آقای صالحی! برای حوزه نشر چه کردید؟/ از سبزی فروشی تا کالباس فروشی را باز اعلام می‌کنند، اما کتابفروشی را نه

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب کودک و نوجوان ایران در سال‌های اخیر یکی از پراستقبال‌ترین حوزه‌ها در بازار نشر بوده است؛ سکوی پرشی که قابلیت جهانی شدن دارد اما چندان جدی گرفته نمی‌شود .

اگرچه حوزه کتاب کودک و نوجوان در چهار دهه گذشته پس از پیروزی انقلاب اسلامی توانسته هم از حیث کمی و هم از جهت کیفیت، در بازار نشر ایران خوش بدرخشد، اما این حوزه نیز همانند دیگر بخش‌های صنعت نشر ایران با مشکلات ریز و درشت متعددی مواجه است. مشکلاتی که پس از شیوع ویروس کرونا دوچندان شده و به نظر می‌رسد مسکن‌های موقتی مسئولان دردی از فعالان این حوزه، از ناشران گرفته تا پدیدآورندگان، دوا نکرده است. 9 ماه از شیوع ویروس کرونا و تحت تأثیر قرار گرفتن بخش‌های مختلف صنعت نشر از آن می‌گذرد، اما هنوز برنامه‌ای منسجم برای خروج از این شرایط و کاهش ضرر ناشران و فعالان این بخش، دیده نمی‌شود .

نوک پیکان انتقاد ناشران و پدیدآورندگان این حوزه به سمت مسئولان و متولیان امر است. به گفته برخی از فعالان؛ مسئولان زمان برای رفع ضررهای احتمالی و کاهش خسارت‌های ناشی از شرایط جدید را از دست داده‌اند. آمارهای نشر کودک و نوجوان نیز در ماه‌های اخیر از کاهش چاپ کتاب‌های جدید به منظور جلوگیری از خواب سرمایه ناشر حکایت دارد.

نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی، از ناشران باسابقه در حوزه نشر کودک و نوجوان است. او در گفت‌وگویی با تسنیم، از شرایط موجود و نحوه فعالیت کتابفروشی‌ها انتقاد کرده و معتقد است، مسئولان برای همه صنوف برنامه‌ریزی کرده‌اند الا کتاب! مشروح گفت‌وگوی او با تسنیم را می‌توانید در ادامه بخوانید:

*تسنیم: آقای قدیانی! حدود 9 ماه هست که ویروس کرونا شرایط ویژه‌ای را برای حوزه نشر ایجاد کرده است. همه فعالان حوزه نشر از نویسندگان و پدیدآورندگان گرفته تا ناشران و کتابفروشی‌ها و ... تحت تأثیر این شرایط ویژه بوده‌اند. این ایام برای نشر شما به چه صورت گذشت؟

اساساً در یک جامعه‌ای که بلاهای طبیعی مانند سیل، زلزله و ... که به وجود می‌آید، کسی مقصر نیست. در چنین شرایطی انسانیت حکم می‌کند، هر کسی که می‌تواند در حد توان خود کمک کند تا از این بحران خارج شویم.

طبیعتاً مؤسسه‌های انتشاراتی به خصوص ناشرانی که حرفه‌ای‌تر عمل می‌کنند و پرسنل بیشتری دارند، از نظر اقتصادی و از نظر مدیریتی، رنج زیادی را در این ایام متحمل می‌شوند. به عنوان نمونه، ناشری که خودش هست و دو کارمندش، به راحتی یک یا دو کارمندش را اخراج کرده و روزگار را یک جوری می‌گذراند. اما برای ناشرانی مانند قدیانی که حجم کار بالایی دارد و سال گذشته هزار و 10 عنوان کتاب و امسال نیز 700 عنوان تولید کرده و 50 پرسنل دارد، سخت‌تر است. این بلای طبیعی است و ما براساس اعتقادات دینی‌مان به گونه‌ای تحمل می‌کنیم. اما از سوی دیگر، مسئولان دولتی هم به وعده‌های گوناگونی که برای حمایت ناشران می‌دهند، جامه عمل نپوشانده‌اند.

گویی در کشور ما نیازی به نشر و کتاب نیست! به همه چیز فکر می‌کنند الا کتاب. از سبزی فروشی گرفته تا سوسیس کالباس فروشی را باز اعلام می‌کنند، اما کتابفروشی را که می‌تواند اوقات فراغت همه اعضای خانواده‌ها را فراهم کند، تعطیل اعلام می‌کنند.

در چند وقت اخیر اکثر اعضای خانواده‌ها معمولاً در خانه بوده‌اند؛ بچه‌ها که به مدرسه نمی‌روند و عموم اوقات خود را با فضای مجازی سرگرم هستند، در چنین شرایطی کتاب و مطالعه می‌تواند غذای روح بچه‌ها باشد. با وجود این، هیچ‌گونه حمایتی از سوی دولت برای حوزه کتاب و کتابخوانی دیده نمی‌شود. کتابفروشی‌ها هم در فروردین‌ماه تعطیل بودند و هم در دو هفته گذشته. ما نمی‌گوییم که دولت کمک مالی کند، اما حداقل پرداختی بیمه پرسنل را تحمل کنند. از یک طرف می‌گویند تعطیل کنید، از سوی دیگر اگر بیمه کارکنان یک روز دیرتر پرداخت شود، ایراد می‌گیرند که چرا بیمه را پرداخت نکرده‌ای؟!

