حکایتی از "رشد سرطان‌گونه" حاشیه‌نشینی در بندری که "دروازه ملل" نام گرفته+ تصاویر
رشد سرطان‌گونه حاشیه‌نشینی و بیش از ۵۱ هزار حاشیه‌نشین در چابهار دست به دست هم داده‌اند تا دروازه ملل ایران همانند اهمیت فوق راهبردی آن در زمینه ترانزیت، به پدیده‌ای جهانی در حاشیه نشینی مبدل شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار، هر چند تنها بندر اقیانوسی ایران به سبب نزدیکی به مسیرهای اصلی تجارت جهانی و برخورداری از موقعیت جغرافیایی حساس و مناسب در مدخل اقیانوس هند و مسیر دریایی بین‌المللی، "دروازه ملل" خوانده می‌شود و بهترین کریدور جهانی برای اتصال 2 کانون جمعیتی جهان با بیش از یک میلیارد و 400 میلیون نفر جمعیت است، اما پایین‌ترین شاخص‌های توسعه انسانی در کشور را دارد.
در حالی چابهار به گواه صاحب‌نظران بین‌المللی از جایگاهی فراراهبری برخوردار است که به گواه همان صاحب‌نظران حاشیه‌نشینی نیز در این بندر پدیده‌ای بین‌المللی است، چرا که به گفته آنها سرعت رشد حاشیه‌نشینی و الگوی زیست حاشیه‌نشینان در این شهرستان به عنوان بزرگترین منطقه حاشیه‌نشین کشور، در جهان کم‌سابقه است.
فقر مطلق در فاجعه‌بارترین و بزرگترین منطقه حاشیه‌نشین کشور
به گفته رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار، هرگز نمی‌توان از جایگاه ملی و فراملی بندر راهبردی چابهار سخن گفت در حالی یک سوم جمعیت چابهار با بیش از 51 هزار نفر جمعیت در محدوده یک هزار و 200 هکتاری مناطق حاشیه‌نشین چابهار به صورت غیررسمی زندگی می‌کنند.
معین‌الدین سعیدی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در چابهار می‌گوید: فاجعه‌بارترین و بزرگترین منطقه حاشیه‌نشین کشور روستای "کمب" چابهار است، چرا که در این محل جمعیتی 23 هزار نفر از کودکان، زنان و مردان با کمترین امکانات بهداشتی، زیرساختی، آب آشامیدنی و فضای آموزشی در بدترین نقطه از ایران زندگی می‌کنند.
وی تاکید می‌کند: 63 درصد جمعیت چابهار در مناطق حاشیه‌نشین شهر شامل "مرادآباد، کمب، میرآباد، جنگلوک، عثمان آباد، رمین، نوک آباد و هوت آباد" زندگی می‌کنند که بزرگترین آن منطقه کمب است.
یکی از اهالی منطقه کمب چابهار می‌گوید: خانواده 6 نفره من قبلاً در بخش دشتیاری چابهار به کار کشاورزی مشغول بودند که پس از خشکسالی‌های مداوم مجبور شدیم به امید یافتن کار و زندگی بهتر به چابهار نقل مکان کنیم.
نواب جدگال در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: ابتدا برای یافتن کار به کارگاه‌های تولیدی و کارخانه‌های منطقه آزاد چابهار رفتم و در مجتمع پتروشیمی چابهار به عنوان کارگر فضای سبز مشغول به کار شدم اما پس از مدتی شرکتی که پیمانکاری فضای سبز پتروشیمی را به عهده داشت همه کارگران بومی را از آنجا اخراج کرد و کارگرانی غیربومی را از سایر نقاط کشور به چابهار آورده و مشغول به کار کرد.
وی ادامه می‌دهد: پس از آن برای یافتن کار بارها به منطقه آزاد مراجعه کرده‌ام اما جواب درستی به من نداده‌اند؛ اکنون درآمدم فقط یارانه است که مبلغ ناچیز یارانه هم با وجود برخورداری از 4 فرزند در خانواده کفاف زندگی را نمی‌دهد.
