آیا آمریکا باید توجه خود را معطوف به ۴ کشور کند؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه شبکه «دویچه وله» آلمان در مطلبی به تحلیل برنامه‌های آمریکا در گسترش نظم آمریکایی می‌پردازد و می‌نویسد: به باور دو شاخه فکری حاکم در آمریکا، این کشور برای تقویت نظام بین الملل باید توجه خود را متمرکز بر چهار کشور کند. این کشورها عبارتند از برزیل, هند, اندونزی و ترکیه که کشور های تاثیرگذار نام گرفته اند.

با پوشش فراگیر انتخابات آمریکا اکنون دیگر تقریبا همه با اصطلاح ایالات تاثیرگذار آشنایی پیداکرده‌اند. ایالات تاثیرگذار ایالاتی بودند که در تصمیم خود در دادن رای به دموکرات ها یا جمهوریخواهان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تردید داشتند. نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا بخش اعظم وقت و توان خود را در این ایالات صرف کردند چرا که این ایالات بودند که عملا تعیین کننده نتیجه انتخابات بودند.

اکنون کارشناسان  آمریکا، همین اصطلاح را در عرصه بین الملل نیز به کار می برند و آنرا به برزیل, هند, اندونزی و ترکیه منصوب می کنند.

دنیل کلایمن از موسسه سرمایه گذاری جرمن مارشال در ایالات متحده و ریچارد فونتن از کانون امنیت نوین آمریکا باور دارند که آمریکا باید برای حفظ نظم بین الملل باید با این چهار کشور در کنار سازمان ملل و صندوق بین المللی پول کار کند.

*چرا این چهار کشور؟

علت آن است که این چهار کشور دارای معیارهای مورد نظر کارشناسان هستند. آن معیارها عبارتند از این که این چهار کشور دموکراتیک هستند و کشورهایی دارای اقتصادهایی بزرگ و در حال رشد می باشند که به آنها اجازه می دهد پول کافی در اختیار داشته باشند و جایگاه جغرافیایی آنها نیز آنها را تبدیل به بازیگرانی عمده در منطقه خود کرده است و یا پلی هستند میان مناطق مختلف. بر اساس همان فرضیه این چهار کشور در کنار سازمان ملل, بانک جهانی و صندوق بین المللی پول می توانند سبب رشد نظامی دموکراتیک در جهان شوند.

* آیا این چهارکشور با هم سنخیتی دارند؟

به باور نویسندگان گزارش «کشورهای تاثیرگذار جهان: برزیل, هند, اندونزی, ترکیه و آینده نظم بین الملل» در پنج حوزه می توان با این کشورها کار کرد یعنی حوزه مالی, تجاری, قوانین دریانوردی, عدم اشاعه سلاحهای هسته ای و حقوق بشر و دموکراسی که این پنج حوزه اساس و بنیان نظم بین الملل مبتنی بر صلح, سعادت و آزادی هستند. کلایمن در گفتگو با صدای آلمان گفت که اهمیت این پنج اصل به یک اندازه است. اما هر یک از این چهار کشور می توانند در یکی از حوزه ها یاری رسان باشند چرا که آنها توان و نقاط قوت و ضعف متفاوتی دارند. کلایمن می گوید: « برای پشتیبانی از حقوق بشر و دموکراسی اندونزی در قیاس با سه کشور دیگر امکانات بهتری در اختیار دارد و هند می تواند شریکی قابل اطمینان در ارتباط با قوانین دریانوردی باشد. »

برزیل مذاکرات چندان سریعی در ارتباط با تجارت آزاد جهانی ندارد و استانداردهای بین المللی در دیگر حوزه ها را نیز با بی میلی پذیرفته است. بعلاوه مثلا با دخالت نظامی در سوریه مخالفت کرده است اما کمک های فراوانی به بانک جهانی و صندوق بین المللی پول می کند و در حال یاری رسانی برای امن تر کردن دریاها است.

مایکل روبین از موسسه آمریکن اینترپرایز که به محافظه کاران نزدیک است از شنیدن نام ترکیه در فهرست کشورهای تاثیرگذار جهان شگفت زده شده است و اعتقاد دارد ترکیه تحریم های اعمالی علیه ایران که خرید نفت گاز از ایران را با دلار و یورو ممنوع می کند دور میزند و پول آن را با طلا پرداخت می کند.