کتابفروشی‌ها تعطیل هستند، در نتیجه کتابی از ناشران خریداری نمی‌شود. از سوی دیگر می‌گویند در ازای هر کارمند، 10 میلیون وام با بهره 12 درصد پرداخت می‌شود. این میزان پرداختی برای حقوق کارمندان نیز کافی نیست. حداقل بگویند که بیمه تأمین اجتماعی همکاری بیشتری با ناشران داشته باشد و مثلاً یک ماه تعطیل را خود آنها پرداخت کنند.

وزیر ارشاد جزو ستاد ملی مقابله با کرونا است، اما انگار مسئولیتی در قبال حوزه کتاب ندارد. آقای صالحی! شما وزیر ارشاد هستید، کتاب یکی از حوزه‌های زیرمجموعه فعالیت‌های شما است. چه خدمتی برای حوزه ناشران و کتابفروشی‌ها در مدت زمان شیوع کرونا انجام دادید؟ این‌ها مشکلاتی است که ما در این مدت با آنها دست و پنجه نرم کردیم و نمی‌دانیم که این شرایط تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.

در این میان حرکت مثبتی که دیده شد، استفاده از فضای مجازی بود که مردم از طریق سایت‌ها و خریدهای تلفنی اقدام به خرید کتاب کردند. خرید مجازی کتاب در این مدت رشد داشت، اما این میزان قابل مقایسه با حجم خرید حضوری کتابفروشی‌ها نیست. با توجه به این مسائل، پیشنهادم این است که تبصره‌ای را برای کتابفروشی‌ها در نظر بگیرند. اگر امکان بازگشایی کامل کتابفروشی‌ها در شرایط وضعیت قرمز وجود ندارد، حداقل عصرانه‌ای را برای کتابفروشی‌ها در نظر بگیرند که کتابفروشی‌ها عصرها به مدت دو سه ساعت باز باشند و مردم بتوانند به کتابفروشی‌ها مراجعه کنند؛ هم خودشان از این آثار استفاده کنند هم فرزندانشان.

*تسنیم: ارشاد در فقدان نمایشگاه کتاب که به نظر می‌رسد سال آینده هم برگزار نشود، طرح‌هایی مانند تابستانه و پاییزه را برگزار کرد. به نظر شما این طرح‌ها تا چه اندازه از میزان خسارت ناشران کاست و توانست اوضاع را کمی بهتر کند؟

طرح‌هایی مانند تابستانه، پاییزه و ... چند سالی هست که برگزار می‌شود و یکی از طرح‌های موفق در حوزه کتاب است. اما بودجه دو میلیارد و چهار میلیارد که برای این طرح‌ها در نظر می‌گیرند، در حوزه نشر کارگشا نیست. به نظر من بودجه برگزاری نمایشگاه کتاب را که چندین میلیارد بود، باید به حوزه نشر تزریق می‌شد و در هر طرح، حدود 10 میلیارد در نظر گرفته می‌شد تا کتابفروشی‌ها رونق می‌گرفت.

*تسنیم: فکر می‌کنید شرایط موجود چه تأثیری بر محتوای کتاب‌ها خواهد گذاشت؟ چون طبیعی است که ناشر برای سر پا نگاه داشتن کسب و کار خود، بیشتر بر جنبه اقتصادی فعالیتش متمرکز باشد تا بر جنبه محتوایی و فرهنگی.

این مسئله تازه‌ای نیست. یک دهه است که ما با این مشکل مواجهیم. دلیل اصلی آن نیز حجم بالای ورود ناشران جوان به حوزه نشر آن هم با نگاه تجاری و اقتصادی است؛ از این جهت دنیای بازار کتاب در ایران، آشفته شده است. ما امید داریم که هر چه زودتر به شرایط عادی برگردیم.

* تسنیم: آقای قدیانی به نظر می‌رسد که انجمن‌هایی مانند انجمن ناشران کودک و نوجوان یا انجمن نویسندگان نیز در این مدت نقش پررنگی نداشته‌اند. در حالی که می‌توانستند در این مدت واسطه باشند و مطالبه‌گری کنند و به نوعی ارشاد و دیگر نهادها را به سمت حل این وضعیت هدایت کنند.

من هم با شما همفکر هستم. معاونت فرهنگی در این مدت چه خدمتی به حوزه کتاب و نشر کرده است؟ وقتی معاونت فرهنگی سکوت کرده، انجمن‌ها هم به تبع از آن اقدام خاصی صورت نمی‌دهند.

انتهای پیام/