رسم هومبابائى و افطاری برای نوعروس؛ سنت‌های به‌جا مانده از اصفهان قدیم

رسم هومبابائى و افطاری برای نوعروس؛ سنت‌های به‌جا مانده از اصفهان قدیم

خبرگزاری تسنیم: هنوز نیز برخی رسوم قدیمی برای گرامیداشت فرارسیدن ماه مبارک رمضان در برخی نقاط استان اصفهان مانند کاشان و شرق اصفهان وجود دارد که مراسم شب نیمه، رسم هومبابائی، دوختن پیراهن مراد و افطاری برای نوعروس از جمله آن‌هاست.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، ماه رمضان که از راه می‌رسد گوشه گوشه کشورمان حال و هوای خاصی پیدا می‌کند، از شهرها و روستاهای سنتی که آدابی بسیار ویژه برای رمضان دارند تا کلان‌شهرهایی که شاید آداب ویژه‌ای نداشته باشند اما همانند دیگر شهرهای و روستاها از هوای معنوی رمضان سرشار می‌شود.

در این ماه کارهای جاری و روزمره هم در کنار آداب معنوی که در تمام کشور کم و بیش یکسان است شکل و شمایل دیگری به خود می‌گیرد و گویی نگاه انسان‌ها نیز با دیگر متفاوت می‌شود.

مردم استان اصفهان نیز همانند بسیاری از شهرهای کشور در اواخر ماه شعبان با خانه‌تکانی، نظافت اماکن عمومى و تهیه مایحتاج ماه رمضان به پیشواز  این ماه مبارک مى‏روند و خود را براى 30 روز میهمانی در بارگاه خالق یکتا مهیا می‌سازند.

در این ماه در مساجد و حسینیه‏‌هاى استان جلسات و سخنرانی‌های مختلف و جلسات دعا  برای تزکیه نفس برگزار و در اکثر مساجد نیز برنامه‏هاى منظم قرائت قرآن برپا مى‏شود.

طبیعی است که در گذشته مردم اصفهان نیز همانند دیگر شهرهای با صداى بانگ خروس، صداى نقاره، طبل و شیپور، صدای  توپ و یا صداى مناجات برای خوردن سحری بیدار مى‏شوند ولى امروزه صداى زنگ ساعت،  موبایل مردم را براى سحر بیدار مى‏کند و البته هنوز نیز این سنت حسنه در بسیاری از محله‌های اصفهان وجود دارد که همسایه‏‌ها همدیگر را با کوبیدن در منزل بیدار مى‏‌کنند.

در گذشته رسم سحرخوانى  که بر روی بام منازل انجام می‌شد از جمله مواردی بود که به مردم برای بیدار شدن کمک می‌کرد اما امروزه بلندگوى مساجد در اکثر مناطق اصفهان در هنگام سحر با پخش صداى مناجات و سحرخوانى فضایى بسیار دلپذیر به وجود مى‏آورد و همه خفتگان را از خواب بیدار مى‏کند و آنها را به یاد پروردگار مى‏‌اندازد.

با وجود اینکه بسیاری از رسوم ماه رمضان در کلان‌شهری مانند اصفهان نیز همانند دیگر شهرهای کشور است اما هنوز نیز در  برخی شهرهای استان این رسوم کهن در ماه مبارک رمضان انجام می‌شود.

از جمله این رسوم مخصوص می‌توان به  مراسم شب نیمه، رسم هومبابائى و دوختن پیراهن مراد اشاره کرد.

رسم هومبابائى

این رسم که از شب اول ماه رمضان آغاز و تا شب پانزدهم ادامه دارد در بسیارى از شهرهاى استان از جمله کاشان  توسط کودکان برگزار مى‏‌شده و بچه‏‌ها و جوان‌ها در دسته‏‌هاى مختلف چهار تا 20 نفره به هومبابائى مى‏‌روند.

این عده بعد از افطار در محل معینى جمع مى‏‌شوند و یک نفر را به عنوان صندوق‌دار براى جمع‌‏آورى پول و خوراکى‏‌ها؛ آن‌ها به هر خانه‏‌اى که رسیدند در آن را مى‏‌کوبند و و یک نفر را به عنوان میدان‏‌دار براى خواندن ابیاتى انتخاب مى‏‌کنند و بقیه جوان‏‌ها نیز عبارت «هومبابا، هومبابا» را بعد از هر بیت میدان‌دار تکرار مى‏‌کنند و زمانی که صاحب‌خانه چیزى به آن‌ها داد به در خانه دیگرى مى‌‏روند.

مراسم شب نیمه

در کاشان در شب پانزدهم ماه رمضان، بچه‏‌ها و نوجوانان به در منازل مى‏‌روند و جملاتى را با هم مى‏‌خوانند و از صاحب خانه هدایایی همانند پول و شیرینى و سایر خوراکى‏‌ها را درخواست می‌کنند.

دوختن پیراهن مراد

این مراسم اغلب در روز 27 ماه رمضان در اکثر شهرها و روستاهاى استان برگزار مى‏‌شده است و  افردی که مریض داشتند پیراهن مراد مى‏‌دوخته‌‏اند.

بدین منظور زنى از بستگان بیمار پارچه‌‏اى را به مسجد مى‌‏برد و بعد از نماز مغرب و عشا آن را مى‌‏بریدند و مى‏‌دوختند و سپس از  روحانی مسجد مى‏‌خواستند که روضه حضرت ابوالفضل (ع) را  بخواند و بیمار را دعا کند.

