آداب‌ورسوم اصفهانی‌ها در ماه رمضان| روایت "ماه‌بگم" و دکلی که سحرها مردم نجف‌آباد را بیدار می‌کرد+تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، ماهی داریم به نام مهمانی خدا، ماهی که از هزاران ماه برتر است و این برتری را همه درک می‌کنند برای همین است که حتی روزه اولی‌ها هم برای رسیدن به این ماه بزرگ لحظه‌شماری می‌کنند.

پی بردن به برکات این ماه دانش خاصی نمی‌خواهد، نیازی به سواد زیاد و مطالعه‌های عمیق نیست، خدای متعال آنقدر برکات ریز و درشت در این ماه قرار داده است که هر چشم و عقلی با هر اندازه از دانایی و سواد آن را درک می‌کند و می‌بیند. کودکان از زاویه چشمان خود و بزرگترها نیز با عقل و درایت خود.

علاقه به ماه مهمانی خدا بدون شک از عمق جان آدمی نشات می‌گیرد برای همین است که این ماه را کتابی بزرگ و پر محتوا می‌دانیم که هر چشمی آن را در طول روزهای زندگی خود می‌خواند و به دیگران هم خواندنش را توصیه می‌کند.

یکی از زیبایی‌های ماه رمضان به رسم و رسوم کهن و جالبی است که در شهرها و روستاهای مختلف وجود دارد و این ماه را جذاب‌تر و دوست داشتنی‌تر می‌کند. هر استان، شهر، روستا و حتی بین عشایر هم رسوم خاص و زیبایی وجود دارد که تنها مختص خودشان است.

نجف‌آباد هم یکی از شهرهایی است که از این قاعده خاص مستثنا نیست و آداب و رسومی در ماه مبارک رمضان دارد، برخی از این رسوم آنقدر کهنه و قدیمی شده که قابل اجرا نیست و تنها در یادها و خاطره‌ها مانده است، مانند آن روزها که رادیو و تلویزیون نبود و مردم روی پشت بام‌ها می‌ایستادند و سحرخوانی می‌کردند و یا وقت افطار را از طریق صداهایی مانند دهل و گشتن در کوچه‌ها و خیابان‌ها به گوش مردم می‌رساندند.

اما رسومی هم هستند که از زمان‌های قدیم تا کنون وجود دارد و یکی از علاقمندی‌های مردم نجف آباد این است که از روزهای قبل از ماه مبارک به انجام آن بپردازند.

پختن نان محلی میان زنان نجف آبادی

یکی از کارهای مقدماتی برای ماه مبارک رمضان پختن نان محلی و تازه توسط زنان نجف آباد است که با این کار به استقبال این ماه می‌روند، زنان نجف آبادی نان‌های پخته شده را بین خانواده خود، فامیل و حتی همسایه‌ها توزیع می‌کنند تا همه در اولین سحر و افطار خود از آن استفاده کنند و در ثواب روزه شریک شوند.

فراهم کردن مواد خوراکی و غذایی ماه رمضان یکی دیگر از کارهایی است که زنان نجف آباد از چندین روز قبل آغاز می‌کنند. پاک کردن برنج و حبوبات و دیگر مواد غذایی مورد نظر از جمله این کارهاست.

از آب و جاروی مساجد تا غذاهای خاص نجف آبادی‌ها

در چند روز مانده به ماه رمضان مردم در شهر نجف آباد شور و حالی خاصی دارند. مساجد را پاکیزه و آب و جارو می‌کنند، جلسات قرآن برگزار می‌کنند، زنان در محله‌ها دور هم جمع می‌شوند و برنامه‌ریزی‌هایی برای این ماه انجام می‌دهند.

فضلالله خلیلی، محقق نجف‌آبادی پیرامون آداب و رسوم مردم نجف آباد در ماه رمضان گفت: در ماه مبارک رمضان غذاها تغییر می‌کند، حلیم، آش، شله زرد و خرما بیشتر در وعده‌های افطار و سحر استفاده می‌شود. این غذاها در محله‌ها و میان مردم نذر می‌شود.

وی افزود: برای سحرها معمولا غذاهای خاصی پخته و از نوشیدنی‌هایی مانند انواع شربت استفاده می‌شد. یک سنتی که  ایرانی‌ها داشتند و بین عرب‌ها نیز بود احیای شب‌های قدر است که مردم در این شب‌ها در مساجد جمع می‌شوند، شب زنده داری می‌کنند و اعمال این شب‌ها را به جا می‌آورند.

خلیلی ادامه داد: در شب‌های احیا در تمام مساجد مردم بعد از افطار جمع می‌شدند، دعاهای جوشن صغیر و کبیر و دعاهای دیگر می‌خواندند. مردم در این شب‌ها برای اموات نیز نماز می‌خوانند. بعد از نیمه‌های شب منبری گرفته و دعاهایی خوانده می‌شد، قرآن به سر گرفته می‌شد که این رسم هنوز هم هست و به زیبایی اجرا می‌شد.

نوبت خوانی و سحر خوانی

این محقق اظهار داشت: در گذشته‌ها ماه رمضان که شروع می‌شد نوبت خوانی و سحرخوانی می‌کردند. برخی مردم دهل می‌زدند. شب خوانی هم در شهرهای بزرگ مثل اصفهان و مشهد انجام می‌شد. دسته‌ای بودند که شب‌ها در خیابان راه می‌افتادند، دهل می‌زدند تا مردم بیدار شوند.

وی افزود: در همسایگی ما زنی بود نام "ماه‌بگم عرب"؛ سحرها همیشه بیدار می‌شد و درب خانه‌های همسایگانش را از چهار جهت می‌زد تا مردم بیدار شوند. او پسری داشت که روی پشت بام خانه می‌رفت و سحرخوانی می‌کرد.

قصه دکلی که سحرها مردم نجف آباد را بیدار می‌کرد

خلیلی گفت: در آن زمان رادیو نبود یا خیلی کم بود، ما فردی داشتیم به نام سید محمود، در همسایگی ما بود. رادیو داشت آن را در ایوان می‌گذاشت، تا جایی که میتوانست صدای آن را بلند می‌کرد تا همسایگان بشنوند و بیدار شوند.

وی ادامه داد: ابوالقاسم پاینده و برادرانش یک بلندگویی روی خانه نصب کرده بودند؛ خانه آنها در نجف آباد هنوز هم هست. آنها دکلی ساخته بودند که یک بوق روی آن گذاشته بودند و سحرها صدا پخش می‌کردند. این صدا عموما در مناطق مسکونی نجف آباد شنیده می‌شد.

خلیلی اظهار داشت: در شهر نجف‌آباد در تمام مساجد موذن‌ها قبل از سحر می‌رفتند و سحرخوانی می‌کردند. در بعضی جاها هم گفته شده که برخی مردان طبل می زدند و تا مردم قبل از اذان آب بخورند و زمان زیادی تا اذان باقی نمانده است.

جزءخوانی و ختم قرآن در نجف‌آباد

رسم کهنی که میان مردم تمام شهرها و روستاهای ایران وجود دارد ختم قرآن و مراسم جزءخوانی قرآن است که عموما در مساجد برگزار می‌شود و روزی یک جزء از قرآن تلاوت می‌شود و تا پایان ماه مبارک قرآن ختم می‌شود.

مردم شهر نجف آباد نیز مانند تمام شهرهای دیگر در مساجد و اماکن مذهبی و حتی منازل خود مراسم جزءخوانی و ختم قرآن برگزار می‌کنند و ماهی باشکوه را در کنار خانواده و همشهریان خود سپری می‌کنند.

انتهای پیام/