حبیب‌الله هوت یکی دیگر از حاشیه‌نشینان کمب است که با خبرنگار تسنیم به گفت‌وگو می‌نشیند؛ وی می‌گوید: از 4 سال قبل بارها به ما وعده ساماندهی را داده‌اند ولی هیچ اقدامی تاکنون انجام نگرفته؛ مثلاً از حدود 4 سال قبل پرونده‌هایی برای خرید انشعاب برق تشکیل و از اهالی روستای کمب هزینه دریافت شده اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
وی می‌افزاید: به دلیل کمبود آب در منطقه ما با وجود آن که شغل من کارگری است و حقوق چندانی نمی‌گیرم، مجبورم 2 هفته یک بار یک تانکر آب شرب بخرم که باز هم کفاف زندگی با 4 فرزند را نمی‌دهد.
شرایط بهداشتی نیز در مناطق حاشیه‌نشین چابهار فاجعه بار است چرا که حاشیه‌نشینان کنار هم زندگی و در برخی خانه ها 4 یا 5 خانواده کنار هم زندگی می‌کنند که این مهم موجب انتقال انواع بیماری‌ها می‌شود، چرا که اولا بهداشت چندانی به دلیل فقر مطلق در مناطق حاشیه‌نشین رعایت نمی‌شود و ثانیاً در صورتی که یکی از افراد خانه به بیماری واگیری مبتلا شود سایر خانه نیز به راحتی بیماری را دریافت می‌کنند.
رشد سرطان‌گونه حاشیه‌نشنیی با کمبود اعتبارات روبروست
فرماندار ویژه چابهار حاشیه‌نشینی را سد راه توسعه سواحل مکران می‌داند و می‌گوید: هر چند اقداماتی تاکنون از سوی برخی دستگاه انجام شده اما با وسعت کار همخوانی ندارد چراکه با شهری مواجه هستیم که یک سوم آن به صورت غیررسمی شکل گرفته که در نوع خود در کشور بی‌نظیر است.
به عقیده درویشی اگر فکری به حال حاشیه‌نشنی در چابهار نشود توسعه سواحل مکران با معضلی جدی مواجه می‌شود چرا که حاشیه‌نشینی در چابهار با رشد سرطان گونه‌ای رو به روست و برخی دستگاه‌ها نیز با عمل نکردن به وظایف خود در کارگروه حاشیه‌نشینی، این رشد سریعتر می‌کنند.
به گفته فرماندار چابهار که خود معاون استاندار سیستان و بلوچستان نیز هست، با پیگیری‌های استاندار سابق 30 درصد اعتبارات استانی به حاشیه‌نشینی اختصاص داده شد که متاسفانه با وجود این مصوبه هنوز این مهم محقق نشده است.
درویشی دلیل حاشیه‌نشینی در چابهار را در 2 بعد تفسیر می‌کند؛ به گفته او بعد اول افراد سودجویی هستند که به صورت سازمان یافته و با برنامه‌ریزی اقدام به تصرف اراضی می‌کنند و پس از مدتی آنها را به فروش می‌رسانند که باید با آنةا مقابله جدی شود و بعد دوم مردم بومی کم بضاعت و مستحق منطقه هستند که اقدام به تصرف می‌کنند که بایستی پس از شناسایی در مکان مناسبی ساماندهی شوند.
البته اگر بخواهیم با نگاه امام جمعه شهر به حاشیه‌نشینی در چابهار نگاه کنیم، تنها به بعد اول فرماندار می‌پردازیم چرا که به گفته حاج آقا موسوی افراد زمین‌خوار تنها دلیل حاشیه‌نشینی در چابهار هستند.
