"نهضت حسینی" پیش‌زمینه و بستر "تمدن مهدوی" است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، این سال‌ها در جریان راهپیمایی اربعین حسینی شاهد حضور میلیونی زائران از سراسر دنیا با نژاد و ادیان مختلف بوده‌ایم، طوری که طی سال گذشته از حدود 80 کشور دنیا در این راهپیمایی پرشور حضور یافتند؛ از این جهت فرصتی را پیش‌روی شیعیان، جهت ارائه آموزه‌های ناب حسینی به جهانیان قرار داده است.

این همایش در این سالیان اخیر به قدری گسترده شده که افکار اندیشمندان عالم را به‌سوی بررسی ریشه شکل‌گیری این جریان و ابعاد تمدن‌ساز آن سوق داده است. به اعتقاد عده‌ای از اندیشمندان، اربعین فرصتی برای ایجاد تمدن اسلامی فراهم کرده و عناصر آن جهت اصلاح و ارتقای سبک زندگی انسان‌ها مؤثر است.

خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگو با سیدمحمدمهدی رضوی‌پور، مدیر مؤسسه "انصار فاطمه" به بررسی شاخصه‌های جریان اربعین و نقش تمدنی آن پرداخت.

وی معتقد است این جهش فعلیِ معرفتی در برنامه اربعین، حاصل قیامی است که در انقلاب اسلامی به‌وجود آمد و دل‌های مردم متوجه امامت اهل‌بیت شد. این میزان جهش، نسبت به ادوار مختلف شیعه خیلی تفاوت دارد. اربعین سبب توجه بیشتر مردم به جایگاه امامت اهل‌بیت علیهم‌السلام سپس معرفت به امام حیّ شد و این معرفت، بسترهای جهش فکری را در شیعه و حتی حق‌طلبان عالم ایجاد کرد.

مرتضوی‌پور همچنین می‌گویددر اربعین، سبک زندگی‌ها تغییر می‌کند؛ یکی از جلوه‌های آن، ایثار است. در این مراسم مشاهده می‌کنیم فرد تمام زندگی‌اش را در اختیار زائر قرار می‌دهد و ایثار می‌کند.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

* اکنون جریان اربعین بستری برای حضور حق‌طلبان عالم فراهم کرده ، رویدادی که تا پیش از این بی‌سابقه بوده است. به اعتقاد شما این رویداد چه مقصد و هدفی دارد؟

ابتدا عرض کنم در زیارت اربعین گاهی می‌بینیم که ممکن است زائری غذای مناسب نداشته باشد و یا از لحاظ بهداشتی به مشکل بخورد و یا محل اسکان و خواب نداشته باشد. کجای دنیا چنین چیزی را سراغ داریم. پارسال یکی از زائران می‌گفت من سال بعد شرکت نمی‎کنم، اما امسال زودتر از همه ما به سفر اربعین رفته است. مسئله اربعین با کدام منطق بشری و عقلی سازگار است؟ کسی که احتمال فراوان می‌دهد که غذای مناسب نصیبش نشود، از لحاظ اسکان دچار مشکل و یا بیمار شود، چرا باید به سفر اربعین رود؟ برخی بانوان که در شهر خودشان در بهترین موقعیت بهداشتی و مکانی زندگی می‌کنند، در ایام اربعین به محبت امام حسین به خود مشقت می‌دهد و حتی از پتوی دیگر زائران استفاده می‌کند؛ یعنی سختی‌های مسیر برایش شیرین می‌شود. هر اندازه در تاریخ بگردیم، مشابه این ماجرا را پیدا نمی‌کنیم.

برخی نهادهای بهداشتی نگرانی‌هایی درباره سلامت زائران دارند که طبیعی است، اما باورمان درباره زیارت امام‌حسین(ع) سلامتی است. زائر اباعبدالله می‌گوید اگر من در مسیر امام حسین(ع) بیمار شوم، این بیماری مرا برای رسیدن به سعادت بیمه می‌کند.

جهشی که در این چند سال اخیر نسبت به زیارت اربعین دیدیم، حکایت از خبری عظیم دارد؛ ما قصد پیشگویی نداریم تا بگوییم قطعاً این اتفاق می‌افتد، اما به‌طور یقین آنچه اکنون با این ابعاد مشاهده می‌کنیم و آن فضایی که در اربعین ایجاد شده است، نه تنها شامل شیعیان و محبان عترت از ایران و عراق است بلکه از تمام جاهای این کره خاکی یعنی چیزی قریب به 80 کشور در این همایش حضور می‌یابند.

