خراسان رضوی| "قدمگاه"؛ یادگاری دیرینه از سفر امام رضا(ع) به نیشابور+فیلم
قدمگاه عنوان مکانی در نزدیکی نیشابور است که امام رضا(ع) در مسیر سفر خود به مرو از آن عبور کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، مهم‌ترین جاذبه مذهبی نیشابور برای گردشگران، «قدمگاه رضوی» است که در 24 کیلومتری شرق نیشابور و در مسیر جاده نیشابور به مشهد قرار گرفته است. البته جذابیت قدمگاه منحصر به تقدس مذهبی‌اش نیست، بلکه اساساً در جایی سرسبز و خوش آب و هوا و در میان باغی بزرگ با درختان کهنسال قرار گرفته و از این گذشته بقعه قدمگاه خود یک مکان تاریخی حائز اهمیت است.
بنابراین به شما توصیه می‌کنیم که در بازدید از نیشابور، قدمگاه را از یاد نبرید؛ به ویژه که در مسیر نیشابور به مشهد قرار دارد و بیشتر مسافران جاده‌ای به طور معمول از برابر آن عبور می‌کنند.
حرکت از نیشابور
در خود شهر نیشابور هم وسیله نقلیه کافی برای دسترسی به قدمگاه و بالعکس وجود دارد. بنای کنونی قدمگاه، متعلق به سده یازدهم هجری قمری است که به دستور شاه عباس صفوی با گنبد فیروزه‌ای رنگ در دو طبقه و به شکل هشت‌گوش ساخته شده. گویا 60 سال بعد از ساخت بنا، زلزله‌ای آن را خراب می‌کند و شاه سلیمان صفوی به مرمتش همت می‌گمارد.
در دوران ناصرالدین شاه قاجار نیز رسیدگی‌هایی به باغ قدمگاه شد و از سال 1350 این باغ ارزشمند تحت حفاطت‌های خاص میراث فرهنگی قرار گرفت؛ حفاظت‌هایی که تا به امروز ادامه دارد. در قدمگاه آثار تاریخی دیگری غیر از باغ و بقعه آن وجود دارد که متعلق به دوره صفوی هستند.
شکل اصلی باغ کنونی در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد و در دوره‌‌های بعدی در زمان شاه سلیمان صفوی و در دوران ناصرالدین شاه قاجار مرمتهایی جهت حفاظت و احیاء باغ صورت پذیرفت. آخرین مرمت و بهسازی مجموعة مذکور در سال 1350 توسط سازمان حفاظت آثار آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد و به شماره 236 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبیاری باغ از طریق دو قنات که قنات اولی، قنات اصلی از سمت بالا ده و قنات دوم از سمت پایین ده که در میانه باغ به قنات اولی میپیوندد صورت میگیرد که در حال حاضر قنات دوم جایگزین چشمه اصلی (چشمه حضرتی) میباشد. سردر وردی باغ با پلکانی در دو طرف در خارج از مجموعه به فضای محصور باغ مرتبط میشود و با آبنمایی در مرکز و کرتهای درختکاری شده به بقعه منتهی میشود.
در بالای باغ دو کرت که استخر بزرگی در میان آن است وجود دارد که آب پس از ورود به استخر توسط جویهای باریکی به 4حوض هشت گوش دور بقعه هدایت شده و توسط آبنمایی در محور مرکزی به حوضچههای بعد انتقال مییابد. پوشش گیاهی باغ درختان چنار، کاج، توت، گردو و زبان گنجشک میباشد که در میان این درختان، گونههای درختان چنار، کاج و توت کهنسال به چشم می‌خورد.
جزئیات بنا
این آثار شامل دو کاروانسرا، آب انبار، چاپارخانه، و گرمابه بودند که از دوره شاه عباس اول به بعد ساخته شدند، اما کاروانسرای دوره شاه عباس و چاپارخانه از میان رفته‌اند و آنچه اکنون باقی است یک کاروانسرا و یک گرمابه است.
همچنین دو روستایی که کنار باغ قدمگاه قرار دارند، فضایی تاریخی را تداعی می‌کنند. بالاده یا قلعه بالا در شمال غرب و مشرف به آن جای گرفته و پایین‌ده یا قلعه پایین نیز در سمت شمال شرقی باغ قرار دارد. جالب آن که در بالاده بقایای دیواره زیبای قلعه قدیمی همچنان به چشم می‌آید.
درست در مسیر امام رضا(ع) راه می‌روید، فقط با 1200 سال فاصله!
کوشک هشت ضلعی، در مرکز باغ قرار دارد. در ضلع شرقی بقعه نیز چهار طاقی کوچکی قرار دارد که از چشمهای جوشان حفاظت می‌کند. روایت است آب آن هنگام وضوی حضرت رضا (ع) جوشیده و جاری گردیده است و به میمنت آن را چشمه حضرتی مینامند.
یادگار سفر امام رضا(ع)
قدمگاه در واقع بزرگ‌ترین یادگار سفر امام رضا(ع) به شهر نیشابور است. در اینجا چشمه آبی وجود دارد که برابر روایات مذهبی به اراده آن حضرت از زمین جوشیده و آب آن فوق‌العاده گوارا است. همچنین سنگ سیاه رنگی با عرض تقریبا 53 سانتی‌متر بر دیوار نصب شده که جای فرورفتگی دو پا در آن به چشم می‌خورد.
مردم عامی عقیده دارند که امام رضا(ع) بر این سنگ ایستاده و جای پایش بر آن فرو رفته، اما حقیقت آن است که دوستداران ایشان، به یادگار عبورشان از نیشابور، این نقش را بر سنگ کرده‌اند.
جایگاه تاریخی قدمگاه
میگویند سال 200 هـ . ق حضرت رضا (علیه السلام) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زایران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‌‌های مختلف مجموعهای میان راهی شامل: کاروانسرا، آب‌انبار، حمام و مکانهایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت.
اهمیت تاریخی و مذهبی قدمگاه البته بسیار فراتر از وجود چشمه و سنگ یاد شده است. امام هشتم(ع) هنگامی که از مدینه به سوی مرو در حرکت بودند، در نیشابور که از آبادترین و پرجمعیت‌ترین شهرهای خراسان بود، توقف کردند و با توجه به حضور گسترده شیعیان در خراسان و نیشابور، مورد استقبال گروه زیادی از مردم قرار گرفتند که تعداد آنها را تا یکصد هزار نفر برشمرده‌اند.
در اینجا امام رضا(ع) یکی از معروف‌ترین احادیث شیعه را برای مردم بازگفتند؛ آن هم در حالی که عده زیادی کاتب مشغول نوشتن بودند.
مضمون حدیث که امام آن را سلسله‌وار از پدران خود شنیده، چنین است: «رسول خدا فرمود: جبرئیل برایم گفت که از خداوند تعالی شنیدم: کلمه لااله‌الاالله وارد پناهگاه من شده و کسی که در پناهگاه من باشد از عذابم در امان است.» از آنجا که سلسله راویان این حدیث همگی امامان معصوم هستند، به حدیث «سلسله‌الذهب» (زنجیره طلا ) معروف است.
انتهای پیام/ ت