حجت‌الاسلام موسوی که خود از پیشکسوتان چابهار است و در زمان امام خمینی(ره) به عنوان امام جمعه چابهار منصوب شده و همچنان در این مسئولیت فعالیت می‌کند، شاید به دلیل تجربه طولانی بهتر از همه حاشیه‌نشینی را درک کرده، چرا که به گفته او در مدت 30 سال اخیر بارها حاشیه‌نشینان چابهار ساماندهی شده‌اند ولی باز از نقطه دیگری از شهر سر برآوردند.
نماینده ولی فقیه در چابهار در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: حاشیه‌نشینی در چابهار با سایر نقاط کشور متفاوت است و بیشتر به زمین‌خواری مربوط می‌شود؛ زمین‌خواران افراد فقیر و فاقد شناسنامه را اجیر می‌کنند و از آنان می‌خواهند در زمین‌های مورد نظر آنها زندگی کنند.
فرمانده انتظامی استان سیستان و بلوچستان نیز اخیراً از انهدام شبکه زمین‌خواری و رفع تصرف یک هزار و 600 مترمربع زمین به ارزش 4 میلیارد و 480 میلیون ریال در چابهار خبر داده که خود بر صحبت‌های حجت‌الاسلام موسوی صحه می‌گذارد.
بسیج مانند همیشه اولین نهادی است که به داد حاشیه نشینان می رسد
هر چه باشد فارغ از دلایل باید فکری به حال حاشیه‌نشینی و به گفته فرماندار رشد سرطان‌گونه آن کرد و بسیج شاید اولین نهادی باشد که به داد حاشیه‌نشینان رسیده است.
فرمانده سپاه شهرستان چابهار با اشاره به برنامه‌های ویژه بسیج برای حاشیه شهر می‌گوید: از آنجایی که چابهار پایین‌ترین شاخصه‌های توسعه انسانی را دارد، بخشی از مهمترین ماموریت بسیج چابهار در چند سال گذشته خدمت‌رسانی به مردم حاشیه چابهار بوده که در این راستا راه‌اندازی کارگاه‌های سوزن‌دوزی و صنایع دستی و آموزش و توانمندسازی زنان حاشیه شهر برای اشتغال در این کارگاه‌ها، افتتاح نمایشگاه عرضه دستاوردهای کارگاه‌ها، ویزیت رایگان پزشکان، احداث درمانگاه و همچنین بهره‌برداری از سوله ورزشی از جمله مهمترین اقدامات بسیج برای حاشیه‌نشیان است.
سرهنگ علی کوهستانی در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به برنامه‌های بسیج در حوزه سواحل مکران، می‌افزاید: بیشترین ماموریت بسیج در این سواحل اجرای برنامه‌های فرهنگی و توسعه شاخص‌های زندگی است و قرارگاه "جواد الائمه(ع)" سپاه برای مقابله با اعتیاد در حاشیه شهر ایجاد شده و برگزاری کارگاه‌های مهارت‌افزایی و مهارت‌های زندگی، کارگاه پیشگیری از اعتیاد و مشاوره پزشکی و روان پزشکی را در دستور کار دارد.
امیدی واهی برای ساماندهی حاشیه‌نشینی چابهار
معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در سفری که اسفندماه سال گذشته به چابهار داشت در جمع حاشیه‌نشینان قول داد که در 18 ماه آینده سکونتگاه‌های غیررسمی چابهار ساماندهی می‌شوند. محمدرضا عظیمیان همان روز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: زمین‌های حاشیه شهر چابهار که متعلق به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بود با مصوبه‌ای به وزارت راه و شهرسازی محول شد تا کار ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین تسریع شود.
هر چند 9 ماه دیگر به موعد وعده رئیس سازمان ملی زمین و مسکن برای ساماندهی حاشیه‌نشیان زمان باقیست اما همانطور که پیشتر اشاره شد با رشد سرطان‌گونه حاشیه‌نشینی و به ویژه اختصاص نیافتن 30 درصد اعتبارات استانی برای ساماندهی، حاشیه‌نشینان باید همچنان با امیدی واهی منتظر بمانند.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/