عناصر نهضت اباعبدالله در اربعین جمع است

حضور زائران در این همایش بزرگ چیز بی‌نظیری است. حضرت سیدالشهداء زیارت‌های دیگری مثل زیارت نیمه شعبان و ماه رجب دارد، اما این پدیده چرا در اربعین شکل می‌گیرد؟ این موضوع، نشان‌دهنده رویدادی عجیب است که ما باید خود را برای این رویداد آماده و همراستا کنیم؛ این خبر عظیم می‌تواند در حیطه تمدن اسلامی باشد که بناست در عالم فراگیر شود و بستری باشد برای بزرگترین نعمت خدا که همان نعمت حضور ولی‌الله در پهنه عالم است؛ به هر حال ما به عنوان شیعیانی که در این عصر زندگی می‌کنیم و با این پدیده به شکل کنونی آن مواجه می‌شویم، باید بیش از اینها از ابعاد معرفتی به اربعین بپردازیم. شیعه باید به دنبال شناخت عناصر اصلی نهضت سیدالشهداء باشد؛ همه اینها در اربعین جمع می‌شود.

اربعین باعث معرفت بیشتر مردم به جایگاه امامت شد

* در نگاه کلی تحلیل شما نسبت به این رویداد چیست و از کجا سرچشمه می‌گیرد؟

تحلیل‌های مختلفی درباره جریان اربعین می‌توانیم داشته باشیم؛ از حیث تحلیل اجتماعی، فرآیند جهش فکری و معرفتی را که امروز در اربعین مشاهده می‌کنیم در راستای جریان تمدن‌ساز انقلاب اسلامی می‌دانم؛ انقلابی که در کشور ما به پرچمداری حضرت امام و با هدایت‌های الهی ایجاد شد و در این مسیر شهدایی را تقدیم اسلام کرد. به نظرم این جهش فعلیِ معرفتی در برنامه اربعین، حاصل قیامی است که در انقلاب اسلامی به‌وجود آمد و دل‌های مردم متوجه امامت اهل‌بیت شد. این میزان جهش، نسبت به ادوار مختلف شیعه خیلی تفاوت دارد. اربعین باعث توجه بیشتر مردم به جایگاه امامت اهل‌بیت علیهم‌السلام سپس معرفت به امام حیّ شد و این معرفت، بسترهای جهش فکری را در شیعه و حتی حق‌طلبان عالم ایجاد کرد؛ از این رو است که می‌بینیم اربعین در مقیاسی جهانی صورت می‌گیرد و مردمانی که از هر نژاد و آیینی در مراسم اربعین شرکت می‌کنند. مسیحیان و کلیمیان در این مراسم حضور دارند، اهل سنت موکب برپا می‌کنند.

نهضت حسینی راه رسیدن به تمدن مهدوی است

* شما از جریان اربعین به مثابه جریانی تمدن‌ساز یاد کردید؛‌ مهم‌ترین گزاره‌های تمدنیِ جریان اربعین را در چه موردی می‌دانید؟

یکی از جنبه‌های تمدن اسلامی، جنبه معرفتی است. ما در راستای دستیابی به تمدن مهدوی گام برمی‌داریم. تلاشمان در جهت دستیابی به ظهور امام عصر است. تمدن مهدوی پیش‌زمینه و بستری می‌خواهد؛ این بستر از طریق تمدن حسینی مهیا می‌شود. نهضت حسینی راه رسیدن به تمدن مهدوی است. حتی اولین جمله امام عصر(عج) هنگام ظهور و در کنار خانه کعبه، اشاره به جدشان اباعبدالله الحسین است آنجا که فرمود «أَلا یَا أَهلَ الْعالَم إِنَّ جَدِّیَ الْحُسَین قَتَلوه عَطشاناً»؛ این تعریف باید جهان‌شمول باشد و تمام بشریت با آن آشنا باشند؛‌ چگونه باید بشناسند؟ این معرفت باید از کجا حاصل شود؟ اکنون در این چند سال اخیر جهشی معرفتی در اربعین مشاهده می‌کنیم، ما شاهد جمعیت میلیونی نه فقط در سطح شیعیان بلکه در تمام عالمیم. این جمعیت از بیش از 80 کشور دنیا وجود دارد. این مسئله باعث می‌شود امام‌حسین و اربعین ناخودآگاه جهانی شود. اکنون در آمریکا نام امام‌حسین را به عنوان شعار و شخصیت مظلومی که در برابر ظلم قیام کرد، می‌شناسند؛ بنابراین اربعین، امام‌حسین را به دنیا می‌شناساند و به واسطه این شناخت است که ان‌شاءالله امام عصر(عج) در عصر ظهور، خود را با جدشان حسین به عالمیان معرفی می‌کنند. پس نهضت حسینی در حال تدارک تمدنی است که نامش تمدن مهدوی است.

