بهار ۹۸| همدان شهر امامزادگان و موقوفات کهن+ تصاویر

 به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، وقتی برای نخستین بار انسان‌ها بناهای خشت و گلی را ساختند، گمان نمی‌کردند روزی این اماکن تبدیل به سرمایه‌های مادی و معنوی ملت‌ها شوند، میراثی که سبب پویایی کشور شده و برکات فراوانی را نصیب آن ملت کنند.

بله درست است موقوفات؛ موقوفات سرمایه‌های عظیم مادی و معنوی هستند که نه تنها آبادانی دنیا را به دنبال دارند بلکه گنجی ارزشمند برای سرای ابدی انسان نیز به شمار می‌آید، سرمایه‌هایی که همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین نیز از آن بهره‌های فراوان برده است. موقوفاتی مانند سرای میرزا کریم، سرای گمرگ، کاروانسرای حاج صفرخان، راسته‌ی قبله، پیرامون مسجد جامع و بسیاری موقوفات دیگر که صدها سال است استوار، یاد آور نیات خیر واقفانشان هستند.

موقوفه‌ی بهاالملک

این موقوفه که بزرگترین موقوفه‌ی استان همدان به شمار می آید  موقوفه‌ای چند وجهی است که شامل درمانگاه، کتابخانه‌ی نسخ خطی، آرامگاه، بوستان(پارک)، مجموعه‌ی مسکونی زوج‌های جوان، زمین‌های کشاورزی و ساختمان‌های مسکونی میشود.

 چندین گروه از جامعه‌ شهری و روستایی استان همدان همواره از این موقوفه و خدمات آن بهره‌مند می‌شوند که از جمله میتوان به اهالی  32 روستای استان که در چهار شهرستان همدان، کبودراهنگ، بهار و فامنین قرار دارند اشاره کرد.

اهالی این روستاهای  بصورت رایگان در درمانگاه اعتمادیه که در کوی اعتمادیه‌ی شهر همدان قرار دارد تحت معاینه و درمان قرار می‌گیرند و حتی هزینه‌ی دارو و رفت آمد آنها نیز توسط درمانگاه پرداخت می‌شود.این افرادبه صورت کاملا رایگان از خدمات عمومی و تخصصی درمانگاه موقوفه بهره‌مند می‌شوند.

موقوفه بهاالملک همچنین دارای یک مجتمع مسکونی است که زوج‌های جوان واجد شرایط می‌توانند در آن با هزینه‌ بسیار اندک سکونت کنند. بوستان ترافیک که در کوی اعتمادیه و خیابان بهاالملک قرار دارد نیز مربوط به این موقوفه‌ است که یکی از بوستان‌های فرهنگی – آموزشی و روزآمد شهر همدان به شمار می‌آید.

 این بوستان در میان دو ساختمان باستانی قرار دارد که یکی خانه‌ بهاالملک (درمانگاه کهن) بوده و دیگری آرامگاه خانوادگی اوست که هر دو به عنوان آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند. درمانگاه اعتمادیه (درمانگاه نو) نیز در همان خیابان و در روبه‌روی درمانگاه کهن قرار دارد.

بازار همدان، سرای میرزا کریم

در بازار همدان چندین سرا و کاروانسرا وجود دارند که همه یا بخشی از آنها وقف هستند چرا که وقف در میان مردم ایران و به ویژه اهالی همدان از جایگاه مهمی برخوردار است. از جمله مهمترین سراهای وقفی در بازار همدان می‌توان به سرای میرزا کریم، سرای گمرگ، کاروانسرای حاج صفرخان، راسته‌ی قبله و پیرامون مسجد جامع  اشاره کرد.

سرای میرزا کریم از جمله سراهای موقوفه همدان است که دو دانگ آن توسط  میرزا کریم برای امور خیر و مذهبی وقف شده است. این سرا یکی از آثار باستانی مهم بازار همدان بوده که در انتهای بازار فرش فروش‌ها قرار گرفته است. این سرا با حجره‌های طاقی شکل و نمایی آجری، حیاطی مشجر دارد که در میان انبوهی از فرش های دست بافت محصور شده است.سرای میرزا کریم مکانی آرام در بین همهمه و شلوغی‌های بازار است به گونه‌ای که مردم برای رفع خستگی و خوردن چای دقایقی را به این مکان پناه آورده و پس از کسب آرامش دوباره در شلوغی های بازار گم می‌شوند.

امامزاده محسن(ع) یا "امامزاده کوه"

"امام‌زاده کوه" بقعه‌ا‌ی است معروف و مشهور در شهرستان همدان. این بقعه که دو مزار را دربر می‌گیرد در پانزده کیلومتری همدان و در میان دره‌ی ماوشان (= مه وشان / ماه رویان) قرار دارد.

بر اساس اسناد و مدارک موجود به ویژه‌ نوشته‌ روی ضریح که متعلق به دوران صفوی بوده و هم اکنون در درون ضریح متبرک امامزاده نگهداری می‌شود و همچنین کتیبه‌ سنگی قاجاری (موجود در موزه‌ی اوقاف همدان)، یکی از مزارهای این بقعه، بر اساس منابع تاریخی، متعلق به «محسن بن علی ابن ابی طالب (ع)» است و مزار دیگر احتمالاً متعلق به «سِماک بن خَرَشه انصاری» از فرماندهان عرب در فتح همدان (سال 22ق) است.

اما امام‌زاده‌ی مورد بحث در این‌جا بر اساس کتاب لباب الانساب جلد 1 صفحه‌ی 411 و به احتمال بسیار زیاد «سید محسن بن ابوالحسن علی بن ابوجعفر محمد (؟) بن حسن (بصری) بن قاسم بن محمد (بطحائی) بن ابومحمد قاسم ابن حسن بن ابوالحسن زید ابن امام حسن مجتبی» است، که گفته شده مادرش خواهر امام محمد الباقر (ع) بوده (؟) و در حدود همدان شهید شده است.

 این مزار سال‌هاست که مورد احترام مردم شهرستان همدان است به گونه‌ای که سنتی دیرین همواره در پایان هفته‌ها مردم این شهرستان را به زیارت این بقعه می‌کشاند.

 به طور کلی و با توجه به اسناد و مدارک موجود که شامل: 1- صندوق چوبی عصر صفوی 2- کتیبه‌ سنگی عهد قاجاری 3- کتاب‌های انساب قابل استناد و 4- سنت‌های بومی و محلی می‌باشد می‌توان این مزار را از امام‌زادگان برجسته‌ شهرستان همدان به شمار آورد و از این ادعا دفاع کرد.

انتهای پیام/ ت