علامه طباطبایی(ره) به روح زمانه آگاه بود
زندگی و رفتار علامه طباطبایی(ره) حکایت از این داشت که به روح زمانه آگاهی دارد و زمان را خوب می شناسد و می داند که حالا چه چیزی بیشتر لازم است. چنان که احساس کرد فلسفه در آن زمان لازم است و عمرش را برای تدریس فلسفه وقف کرد.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، غلامحسین ابراهیمی دینانی، چهره ماندگار فلسفه و از شاگردان برجسته مرحوم علامه طباطبایی(ره) در گفت وگو با شبستان که به مناسبت 24 آبان «روز بزرگداشت علامه طباطبایی(ره)» انجام شد، در مورد آشنایی خود با این فیلسوف و مفسر بزرگ قرآن، اظهار کرد: به یاد می آورم زمانی که طلبه حوزه بودم ایشان استاد معروفی بود و جلسات مختلف درس داشت. من در جلسات درس روزانه ایشان می رفتم و از مباحثی که در این جلسات داشت، استفاده می کردم.
وی ادامه داد: اما به تدریج به جلسات درس شبانه ایشان نیز راه یافتم که در آن جلسات تعداد شرکت کنندگان از تعداد انگشتان دست کمتر بود. خودشان اشارتی کرد که من در آن جلسات شرکت کنم.
ابراهیمی دینانی تصریح کرد: علامه طباطبایی(ره) در آن جلسات شبانه اندیشه واقعی خود و آنچه که در دل داشت را بیان می کرد و من تا وقتی که قم بودم در این جلسات حضور داشتم، بعدها نیز در تهران علامه را همراهی می کردم و در جریان مباحثاتی که با هانری کربن داشت همراه ایشان بودم.
چهره ماندگار فلسفه در مورد مباحث مطرح شده میان کربن و مرحوم علامه طباطبایی(ره)، اظهار کرد: عمده مباحث حول محور معنویت بود. مرحوم علامه طباطبایی(ره) فیلسوف و عارفی حقیقتا معنوی بود و هانری کربن نیز انسانی معنوی بود هرچند که کربن مسیحی بود ولی شاید از هر شیعه ای شیعه تر بود یا لااقل کمتر از هیچ شیعه ای نبود و در واقع یک شیعه تمام عیار بود اما اظهار نکرد؛ این چنین بود که مباحث بیشتر حول مسائل معنوی و مواردی که امروز می تواند در جهان منشاء اثر باشد و بشر به آن نیازمند است در جریان بود و علاوه بر آن کربن در مورد مسیحیت و علامه در مورد اسلام مواردی را مطرح می کردند.
این محقق فلسفه اسلامی با بیان اینکه علامه طباطبایی(ره) فیلسوف معنوی و مرد جامعی بود، تاکید کرد: او فقیه، اصولی بزرگ و البته فیلسوف بود. شاگردان خوبی تربیت کرد که برخی در قم و برخی هم در تهران هستند و همه آنها را می شناسند.
وی ادامه داد: علامه فیلسوف بود و آثار متعددی از خود به یادگار گذاشت. تفسیری که علامه بر قرآن کریم نوشت اگر نگوییم بهترین تفسیر اما جزو بهترین ها به حساب می آید. علامه «حاشیه بر اسفار» را نیز نوشت. اصول فلسفه و روش رئالیسم را نوشت. آثار علامه در فقه و اصول و حوزه هایی که در آنها می نوشت بسیار برجسته بود. او فیلسوفی تمام عیار و آزاداندیش به معنای واقعی کلمه بود.
ابراهیمی دینانی در مورد آثار علامه طباطبایی(ره) گفت: ایشان آثار متعددی نوشت که می شناسید و کسانی هم که اهل مطالعه و دقت نظر باشند می دانند که مرحوم علامه آثار بسیار جامعی نوشت. به یاد می آورم که آن زمان دست نوشته های ایشان را می دیدم که نمی دانم اکنون به چاپ رسیده است یا خیر و یا شاید بعضی از آنها به چاپ رسیده باشد؛ به هر صورت آن زمان اصرار می کردیم که اجازه دهد این آثار که واقعا آثار فقهی و اصولی مهمی هم بود چاپ شود ایشان قبول نمی کرد.
چهره ماندگار فلسفه تصریح کرد: واقعیت این است که این حرف و همچنین زندگی و رفتار علامه طباطبایی(ره) حکایت از این داشت که به روح زمانه آگاهی دارد و زمان را خوب می شناسد و می داند که حالا چه چیزی بیشتر لازم است. برای مثال تفسیر که معمولا در آن زمان میان علما و فقهای حوزه کمتر مطرح بود را درس داد چون احساس می کرد برای طلاب لازم است و البته کتاب برجسته «تفسیر المیزان» را هم نوشت.
ابراهیمی دینانی در مورد نگاه علامه طباطبایی(ره) به فلسفه و تدریس آن در سطح حوزه علمیه، اظهار کرد: علامه احساس کرد که فلسفه در آن زمان لازم است و عمرش را برای تدریس فلسفه وقف کرد در حالی که تدریس فلسفه برای زندگی ایشان زیان هایی داشت و بسیاری از مشکلات که اشاره نمی کنم اما همین قدر بگویم که تدریس فلسفه در آن زمان و در حوزه هم مشکل بود و اعتنایی به آن نمی شد؛ با این حال ایشان فلسفه درس می داد. کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» را نوشت. آن زمان مکتب های مختلفی رواج پیدا کرده بود و مبلغان فراوانی هم داشت، حتی در قم هم مبلغ داشتند، این بود که علامه احساس کرد باید این کتاب نوشته شود.
استاد بازنشسته دانشگاه تهران با بیان اینکه علامه طباطبایی(ره) از آزاداندیشی فلسفی برخوردار بود، ابراز کرد: این بدان معناست که از هر باب که وارد بحث می شد و هرچه که می نوشت عمیق بود و پایگاه مستدلی داشت. اهل تامل و تعقل بود. در واقع دریافت علامه از مسایل معقولانه بود و در بیان هم بسیار معقولانه سخن می گفت، البته شاید در خیلی از جلسات نمی توانست آنها را مطرح کند اما در جلساتی که ما به صورت شبانه داشتیم مسایل را طرح می کرد که بسیار استفاده می بردیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یک فیلسوف مسلمان طبیعتاً سعی می کند تا عقاید ایمانی خود را معقول کند و معقول ببیند و این خصلت در همه فیلسوفان مسلمان از جمله علامه طباطبایی(ره) وجود دارد. علامه یک فیلسوف و یک مسلمان واقعی است؛ یک شیعه واقعی و اهل تامل و تعقل بود و همان طور که گفتم در مسایل مختلفی که با ابشان صحبت می کردیم همواره به طرز خارق العاده ای معقولانه مباحث را ارایه می کرد.
انتهای پیام/