اما از لحاظ معرفتی و جایگاه امامت، یکی از سفارشات دینی‌مان، اقامه عبادات به شکل جمع است. تأکید بر اقامه نماز به‌صورت جماعت و حضور جمعیِ مسلمانان در مراسم حج، نمونه‌ای از اینها است. این شکوه و همراهی در عین اینکه یکسری فرصت‌های اجتماعی مثل اخوت و برادری را ایجاد می‌کند، ثمرات معرفتی را به همراه دارد؛ در اجتماع میلیونی اربعین که تعداد زوار از موسم حج بیشتر است، در کنار برکات اجتماعی آن زمینه‌های معرفتی برای زوّار فراهم می‌شود. وقتی در این راهپیمایی حضور می‌یابی، حیطه این معرفت را متوجه می‌شوی. در مراسم اربعین شاهد حضور زیدی‌ها و هفت‌امامی‌ها و سایر اقشار شیعیانیم. در کوله‌پشتی یکی از این هفت‌امامی‌ها دیدم نام امام رضا(ع) همراه با تصویر حرم حضرت حک شده بود. اینها مستندانی است که نشان‌دهنده افزایش معرفت شیعه ناب است.

* با توجه به توضیحاتی که درباره فرصت‌های اربعینی داشتید، به‌طور قطع دشمنان برنامه‌ریزی‌های متعددی باید برای توقف این جریان طرح‌ریزی کرده باشند.

دشمنان اهل‌بیت(ع)، چنان هراسی از اربعین بر دلشان افتاده است که هرسال به شیوه‌های مختلف دشمنی خود را بروز می‌دهند؛ حتی از جنبه سانسور خبری که درباره اربعین در دنیا صورت می‌گیرد، می‌توانید این هراس را متوجه شوید. اکنون عداوت آنها به حدی رسیده که سعی در مانع‌تراشی در سفر زائران اربعین دارند. آنها در این چند سال اخیر دقیقاً منطبق با زمان جریان اربعین آشوبی راه می‌اندازند، اما توطئه آنها هربار ناکام می‌ماند.

زائران اربعین توطئه کور دشمن را خاموش می‌کنند

وقتی با دوستان عراقی‌مان صحبت می‌کنیم، آنها نیز از این تشنجات فعلی عراق ابراز تعجب می‌کنند. معتقدند اگر تشنجی هم است، چرا در ایام اربعین باید شکل بگیرد تا برای زائران اباعبدالله ایجاد ناامنی شود؟ باید گفت جبهه استکبار فهمیده که اربعین یعنی ظلم‌ستیزی و فریاد حق‌طلبی و زائران اربعین توطئه کور دشمن را خاموش می‌کنند.

دشمن با تمام توانی که دارد، هرگاه جلوی جریانات الهی ایستاده، شکست خورده است. ماجرای آشوب‌های عراق بدتر از جریان داعش نیست که در ایام اربعین حملات انتحاری انجام می‌دادند و یا اتوبوس زائران را به رگبار می‌بستند. من از یک عراقی درباره بازخورد رفتار داعشی‌ها در بین زائران اربعین پرسیدم. او گفت در همان ایام اربعین وقتی داعش دست به ترور زد، برخی زائرانی که تا لب مرز آمدند، از روی بغضشان نسبت به دشمن، مجدد به کربلا بازگشتند و جمعیت بیشتری حضور یافتند.

این کرامت اباعبدالله(ع) است که هرساله گرمای زیارت اربعین داغ‌تر و حضور زائران، پرشورتر می‌شود.

طریق الحسین اربعین منتهی به مدینه فاضله مهدوی است

* به نظر می‌رسد اربعین حسینی با تمام گستره‌ای که دارد، نوعی از سبک زندگی آرمانی را به جهانیان ارائه می‌دهد که طی آن، افراد به اوج ارزش‌های فردی و اجتماعی دست می‌یابند. در این باره توضیح می‌دهید.