همچنین در کاشان رسم بود که شب 27 ماه رمضان، زنان تازه عروس را براى سفید بخت شدن به مسجد مى‏‌بردند و سعى داشتند عروس را در صف اول جماعت جاى دهند.

خانواده عروس  پس از خواندن نماز مغرب و عشا، مقدارى شیرینى یا خرما بین نمازگزاران تقسیم مى‏‌کردند و معتقد بودند که بین زن و شوهر هرگز جدایى نمى‏‌افتد و همیشه در صلح و صفا به سر خواهند برد.

افطاری دادن

افطارى دادن یکى از رسوم پسندیده‌‏اى است که همانند دیگر استان‌های کشور از دیرباز در میان مردم این استان مرسوم بوده است و کسانى که توانایى دارند یک یا چند روز از ماه رمضان را افطارى مى‏‌دهند.

غذاهاى ویژه ماه رمضان

در گذشته در بعضى نواحى استان غذاهایى ویژه ماه رمضان وجود داشته است؛ به طور مثال در قمصر کاشان شولى، در شهر کاشان دیزى تنورى، در نشلج کاشان خورش چغندر مخصوص سحر و افطار بوده است.

هر چند که امروزه غذایى ویژه ماه رمضان وجود ندارد و همه آنچه را که در طول سال مصرف مى‏‌کنند  در این ماه نیز استفاده می‌شود هنوز هم در برخی نقاط استان از غذاهای ویژه اصفهانی‌ها مانند بریانی، شله بریان زیره،  شله قلم‌کار، حلیم بادمجان، کله جوش، ماش و قمری، گوشت و لوبیا، خورش ماست در ماه رمضان استقبال ویژه می‌شود ضمن اینکه به طور معمول بر سفره‌های افطار تمام اصفهانی‌ها حلیم بادمجان، شله‌قلمکار و  شله‌زرد را به یقیین می‌توان پیدا کرد.

ماه رمضان در شرق اصفهان

از قدیم همزمان با فرارسیدن ماه مبارک رمضان در اکثر مناطق شرق اصفهان آداب و رسوم ویژه محلی برگزار می‌شد که با گذشت زمان برخی از آن‌ها فراموش شده است اما افطاری برای نوعروس،‌ مراسم ویژه شب بیست و هفت و پختن نان جو از جمله این رسوم است که همچنان در این ماه برگزار می‌شود.

پختن نان جو

این رسم هنوز در تمامی مناطق شرق اصفهان به ویژه روستاهای این مناطق اجرا می‌شود که مطابق آن  در روز چهاردهم ماه رمضان مردان با بردن دانه‌ جو به آسیاب، آرد جو را برای پختن نان نذری به منازل می‌آورند و زنان ازعصر روز چهاردهم ماه نان پخته و آن را را به همراه خرما به مساجد برده و با نیت افطاری بین نمازگزاران تقسیم می‌کنند.

افطاری برای نوعروس

در میان اکثر مردمان محلی در منطقه ی براآن جنوبی با آمدن ماه رمضان بزرگان فامیل داماد با در دست داشتن سینی‌های افطاری شامل میوه، حلیم، آجیل، پشمک و هدایایی به خانه‌ عروس می‌روند و هدایا را در وسط خانه بر روی سفره‌ای بزرگ قرار داده و یکی از بزرگان به معرفی هدایا می‌پردازد.

جالب است که پس از طی چند شب این مراسم توسط خانواده‌ عروس به سمت خانه‌ داماد تکرار می‌شود.

مراسم شب بیست و هفتم

از قدیم  رسم بر آن بود که در شب بیست و هفتم ماه رمضان مردان روستای حسن‌آباد جرقویه  پس از غروب آفتاب به در خانه‌ همسایه‌ها رفته و با خواندن شعری با مضمون درخواست نعمت برای آن خانواده از آن خانه هدایایی از قبیل  پول، خرما، شیرینی، کشمش در یافت می‌کردند اما امروزه این رسم  بیشتر از طرف نوجوان و جوانان  اجرا می‌شود .

عزاداری‌های ماه مبارک رمضان

در ایام شهادت مولاى متقیان حضرت على(ع) مردم اصفهان همانند سایر مردم ایران اسلامى به عزاداری پرداخته و همه جا سیاه‌پوش مى‏‌شود.

در این ایام بازارهای اصفهان تعطیل و عزادارى در سه روز 19 تا 21 رمضان که مصادف با لیالى قدر است ادامه پیدا می‌کند.

در این شب‏‌ها مردم  اصفهان همانند دیگر نقاط ایران تا به سحر به دعا و نیایش می‌پردازند و در تمام مساجد و حسینیه‏هاى استان در سوگ مولاى متقیان نوحه‏سرایى و عزادارى برپا مى‏شود.

پس از مراسم احیای شب قدر در برخی مساجد و امامزاده‌ها به ویژه در روستاها سحری در میان عزاداران تقسیم می‌شود.

در شب عید فطر مردم اصفهان در مساجد جمع شده و تا به سحر به دعا و نیایش و راز و  نیاز با پروردگار پرداخته و با اشک شوق به دلیل پشت سر گذاشتن ماهی پر از برکت، به وداع با این ماه آسمانی می‌پردازند.

انتهای پیام/ الف

پربیننده‌ترین اخبار استانها
اخبار روز استانها
آخرین خبرهای روز
فلای تو دی
تبلیغات
همراه اول
رازی
شهر خبر
فونیکس
میهن
طبیعت
گوشتیران
رایتل
مادیران
triboon