمین آمریکایی ها

همزمان برخی از کارشناسان سخنان وندی شرمن را ناظر به محدودیت‌های‌ داخلی دولت آمریکا در تقبل تعهدهای لازم برای دستیابی به توافق جامع ارزیابی کرده‌اند. همچنان که وندی شرمن در همین سخنرانی اذعان می‌کند که اکنون برخی نگران هستند که مذاکرات به نتیجه نرسد، همچنان که گروهی دیگر نیز نگران هستند که مذاکرات به نتیجه برسد! او همچنین تصریح می‌کند که دولت آمریکا نمی‌تواند تعهدی را متقبل شود که از توانش خارج است. این اشاره وندی شرمن را می‌توان با گزارش جدید "دیوید سنگر" (David E. Sanger) در نیویورک تایمز مرتبط دانست. سنگر در این گزارش از تقلای باراک اوباما برای دور زدن کنگره آمریکا در پرونده هسته‌ای‌ ایران سخن می‌گوید. وتو کردن تحریم‌های‌ احتمالی جدید کنگره با توجه به پیش بینی‌ها درباره شکست احتمالی دموکرات‌ها در انتخابات میان دوره‌ای‌ کنگره از گزینه هایی است که سنگر از آن خبر می‌دهد. این قرائن در کنار برخی خبرهای تایید نشده که دستور کار فعلی مذاکرات را نه موضوعاتی مانند سطح غنی سازی در ایران و تعداد سانتریفیوژها، بلکه گفت و گو درباره چگونگی لغو تحریم‌های‌ یک جانبه و تحریم‌های‌ شورای امنیت می‌داند، نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به سبب دشواری‌های‌ داخلی شان برای دادن تعهدهای لازم در مذاکرات مشکل دارند.

3.غرب به تمدید مذاکرات فکر نکند

با همه این‌ها صبح روز 25 نوامبر چه خواهد شد؟ این موضوعی است که ماه هاست بسیاری از کارشناسان در ایران، آمریکا و دیگر کشورها بر آن متمرکز هستند. به نظر می‌رسد اگر کشورهای غربی نتوانند در زمینه لغو تحریم‌های‌ یک جانبه آمریکا، تحریم‌های‌ شورای امنیت و تحریم‌های‌ اتحادیه اروپا، تضمین هایی همسنگ و هم ارزش تعهدات ایران در زمینه فعالیت‌های‌ هسته‌ای‌ اش بدهند، سخن از تمدید مذاکرات به گونه‌های‌ مختلف می‌گویند. در روزهای گذشته برخی مقامات اروپایی و آمریکایی دقیقا از همین سناریو سخن گفته‌اند. به عنوان نمونه مقامات فرانسوی از تمدید توافق موقت سخن گفته‌اند. دنیس راس (Dennis Ross) مشاور سابق اوباما در مذاکرات هسته‌ای‌ هم از حالتی مشابه سخن گفته است. گزینه‌ای‌ که نه اعلام توافق شود و نه اعلام عدم توافق و نه حتی اعلام تمدید مذاکره. بلکه در مدلی مانند مذاکرات سازش دولت خودگردان و رژیم صهیونیستی، گفت و گو‌ها بی نتیجه پایان یابند، آمریکا تحریم جدیدی اعمال نکند و ایران به محدودیت‌ها در زمینه هسته‌ای‌ پایبند بماند. در تمامی این سخنان به یک واقعیت از 2 منظر بی توجهی یا بی اعتنایی می‌شود. نخست این که ایران در آغاز برنامه اقدام ژنو "گام بزرگ" برای دستیابی به توافق را برداشت. 196 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد را به مواد دیگر تبدیل کرده است. غنی سازی بالای 5 درصد راکاملا تعلیق کرده است. فعالیت در اراک و نطنز و فردو را گسترش نداده است و نظارت‌های‌ بسیار بیش تر از متعارف را پذیرفته است. اما کشورهای 1+5 در عمل برداشتن گام بزرگ متناظر را به پایان زمان برنامه اقدام ژنو موکول کردند. بنابراین از یک منظر نوبتی هم باشد، نوبت به آن‌ها رسیده است که خودشان را اثبات کنند. آن‌ها همچنین باید از منظر دیگری نیز به صبح روز بعد از 24 نوامبر فکر کنند. کشورهای 1+5 دیگر بیش از این نمی‌توانند به ایران فشار بیاورند. تحریم‌های‌ کنونی آن قدر سخت گیرانه و گسترده بوده است که حتی کنگره آمریکا نیز نمی‌تواند در عمل چیزی به آن‌ها بیفزاید. دولت دکتر روحانی حتی در طول یک سال برنامه اقدام ژنو نیز با وجود ادامه همین تحریم‌ها کشور را اداره کرد. در این مدت ایران بسیاری از سامانه‌های‌ مالی و ارزی خود و همچنین سازو کارهای صادرات انرژی را با شرایط استمرار تحریم‌ها هماهنگ کرده است. رئیس جمهور ایران همچنین بارها اعلام کرده است که اگر مذاکرات تا روز 24 نوامبر به نتیجه نرسد، غنی سازی 20 درصد از سر گرفته می‌شود و همه چیز به قبل از توافق ژنو باز می‌گردد.

«مذاکره مانند قارچ است و در تاریکی بهتر رشد می‌کند.» این جمله از مادلین آلبرایت، وزیر خارجه اسبق آمریکا و بخشی از سخنرانی اخیر وندی شرمن است. بنابراین به نظر می‌رسد که کشورهای 1+5 در دقیقه 90 مذاکرات بهتر است به جای پرداختن به حاشیه‌های‌ مخرب، به اقدام عینی و عملی برای از دست نرفتن این فرصت تاریخی فکر کنند. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، ایران گزینه‌های‌ متنوع و بسیاری پیش رو دارد، اما کشورهای غربی بدون وجود راه حل‌های‌ جایگزین حداقل تا 10 سال آینده فرصت گفت و گو با مردم و دولت ایران را از دست می‌دهند.

انتهای پیام/