* آیا ترکیه انتخاب بجایی است؟

در مقاله کلایمن و فونتن حتی آمده است که اگر ترکیه در اتحادیه اروپا پذیرفته شود این امر کمکی خواهد بود از سوی اروپا به نظم جهانی.
اما مایکل روبین با این سخن مخالف است و می گوید: « باید در مورد پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا تجدیدنظر صورت گیرد چرا که طبق آخرین گزارش گزارشگران بدون مرز آزادی مطبوعات در ترکیه حتی از روسیه هم کمتر است. » او پس از انتقاداتی چند از وزیر امور اروپای ترکیه به سخنی از سوی یک دادگاه اشاره می کند که گفته است: « هرکس ترکیه را کشوری دموکراتیک بنامد باید روسیه را هم دموکراتیک خطاب کند. اما به همین دلیل روسیه در گزارش کلایمن و فانتن جزء کشورهای تاثیرگذار به حساب نیامده است. »

روبین می افزاید که اهمیت کشورها می تواند به سرعت تغییر کند. اهمیت این چهار کشور به دلیل نگاه به شرایط فعلی آنها است و با این وصف می توان کره جنوبی, مالزی یا کنیا را نیز در این فهرست قرار داد. به باور روبین مثلا کنیا اخیرا در کنار اوگاندا و چند کشور افریقایی دیگر نقشی پر رنگ در بازگرداندن ثبات به سومالی داشته است ولی آیا این به معنی آن است که آمریکا باید همکاری ای نزدیک با کنیا داشته باشد.

*دیدگاهی مشابه در مقاله ای دیگر؟

روبین به نوبه خود اشاره می کند که ایده کشورهای تاثیرگذار جهانی ایده ای جدید نیست و در سال 1996 نیز مقاله ای به قلم رابرت چیس, امیلی هیل و پول کندی در مجله سیاست خارجی چاپ شد به نام "کشورهای محوری و استراتژی آمریکا" که آن مقاله البته به جامعیت مقاله اخیر نبود اما هر دو بر روی یک موضوع تاکید میکنند که عبارت است از آنکه آمریکا باید توجه خود را متمرکز بر شماری اندک از کشورها کند که می توانند به صلح و ثبات منطقه ای و جهانی کمک کنند. هند, اندونزی, برزیل و ترکیه نیز در آن فهرست جزئی از نه کشور مورد پیشنهاد بودند.

پیشنهاداتی نیز که در مقاله اخیر عنوان شده اند تازه و بدیع نیستند و در عمل هم اکنون مورد استفاده قرار گرفته اند. مثلا پشتیبانی از نهادهای دموکراتیک در برخی کشورها. کلایمن توضیح می دهد که: « آمریکا می تواند به برخی از کارشناسان این کشورها بورسیه تحصیلی بدهد تا پس از آشنایی با نظام سیاسی آمریکا و بویژه کنگره به کشور خود بازگشته و آنرا در مورد مجالس کشورهای خود اجرا کنند. »
از سوی دیگر روبین هشدار میدهد که نقش محوری آمریکا در این میان می تواند اثر معکوس گذاشته و سبب بروز احساسات ضد آمریکایی شود. او میگوید: «همیشه بهترین اقدام به معنی اقدام از سوی آمریکا نیست.»

*جایگزینی برای چین

در عین حال کلایمن می گوید که مقاله او و فونتن نباید به معنی تنزل جایگاه چین تعبیر شود بلکه این مقاله تنها سعی در تقویت نظم جهانی دارد که در شرایط آرمانی چین نیز پشتیبان آن است اما اگر چین خلاف این امر نیز رفتار کند باز این مقاله صادق است.

ولی حتی اگر این مقاله ایده خوبی هم باشد باز هم به باور روبین کشورهای نامبرده در مقاله کلایمن و فونتن الزاما علاقمند به همکاری با آمریکا برای تقویت نهادهای بین المللی فوق نیستند. او می گوید: « مقاله آنها یک کار روشنفکرانه جالب است اما من به شخصه گمان نمی کنم عملی بوده و نتیجه دلخواه را به بار آورد. »
کلایمن همچنین می گوید که قصد ندارد تنها بر روی برزیل, هند, اندونزی و ترکیه حساب کند. همکاری با اروپا در این طرح امری حیاتی در موفقیت آن است. کلایمن می گوید: «اروپا همچنان بخشی مهم از نظم جهانی را تشکیل می دهد چرا که همچنان نقشی مهم در هر پنج حوزه فوق بازی می‌کند. »

انتهای پیام/