«ولتر» یک شیاد تمام عیار است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مراسم نقد و بررسی و رونمایی از مجموعه کتاب‌های شهریار زر‌شناس با عنوان نیهیلیسم و سیرتطور آن، درباره زندگی و جهان ویرجینیا ولف زنی بحران زده در آستانه فصلی سرد، مشی و اندیشه پسامدرن امروز 23 در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب برگزار شد.

در ابتدای این مراسم زر‌شناس درباره ضرورت پرداخت به این مجموعه کتاب‌ها گفت: ایده دفترهای بازخوانی اندیشه مدرن چندسال پیش در ذهنم مطرح شد. مظاهر، اندیشه و سبک زندگی مدرن در صور مختلف ظهور و غلبه یافته و شبه مدرنیسم در زندگی ما وجود دارد و ما با آن درگیر هستیم.

زر‌شناس افزود: ضرورت شناخت غرب مدرن که طی این چندسال با تاریخ ما آمیخته است، وجود دارد. باید مولفه‌های اصلی و بنیادی این تفکر را بشناسیم و نسبت خود را با آن و با حقیقت دین بدانیم. آنچه راهنمای ماست وجود نوعی خودآگاهی است و این مسأله مستلزم آن است که به وجوه اندیشه مدرن بپردازیم.

این غرب‌شناس توضیح داد: می‌خواستیم در قالب دفترهای کوچک به مجموعه‌ای از مفاهیم و معقولات و شخصیت‌ها که در شکل گیری اندیشه مدرن نقش داشتند، بپردازیم.

وی تأکید کرد: مبنای ما این بود که رویکردمان دو ویژگی داشته باشد؛ اول اینکه فکری باشد که ذکر آن اندیشه و آموزه‌های برخواسته از وحی الهی باشد و دوم اینکه به متعهد به آرمان‌های انقلاب باشد. رویکرد ما صرفا مقلدانه نیست و انتشاراتی‌های بسیاری این طور کار می‌کنند که به ترویج سکولاریسم می‌پردازند.

زر‌شناس در خصوص عصر روشنگری بیان کرد: با نگاهی به تاریخ تفکر غرب متوجه می‌شویم خود مورخان مدرن غرب چه اهمیتی به دوران روشنگری می‌دهند. چون در این معقطع زمانی مجموعه‌ای از تحولات مدرن به وجود آمده که شامل بزرگ‌ترین انقلاب‌های صنعتی، شکل گیری نظام‌های تعلیم و تربیت مدرن و سیمای متفاوت شهر‌ها می‌شود.

وی افزود: حتی یک جلد بزرگ در تاریخ تمدن ویل دورانت برای عصر ولتر وجود دارد. در این دوره‌‌ همان روشنفکر به وجود می‌آید. از منظر اندیشه دینی ویژگی‌های این دوران عین تاریکی است چون بیشترین تعریف را برخود بنیادی و اصالت نقس می‌داند.

زر‌شناس عنوان کرد: ولتر کتابی به نام دایره العارف فلسفه دارد که بخش‌های عمده آن فحاشی صریح به انبیاء است؛ او یک شیاد تمام عیار است. او به خدا اعتقاد داشت اما کلیه مبانی دیگر را انکار می‌کند. عصر روشنگری، عصر تثبیت کفر است.

وی درخصوص تاریخ غرب و تقسیم بندی آن به کور و دور گفت: تاریخ غرب مراحلی دارد که از رنسانس شروع می‌شود و واژه‌های کور و دور در عرفان اسلامی وجود دارد. در آثار روشنفکران این دوره نویسندگان معتقدند ما به جایی می‌رسیم که بهشت زمینی را محقق می‌بینیم. از نیچه و شوپنهاور به بعد، آن‌ها متوجه به پایان رسیدن این تفکرات شدند.

زر‌شناس اظهار کرد: روشنفکری می‌خواست صلح، برابری، احساس شادمانی و رنج را از بین ببرد اما نتوانست. آثار ادبی چارلز دیکنز گویای نابرابری اجتماعی، رنج شدید و بی‌رحمی است. آثار جک لندن نیز همین طور است. تجربه پرتلاطم غرب به ما نشان می‌هد که هیچ کدام از این وعده‌ها محقق نشد.

وی افزود: قرن 20 با جنگ جهانی اول شروع شد که 78 میلیون کشته داد و نتوانستند فقر را از بین ببرند.

این محقق تاریخ درباره شکل گیری ادبیات مدرن در ایران گفت: از زمان شکل گیری زبان فارسی اولین شاعران پارسی گوی از جمله حنظله بادقیسی تا نظامی و عطار و مولوی می‌بینم. به رغم تمام تفاوت‌ها متوجه می‌شویم که این اشعار حکیمانه و آمیخته با اخلاق است.

وی افزود: حتی در خسرو و شیرین و لیلی مجنون که عاشقانه است، روایت‌های معنوی و بلندنظرانه از عشق می‌بینم. نوعی حکمت شاعرانه در ادبیات ما جاری است که در حافظ، فردوسی، عطار و شاعران متأخر سبک هندی می‌توان دید.

زر‌شناس ادامه داد: وقتی استعمار غرب بروز می‌کند، هسته‌ای از نیروهای انسانی تربیت می‌شود که هم خودشان را تکثیر می‌کنند و هم مبلغ اندیشه‌های شبه مدرن می‌شوند. میرزا ابوالحسن خان ایلچی، فرخ خان امین الدوله از جمله افرادی بودند که اندیشه مدرن را پذیرفتند و در دولت مناصب اداری داشتند.

وی با اشاره به دوره دیگر ادبیات در ایران گفت: از سال 1260 تا 1270 میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا یوسف خان مستشار الدوله و دیگران، ادبیاتی را تولید می‌کنند که هم در فرم و هم محتوا با پیشینه ادبی ما متفاوت است. در واقع بستری برای دین زدایی، سبک زندگی دینی و تمسخر روحانیت شیعه به وجود می‌آورد که هم در شعر و هم در داستان دیده می‌شود.

این غرب‌شناس بیان کرد: از طرفی نیز ما باکوهی از ستایش و تمجید از هدایت، چوبک و ساعدی روبرو هستیم. صادق چوبک یکی از چهره‌های ادبیات غرب زده است. آن‌ها معتقدند زشتی‌ها را می‌بینند و توصیف می‌کنند و ادبیات برخواسته از اجتماع است.

وی افزود: اشکالی در رابطه با توصیف زشتی وجود ندارد اما وقتی زشتی را توصیف می‌کنند و خواننده را با زشتی‌‌ رها می‌کنند و یک گزینه مثبت مقابل آن‌ها قرار نمی‌دهند. باید از زشتی‌ها عبور کرد و مخاطب را در زشتی‌ها‌‌ رها نکرد.

زر‌شناس در پایان گفت: آثار چوبک ترویج نوعی سکولاریسم شبه مدرن، دین ستیزی و تصویر نوعی فضای بیمارگونه است.

انتهای پیام/