 در اربعین، سبک زندگی‌ها تغییر می‌کند. یکی از جلوه‌های آن، ایثار است. در این مراسم مشاهده می‌کنیم فرد تمام زندگی‌اش را در اختیار زائر قرار می‌دهد و ایثار می‌کند. کجای دنیا سابقه دارد که یک نفر، شخص غریبه‌ای را وارد زندگی خود ‌کند و بهترین امکانات را در اختیارش قرار دهد؟ اربعین شمه‌ای از مدینه فاضله است. در ایام اربعین، مدینه فاضله همان طریق سیدالشهدا است؛ آن مدینه فاضله‌ای که به ما وعده دادند، انسان‌ها به یکدیگر محبت می‌کنند و دیگری را بر خود مقدم می‌کنند، در اربعین مشاهده می‌کنیم. آن فرد می‌گوید این زائر امام حسین است، باید تمام امکانات خوب من در اختیارش باشد.

من خودم شاهد بودم به‌دلیل محبتی که به این لباس پیغمبر داشتند، فرزندش را از جا بلند کرد و به زور مرا نشاند. من این صحنه را که دیدم، گریه‌ام گرفت. گفتم بچه راضی نیست. گفت از خودش بپرس. آن کودک به عربی گفت «افتخار من این است که به زائران امام‌حسین خدمت می‌‎کنم.» این نوع‌دوستی، انسان‌دوستی و مهرورزی در کجای عالم پیدا می‌شود؟ این صحنه‌ها جذابیتی ایجاد کرده که می‌توان از تعبیر مغناطیس حسینی استفاده کرد. این جاذبه، تمام دل‌ها را جذب می‌کند. تمام اینها ریشه در معرفت نسبت به نهضت امام‌حسین دارد.

اربعین ظرف مناسبی برای تحقق جامعه آرمانی مهدویت فراهم کرده است

* می‌توان گفت امام‌حسین از ازل بوده است و تا ابد خواهد بود و در هر دوره به شیوه‌های متعدد بر قلوب افراد و جوامع اثر می‌گذارد. نتیجه اینکه اربعین عرصه‌ای عملی برای نمایش اثرگذاری امام بر پهنه عالم و آدم است.

بله همین طور است. جریان اربعین به‌صورت عملی نشان داد امام حاضر است و ما غایبیم. ما باید به مرحله‌ای از معرفت و به ظرفی از باور برسیم که در آن ظرف، مهدویت و فَرَج شکل بگیرد. ظرف کوچک، گنجایش حجم‌های بالا را ندارد. نمی‌توان توقع داشت در ظرف کوچک جامعه جهانی، آن زندگی آرمانی که خداوند وعده‌اش را داده است تحقق یابد و شکل بگیرد؛ اما این ظرف با جریان اربعین محقق شده است.

دنیای استکبار و جبهه باطل به هر طریقی سعی دارد مسیر زیارت اربعین حسینی را ببندد، اما حقیقت این است که توانایی این کار را ندارند. چند ساعت قبل که در حال حرکت به اینجا بودم، دیدم میوه‌فروش محلمان با شور و حرارتی به من گفت آقاسید چه زمانی می‌خواهی سفر بروی؟ پرسیدم کدام سفر؟ گفت سفر اربعین. سال‌ها قبل شاید از دهم صفر به این سو دغدغه حرکت به اربعین ایجاد می‌شد، اما اکنون از اول صفر این شور و حال ایجاد شده است. به او گفتم مغازه‌ات را چکار می‌کنی؟ گفت میوه‌ها را بیرون می‌گذارم تا مردم بردارند و ببرند. این مغازه برای امام حسین 10 روز بسته است و از الان، همه باید بدانند. این نوع نهضت کجای دنیا دیده می‌شود؟ فرد می‌داند بنا است ضرر مالی کند، اما می‌گوید به عشق اباعبدالله است؛ این نهضت باید پرشور باشد.

ما سیاه‌لشکری هستیم که باید نورانیت مسیر اربعین را ایجاد کنیم

بنابراین ما سیاه‌لشکری هستیم که باید نورانیت مسیر اربعین را ایجاد کنیم. این نورانیت یک بُعد مادی دارد که می‌بینیم ملتمان با تمام وجودشان برای سفر اربعین هزینه می‌کنند. چشمه این نورانیت از کجاست؟ چشمه‌اش از وعده خداست آنجا که فرمود «إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمیعاد.» هیچکس توانایی مقاومت با وعده خداوند را ندارد.

نگاهم این است که جریان اربعین در راه هدایت توحیدی، جزو یکی از میعادها یا وعده‌های غیرقابل بازگشت خداوند است که ان‌شاءالله ما را به آن وعده خداوندی می‌رساند که مستضعفین را خلفای در زمین می‌کند. یعنی جریان اربعین نور و چراغی برای استخلاف مستضعفین در زمین است.

انتهای‌پیام/