افزایش ارسال سلاح برای معارضان، راه‌حل بحران سوریه نیست/ منافع ترکیه و عربستان با بقای اسد تأمین نمی‌شود
استاد علوم سیاسی دانشگاه کانزاس معتقد است که افزایش سلاح و حمایت از مخاصمان نمی‌تواند راه‌حل مناسبی برای بحران سوریه باشد و طرف‌های درگیر باید با استفاده از نقاط مشترک به این درگیری پایان دهند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دکتر مایکل واتریچ (Michael Wuthrich) پژوهشگر و دستیار مرکز مطالعات جهانی و بین‌المللی دانشگاه کانزاس آمریکا است. او مدرک دکترای سیاسی خود را از دانشگاه بیلکنت کسب کرده است. واتریچ سابقه تدریس و پژوهش در دانشگاه‌های مختلفی را در پرونده دارد. او دارای تألیفات متعددی در حوزه‌های سیاست تطبیقی، سیاست خاورمیانه، رفتار انتخاباتی و دین و سیاست است. به همین منظور در گفت‌وگویی اختصاصی با او به بررسی درگیری‌های خاورمیانه و راه‌حل‌های آن پرداخته‌ایم.
متن کامل گفت‌وگو با دکتر مایکل واتریچ در ادامه قابل‌مشاهده است.
تسنیم: بر اساس گزارش انتشاریافته‌ای از سوی واشنگتن‌پست، کاخ سفید به‌صورت مخفیانه، اقدام به ارسال سلاح به معارضانی کرده است که با حمایت‌های سیا، علیه دولت سوریه و نیروهای روسی می‌جنگند. بر اساس این گزارش، برخی از مقامات کاخ سفید که ترجیح داده‌اند ناشناس باقی بمانند، از پلان دومی حرف به میان آورده‌اند که بر مبنای آن شبه‌نظامیان موردحمایت ایالات‌متحده با سلاح‌های پیشرفته‌تر، ازجمله سلاح‌های ضد هوایی تجهیز خواهند شد. این گزارش همچنین تصریح می‌کند که این طرح در طی چندین جلسه هفتگی کاخ سفید موردبررسی قرارگرفته است و در جلسه شورای امنیت ملی در اکتبر به اوباما ارائه شده است. علاوه بر این در گزارش آمده است که این پلان نه پذیرفته و نه رد شده است و اوباما نسبت به تصمیم‌گیری در این خصوص بی‌رغبت است. گزارش‌های قبلی نیز نشان می‌دهد که دولت آمریکا شورشیان را با سلاح‌های پیشرفته تجهیز کرده است. درعین‌حال، ادعای واشنگتن بازگرداندن صلح به این کشور بحران زده است. به نظر شما آیا پلان دوم می‌تواند در ایجاد صلح در این کشوری عربی ثمربخش باشد؟
واتریچ: تئوری‌ها از علوم اجتماعی سر برمی‌آورند و تغییر دولت‌ها و رژیم‌ها ایجاب می‌کند که شورشیان با تسلیحات پیش رفته برای اهداف کوتاه‌مدت تجهیز شوند؛ اما ممکن است این عمل، مشکلات عمده‌ای را در زمان بازسازی و برقراری صلح در پی داشته باشد. اگر قدرت عملی (به‌خصوص قدرت نظامی) در همه بخش‌های مختلف یک کشور توزیع شود، بسیار دشوار خواهد بود همه این بخش‌های خودسر را در کنار گذاشتن تسلیحاتشان و تن دادن به یک آرایش جدید قدرت مجاب کرد.
همه بازیگران خارجی در سوریه گمان می‌برند که در طرف درستی قرارگرفته‌اند؛ اما همه این کشورها در ایجاد دسته‌بندی در این کشور و ایجاد رعب مسئول هستند. آمریکا، ترکیه، عربستان سعودی، روسیه و ایران باید برای حل این مشکل و جلوگیری از جنگ اقدام کنند؛ چراکه بسیاری از مردم در سوریه رنج می‌برند. نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت این است که اضافه کردن سلاح به درگیری و حمایت از مخاصمان راه‌حل این بحران نیست.
تسنیم: کارشناسان معتقدند تأمین سلاح برای معارضان می‌تواند منجر به مرگ نیروهای نظامی روسیه شود، درحالی‌که نیروهای مسکو به ارتش سوریه کمک می‌کنند. این می‌تواند به‌نوبه خود باعث یک درگیری مستقیم بین واشنگتن و مسکو شود؛ چیزی که اوباما برای جلوگیری از آن تلاش می‌کرد. برخی از گزارش‌ها همچنین می‌گویند چنین رویارویی ممکن است به یک جنگ هسته‌ای و از بین بردن نوع بشر منجر شود. از سویی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، ماریا زاخارووا، تأکید کرده است هرگونه تهدید علیه نیروهای این کشور در سوریه، بی‌پاسخ نمی‌ماند. نظر شما در خصوص روابط مسکو-واشنگتن چیست؟
واتریچ: در سطح واکنش نظامی این موضوع تنها می‌تواند در جایگاه یک گفت‌وگو قابل‌درک باشد. نه روسیه و نه آمریکا مسائل سوریه را مواجه مستقیمی برای جنگ هسته‌ای تلقی نمی‌کنند. «بی‌پاسخ نگذاشتن» احتمالاً می‌تواند تلاش جهت مجازات‌های اقتصادی، تحریم‌ها و یا شاید حملات سایبری برداشت شود.
