"علامه جعفری" یگانه متفکر مستقل دوران معاصر ماست

دکتر منوچهر صدوقی سها به مناسبت سالروز درگذشت مرحوم علامه محمدتقی جعفری در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران پویا گفت: روش علامه جعفری در مواجهه با غرب و به گفت‌وگو در آوردن سنت خودمان یاری رسان مسائل و وضعیت کنونی ماست اما باید توجه کرد که استفاده از روش ایشان نه در سطح مسائل روزمره بلکه در لایه مباحث آکادمیک امکان دارد.

وی درباره نسبت شأن فلسفی و شأن عرفانی و کلامی در شخصیت علامه جعفری گفت: اولا اگر ما با متفکر واقع بین حقیقت یاب مواجه باشیم نمی‌توان گفت که وجه عرفانی او غلبه دارد یا وجه فلسفی‌اش زیرا که معرفت در او صورت متحد و کلی یافته و اساسا تقسیم معرفت به اجزاء و موضوعات جزئیه بواسطه انسان صورت می‌گیرد اما اگر بنابر مشهورات بخواهیم قضاوتی درباره غلبه شوون مختلف در ساحت اندیشه علامه جعفری داشته باشیم باید گفت که قطعا شأن فلسفی در ایشان غلبه بیشتری یافته است.

عضو هیئت علمی مدرسه عالی شهید مطهری درخصوص جایگاه علامه جعفری در تاریخ حکمی و فلسفی ما گفت: باید بین استاد فلسفه و فیلسوف تمایز قائل شد. استاد فلسفه، ناقل و حامل سنت فلسفی است اما این بدین معنا نیست که پس او خودش هم تفکر می‌کند. فیلسوف واقعی کسی است که خودش مستقلا اهل تفکر باشد. ممکن است کسی که متفکر مستقل فلسفه محسوب می‌شود، درس رسمی فلسفه نداشته باشد و کتابی را تدریس نکند. از سوی دیگر نیز ممکن است کسی اسفار ملاصدرا تدریس کند اما فیلسوف نباشد بلکه معلم فلسفه محسوب بشود. در این میان، مرحوم علامه جعفری خودشان بارها اذعان داشتند که معلم فلسفه نیستند اما به گمان بنده، ایشان در تاریخ معاصر ایران یگانه کسی است که خودش در مسائل فلسفی اهل تفکر بوده است.

وی گفت: مرحوم محمدتقی جعفری یافت‌های بدیع متعددی در تفکرات‌شان داشتند که عمده آن‌ها را می‌توان در ساحت انسان شناسی دسته‌ بندی کرد. مرحوم جعفری به دریافت‌های حضوری و وجدانیات خیلی تأکید داشتند و از سطح مباحث استدلالی مرسوم در علم حصولی و اکتسابی بالاتر رفته بودند و به نحوی پدیدارشناسی و مواجهه مستقیم با موضوعات رسیده بودند. شاید این حیث ایشان نتیجه انس با مولوی بوده باشد.

صدوقی سها در پاسخ به این پرسش که چرا متفکر اسلام شناسی همچون علامه جعفری وقتی با مولوی مواجه می‌شود نتیجه تأملاتش برخلاف عده‌ای، منجر به طرد مولوی از محدوده مسلمانی نمی‌شود، گفت: نظرات مثبت و منفی درخصوص جناب مولوی همیشه تاریخ مطرح بوده و نکته جدیدی نیست اما باید توجه کرد که همه آن‌ها نظرات اشخاص است نه اینکه بتوان مدعی شد که نظر فلان شخص درباره مولوی عینا همان نظر اسلام است. ضمن اینکه، نباید از این نکته غفلت کرد که از شش هزار آیه کریمه قرآن مجید، دو هزار آیه عینا در مثنوی جناب مولوی آمده است و شأن این مثنوی تا حدی است که حاجی سبزواری معتقد بود مثنوی همان تفسیر قرآن کریم است.

داماد علامه جعفری در پایان گفت‌وگو با ذکر خاطره‌ای از علامه جعفری گفت: علامه جعفری به لحاظ اخلاقی و عملی واقعا شخص انسان دوستی بودند و می‌توان ایشان را به لحاظ نظری نیز یک انسان شناس قلمداد کرد. به خاطر دارم روزی با ایشان مشغول تناول ناهار بودیم که آبگوشت بار گذاشته بودند. در منزل علامه جعفری معمولا بعضی از حیوانات مثل گربه نیز حضور داشتند. گربه‌ای تازه وضع حمل کرده بود و نزدیک سفره ناهار شد. علامه جعفری نان را به آبگوشت خودشان آغشته کرده و در دهان گربه گذاشتند و بعد از سیر شدن گربه خودشان مشغول ناهار شدند. این نشان دهنده لطافت روح ایشان بود و چنین کسی که با حیوان با لطافت برخورد می کند مشخص است که با انسان به مراتب لطیف تر است.

انتهای پیام/