۱+۵ برای موفقیت مذاکرات باید امتیازات بیشتری به ایران بدهد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری اشراف نوشت:«اندیشکده ویلسون» در گزارشی به قلم «مایکل آدلر» اوضاع تحریم ایران و تأثیرات این امر بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را مورد بررسی قرار داده و آورده است: امریکا و پنج شریک مذاکراتی‌اش نمی‌توانند تصمیمی اتخاذ کنند که تا چه حد برای جلب رضایت ایران باید تلاش کنند و با توجه به ادامه فعالیت ایران در زمینه گسترش زرادخانه‌های هسته‌ای و افزایش توانایی‌هایش، گذر زمان این کار را برای آن‌ها دشوارتر می‌کند.

مواضع متفاوت غرب در مورد ایران

روس‌ها می‌خواهند راهکاری برای کم کردن تحریم‌ها ارائه کنند، این همان چیزی است که ایرانی‌ها خواستار آن هستند. این مورد می‌تواند در ازای متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم تا 20 درصد از ایزوتوپ U-235 توسط ایران باشد. از این اورانیوم برای مقاصد صلح آمیز هسته‌ای استفاده می‌شود، همان‌طور که ایران ادعا کرده بود تنها هدفش از غنی‌سازی اورانیوم همین است اما از آن برای ساخت بمب هسته‌ای هم استفاده می‌شود. سطح 20 درصدی که ایرانیان می‌گویند برای راکتور تحقیقاتی که ایزوتوپ‌های پزشکی را می‌سازند استفاده می‌کنند، بیشتر برای سوخت رآکتورهای تولید برق و همچنین یک گام مهم برای تولید سلاح و یا غنی‌سازی اورانیوم بیش از 90 درصد است. اما امریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان –و بسیاری از متحدانشان –حتی در ازای متوقف شدن غنی سازی 20 درصدی در ایران حاضر به لغو تحریم‌های خود علیه این کشور نیستند. تحریم‌هایی که از جولای اعمال شد و به شدت به فروش نفت و اقتصاد ایران ضربه زد.

اعتماد سازی ایران شرط اول برای کاهش تحریم‌ها

این بلوک که ما آن ‌را غالباً بلوک غرب می‌نامیم، از ایران می‌خواهد که ابتدا در جهت اعتمادسازی گام برداشته و با متوقف کردن غنی‌سازی 20 درصدی ثابت کند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست. سپس کار واقعی شروع می‌شود و آن مجبور کردن ایران به کاهش ذخایر عظیم اورانیوم غنی‌شده بالای 5 درصدی خود است. اورانیومی که ایران مدعی است، از آن در سوخت رآکتورهای تولید برق استفاده می‌کند اما امریکا هراس دارد که شاید آن را برای ساخت بمب اتمی بکار می‌گیرد. هنوز گروه 6 -که شامل روسیه و چین می‌شود، در صورتی که ایران طرح «سه اس» را قبول کند، احتمالاً پیشنهادات دیگری برای تسهیل تحریم ایران را ارائه کنند.

طرح «سه مرحله‌ای» شامل: متوقف کردن غنی سازی اورانیوم 20 درصدی، خارج کردن این مقدار غنی شده از ایران و بستن «فردو» است، سایت غیر قابل رسوخی که بیشتر غنی سازی اورانیوم 20 درصدی را انجام می‌دهد.

مفاد طرح «سه مرحله‌ای» از چه قرار است؟ 

طرح «سه مرحله‌ای» پیش‌شرطی برای نشان دادن حسن نیت ایران است. ارائه موارد بیشتر ممکن است شامل تحریم‌هایی باشد که لغو آن‌ها آسان است. مانند ایجاد تحریم خرید فلزات تخصصی – و نه کلیدی، نفت و بانک مرکزی. یک دیپلمات غربی گفت: «اگر ما بیشتر از این بخواهیم، ممکن است مایل به دادن امتیازات بیشتری شویم، اما هدف ما امتحان کردن ایرانی‌ها است که ببینیم آن‌ها حاضر به معامله هستند یا خیر.»

آیا این کافی است؟ امریکا، تأثیرگذارترین عضو گروه 6 به واقع احساس این را ندارد که ایران برای مذاکره جدی شده است. امریکایی‌ها استدلال می‌کنند که علی‌رغم یک دهه دیپلماسی در این خصوص، بسیار زود است که پیشنهادات بی‌شماری ارائه شود. البته نقطه مقابل این دیدگاه نیز وجود دارد که در صورت سبک‌تر شدن تحریم‌ها بتوان ایران را به ادامه مذاکرات ترغیب کرد. اما واشنگتن همچنان بسیار محتاط است. برای همین ایران را مجبور خواهد کرد که غنی سازی بیش از 20 درصدی U-235 را واگذار کند.

رویکرد احتمالی گروه 1+5 در مورد تحریم‌های ایران 

گروه 6 که آن‌را 5 بعلاوه 1 می‌شناسیم، بیشتر به رویکرد محافظه‌کارانه و افزایشی خود نسبت به ارائه تحریم‌ها علیه ایران ادامه خواهد داد؛ تا اینکه تحریم‌ها را سبک‌تر کنند. در این صورت بار را بر دوش ایرانیان خواهند گذاشت تا جدیت خود را در این زمینه نشان دهند. فرانسوی‌ها همانند امریکایی‌ها محافظه‌کار هستند. البته انگلیسی‌ها بلندپروازتر نسبت به این قضیه هستند. اما نه به قدری که روس‌ها و چینی‌ها می‌خواهند پیش بروند. دیپلمات‌ها می‌گویند: این تفاوت‌ها مشکل‌زا نیستند و یک رویکرد مشترک در این زمینه شکل گرفته است.