تسنیم: در صحبت‌هایتان اشاره کردید که مقامات مسکو و واشنگتن باید تلاش‌های خود را در جهت یک توافق مناسب به‌کارگیرند؛ جایی که هر دو طرف می‌توانند به‌جای غافلگیری و دامن زدن با مخاصمه، با هم کنار بیایند. چگونه چنین طرحی می‌تواند پیاده شود؟
واتریچ: همان‌طور که در پاسخ‌هایم به آن اشاره کردم، فکر می‌کنم که همه طرف‌های درگیر باید با هم همراه شوند و به راه‌حلی مناسب برسند و همچنین این گروه باید شامل ایران و روسیه که از بشار حمایت کرده‌اند نیز باشد. در این مرحله، هرچند در سوریه نظرات در خصوص حمایت از اسد مختلف است ولی باید این را نیز در نظر داشت که ادامه حمایت از اسد کار دشواری خواهد بود. این راه‌حل باید به‌گونه‌ای باشد که هرکسی را در سوریه جدا از اینکه سنی باشد یا علوی یا کرد حفاظت کند؛ بنابراین یک‌طرف نمی‌تواند در بازسازی سوریه موفق باشد؛ به عبارتی در این صورت در آینده‌ای نزدیک کشور دوباره به دامان درگیری بازخواهد گشت.
تسنیم: این راز برکسی پوشیده و پنهان نیست که عربستان سعودی و ترکیه، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، در حمایت از تروریست‌ها در سوریه نقش دارند و به عبارتی به شعله‌ور‌تر کردن جنگ دامن می‌زنند. اهداف این دو کشور در سوریه در چه چیز تعریف می‌شود؟ این‌گونه اقدامات خصمانه ممکن است چه عواقبی را به دنبال داشته باشد؟
واتریچ: در سوریه مشکلی وجود دارد و آن این است که هر طرف به تروریست طرف دیگر تبدیل‌شده است. سؤال اینجاست که چه کسی تروریست واقعی است؟! در برخی مواقع گفته می‌شود گروه‌های فراملی شورشی سنی باعث ارعاب می‌شوند. برخی اسد را عامل ارعاب می‌پندارند. از سویی کردها در تلاش برای گسترش قلمروی سرزمینی خود هستند و اعراب و ترکمن‌های مرزهای شمالی را به وحشت انداخته‌اند. این مشکل در رابطه با مطبوعات و رسانه‌های خبری طرف‌های درگیر در این مسئله بین‌المللی بیشتر معنی می‌یابد؛ چراکه بسیار ساده است که به طرف دیگر حمله کنید و آنچه آن انجام می‌دهد را اشتباه جلوه دهید. ایالات‌متحده می‌تواند روسیه و ایران را حامی تروریست‌ها و عامل ادامه خشونت معرفی کند.
منافع ترکیه و عربستان سعودی با بقای اسد بر سر قدرت تأمین نمی‌شود، بنابراین رسانه‌های آن‌ها به انتقاد از سیاست‌های روسیه و ایران می‌پردازند. مردم ایران از طریق رسانه می‌بینند که ترکیه و عربستان سعودی حمایت‌های خود را در اختیار گروه‌های سؤال‌برانگیز قرار داده‌اند. هرچند ایالات‌متحده از کردها حمایت می‌کند و به این لحاظ با داعش در حال مبارزه است؛ کردها از این طریق به دنبال پشتیبانی و پیشبرد طرح تجزیه خود هستند. انگشت گذاشتن بر روی نقاط حساس دیگری هیچ کمکی در حل این قضیه نمی‌کند. باید این را در نظر داشت که زمینه‌های مشترک زیادی برای همکاری وجود دارد.
هیچ‌کس به دنبال پیروزی داعش نیست. حل این مشکل برای ایران و آمریکا نسبت به سایر کشورها، اولویت بالاتری دارد؛ اما درهرصورت تا زمانی مشکل سامان‌دهی در سوریه حل‌نشده باقی بماند، مشکل داعش یا هر گروه تروریستی دیگری حل‌نشده خواهد ماند. یک دولت قانونی و کارا می‌تواند مشکل تروریسم در سوریه را حل کند. کشورها باید در جهت همکاری با یکدیگر نه عیب‌جویی از یکدیگر حرکت کنند تا بحران پیش رو حل شود.
انتهای پیام/