اجرای نظام بازرسی شدیدتر برای اورانیوم با غنای پایین

چنانچه ذخایر عظیم‌تر اورانیوم با غنای کم قرار باشد قسمتی از این معادله شود، باید نظام بازرسی شدیدتری برای تعیین مقادیری که ایران می‌تواند ذخیره کند در نظر گرفته شود. همان‌طور که دیپلمات‌ها عقیده دارند، هدف نهایی کاهش خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای است که شامل ذخایر اورانیوم با غنای کم نیز می‌شود. قطع‌نامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به لغو تمامی فعالیت‌های غنی سازی تاکید می‌کند.

اما اینجا فضایی برای مانور وجود دارد. چنانچه ایران برای اثبات جدی بودن خود راغب باشد، گروه 6 حاضر است که انعطاف پذیری خود در قبال ایران را نشان دهد. به عنوان مثال چنانچه ایران به میز مذاکرات برمی‌گشت و در ازای امتیازات بیشتری، آمادگی خود را برای هر اقدامی در ارتباط با اورانیوم غنی شده 20 درصدی اعلام می‌کرد، گروه 1+5 می‌توانست کمی از مواضع خود کوتاه آمده و تحریم‌ها را تغییر دهد. اما آن هم مستلزم مذاکراتی است و موضع رسمی 1+5 بر این استوار خواهد ماند که ایران باید قدم نخست را بردارد.

در پایان ایرانی‌ها می‌خواهند بدانند آخر این بازی چیست. مذاکرات به کجا می‌رسند و آن‌ها چه امتیازاتی خواهند گرفت؟ غرب نمی‌خواهد در این خصوص پیشنهاد رسمی ارائه کند. اما ممکن است در جلسه‌ای غیر رسمی سرنوشت نهایی این مذاکرات را به ایران نشان دهد. می‌توان در یک نجوای دیپلماتیک برابر به ایران گفت که مقدار محدودی از اورانیوم غنی‌شده را نگه دارد که در هر صورت بازرسی دقیق و سرزده از این ذخایر مورد نیاز خواهد بود. گروه 1+5 برای اخذ چنین تصمیمی به اجماع نظر نرسیده است. مورد نگران کننده این است که ایران از این امتیاز برای بی اعتبار کردن تلاش‌های سازمان ملل متحد برای تعلیق و یا محدود کردن غنی سازی استفاده کند.

گروه 1+5 باید امتیازات بیشتری به ایران بدهد

علی‌رغم این خطر، گروه 1+5 باید حاضر به دادن امتیازات بیشتری به ایران شود. مذاکرات می‌تواند به طرز ماهرانه‌ای به سمت ذخیره سازی اورانیوم با غنای کمتر حرکت کند. ایران باید با موارد زیر موافقت کند: افزایش بازرسی‌ها و دادن اطلاعیه‌های زودهنگام در مورد تأسیسات هسته‌ای و هماهنگی آنچه که تولید می‌شود و آنچه که واقعاً مورد نیاز ایران است. مثلاً زمانی که نیروگاه هسته‌ای بوشهر توسط روس‌ها ساخته شد، از سوخت هسته‌ای فراهم شده توسط روس‌ها استفاده می‌شود.

تا زمانی که ایران حجم تولید اورانیوم با غنای کم را کاهش ندهند تحریم‌ها سبک‌تر نخواهد شد

اگر ایرانی‌ها ندانند که پایان بازی چیست، برای شروع دور جدید مذاکرات اشتیاقی نخواهند داشت و مذاکرات جدید با شکست مواجه خواهد شد. ایرانی‌ها می‌توانند بگویند: خوب، شما پذیرفتید که ما می‌توانیم کمی غنی‌سازی را ادامه دهیم و موافق بودید که ما حق غنی‌سازی داریم. پس ما در چه موردی مذاکره کنیم؟ اما نشان دادن نقطه پایان ماجرا نباید به منزله پایان مذاکرات برابر تلقی شود. همچنان باید برای رسیدن به هدف نهایی اقدامات لازم انجام شود ولی مشکل در جزئیات آن خواهد بود. برای مثال، می‌توان به ایرانی‌ها گفت که تا زمانی که آن‌ها حجم تولید اورانیوم با غنای کم را کاهش ندهند تحریم‌ها سبک‌تر نخواهد شد. زمانی که این تولیدات مهار و احتمالاً به بیرون ایران انتقال داده شد برهان منطقی دیگری تدوین خواهد شد که به: مطابقت داشتن این محصولات با کاربردهای غیرنظامی مورد نیاز برنامه‌های ایران است که می‌تواند نگرانی‌ها در مورد گسترش سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران را کاهش دهد. برای نشان دادن آن که این ایرانی‌ها هستند که مذاکرات را نمی‌پذیرند، مهم این است که توپ را به زمین ایران بیندازیم. تا پیشنهادی داشته باشیم که آن‌ها نتوانند آن‌را رد کنند. این می‌تواند وضعیت باراک اوباما رئیس جمهور امریکا را بهبود بخشیده و امریکا به دلیل یک اقدام احتمالاً شدیدتر برای استفاده از تمام امکانات صلح آمیز هسته‌ای اعتبار کسب کند.

هم اکنون نتیجه به احتمال زیاد این است که امریکا و شرکای مذاکره کننده با پیشنهادات جاری سر می‌کنند تا ببینند که ایران آماده شروع مذاکرات جدی است یا خیر. چنانچه پایان این ماجرا مشخص نباشد نمی‌توان چندان به موفقیت امیدوار بود.

انتهای پیام/

تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.