حمایتهای دولتی اقتصاد نشر را به اقتصاد گلخانهای تبدیل کرده است
خبرگزاری تسنیم: محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران در برنامه«پایش» گفت: روشی که دولتهای مختلف طی سالهای گذشته در حوزه اقتصاد نشر در پیش گرفتهاند، موجب شده که اقتصاد نشر تبدیل به اقتصاد گلخانهای شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در برنامه «پایش» درباره وضعیت اقتصاد نشر گفت: اقتصاد کشور در وضعیت رکود به سر میبرد و وضعیت نشر نیز تابع این ماجراست. گرفتن پروانه نشر احتیاج به تخصص پیچیدهای ندارد و مدرک تحصیلی کارشناسی و یک امتحان کوچک کافی است؛ به همین دلیل شما با تعداد چندبرابری تولیدکنندگان نسبت به توزیعکنندگان مواجه هستید، در حالی که این رقم باید معکوس باشد.
وی ادامه داد: اگر تولیدکنندگان تعداد کمی کتاب تولید کنند، نیاز به فضایی برای فروش کتاب دارند و وقتی کتابفروشی نباشد این فشار روی نمایشگاهها سوق پیدا میکند و نمایشگاهها نیز تبدیل به فروشگاههای موقتی چندروزه میشوند. یکی از راهها این است که موازنه در تولید و توزیع برقرار شود.
رئیس اتحادیه ناشران تصریح کرد: در حال حاضر در بازار کتابهای درسی از کتابهایی استقبال میشود که متن درسی هستند و وقتی ناشران با کتابی روبهرو میشوند که جزو این لیست نیست، برای انتشار آن اکراه دارند.
آموزگار درباره کارهایی که دولت میتواند برای اقتصاد نشر انجام دهد، گفت: متأسفانه روشی که دولتهای مختلف طی سالهای گذشته انجام داده باعث شده که اقتصاد نشر تبدیل به اقتصاد گلخانهای شود. اگر همین اکنون دولت حمایت خود را بردارد، این حرفه مضمحل میشود. انواع و اقسام یارانههایی که دولت اختصاص میداد، باعث انحراف شده بود و ما بهعنوان اتحادیه معتقدیم که دولت تا جایی باید حمایت کند که از حمایت دولت بینیاز شویم.
وی افزود: کمک مدنظر ما این است که بهجای اینکه کمکها در سطح انجام شود، به زیرساختها برود تا حرفه و صنعت پابرجایی شکل گیرد و بتواند درآمدزایی داشته باشد. ما درباره اقتصادی صحبت میکنیم که اگر کل کتابهایی را که در طول یک سال منتشر میشود در نظر بگیرید، حدود 65 هزار عنوان با تیراژ 1000 نسخه باشد، ارزش آنها رقمی حدود هزار میلیارد تومان است که هزاران شغل پشت آن است. این نشان میدهد با اقتصاد بسیار ضعیفی در این حوزه روبهرو هستیم.
رئیس اتحادیه ناشران یادآور شد: یکی از دغدغههای بزرگ این قضیه این است که بهطور کلی نشر محدود به جغرافیای این کشور شده و آرزوی یک ناشر این است که کتابش در یک بازه زمانی مناسب به فروش برسد و نگاهی به بیرون مرزها نبوده است. ما تأثیر جمعیت خارج از کشور را که شاید بیشتر از 5 میلیون نفر در یک کشور ایرانی و تحصیلکرده باشند روی شمارگان کتاب نمیبینیم، این حکایت از سیستم ضعیف توزیع دارد.
وی افزود: بخش عمدهای از درآمد ناشران در جهان از محل فروش حقوق ترجمه و نشر کتاب به دست میآید و این یکی از مواردی است که میتواند به سرپا ایستادن نشر ما کمک کند.
آموزگار با اشاره به سؤالی درباره گرفتن هزینه از نویسنده در قبال چاپ گفت: معمولاً ناشران حرفهای این کار را انجام نمیدهند و معمولاً اثر را میبینند و اگر آن را با وضعیت بازار مناسب بدانند، حتماً نسبت به چاپ آن اقدام میکنند.
وی همچنین درباره سود کم کتابفروشان تصریح کرد: این سود کم یک واقعیت است و مثلاً در کشور آلمان سود کتابفروشیها 33 درصد از قیمت پشت جلد است که اخیراً قصد افزایش آن را داشتند اما در کشور ما حداکثر سودی که از قیمت پشت جلد نصیب کتابفروشیها میشود، 25 درصد است.
آموزگار در پایان صحبتهای خود گفت: ما در بسیاری از کشورها قانونی بهنام تثبیت قیمت کتاب داریم و هیچ کتابفروشی حق ندارد کمتر از قیمت پشت جلد کتاب را عرضه کند و این بهنوعی حمایت از کتابفروشیهای کوچک مقابل کتابفروشیهای زنجیرهای است. این قاعده در آلمان بهصورت قرارداد اجرا میشود، در حالی که نبود این قانون در کشور ما موجب میشود که ناشران مجبور شوند با کتابفروشان رقابت کنند.
در ادامه نادر قدیانی ناشر پیشکسوت درباره علل موفقیت ناشران برای ادامه کار عنوان کرد: زمانی کتابفروشی داشتم و به ناشران مراجعه میکردم، نیمی از ناشران آن زمان کتابفروش بودند و این باعث انتقال تجربه استاد شاگردی میشد. اکثر ناشران علاقهمند به کارشان بودند و رعایت شاگردی و استادی میکردند، اکنون نیز اگر قشر جوان به پیشرفتی رسیده با مشاورت با خانواده نشر بوده است. به جوانان پیشنهاد میکنم قبل از نوشتن کتاب با مجلات مربوطه و روزنامهنگاری قلم خود را محک بزنند.
قدیانی در رابطه با حمایت دولت عنوان کرد: اگر همین قوانینی که بعد از انقلاب در بخشنامهها و آییننامهها مصوب شده، رعایت شود، بسیاری از مشکلات ما حل و فصل میشود، برای مثال مسأله معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان وجود داشت و هنوز بهخوبی اجرا نمیشود. در مورد چاپخانهها نیز این قانون وجود دارد که ناشرانی که کتاب خود را چاپ میکنند باید شامل معافیت شوند که گاهی خوب رعایت نمیشود و ممیزان دخالت میکنند.
وی درباره ترجمه کتابهای ایرانی به کتابهای دیگر گفت: در کشور ما هر کتابی که بخواهد از کشور فرانسه ترجمه شود، حمایتهای مالی از طرف کشور فرانسه میشود. اما رایزنیهای فرهنگی ما از کتابهای ترجمه ما در کشورهای دیگر حمایت کمی کردند. اگر بخواهیم تمام کتابهای ترجمه بازار خوبی در خارج از کشور پیدا کند، باید رایزنیهای ما در همهجای دنیا به این موضوع توجه کنند.
در پایان برنامه سه راهکار برای توسعه بازار نشر از جمله تخصیص یارانه به ناشران، ارائه بن خرید به مصرف کنندگان و خرید و توزیع کتاب در کتابخانههای عمومی پیشنهاد شد که بن خرید بیشترین آمار رأی را داشت.
قدیانی در پایان گفت: هرگونه حمایت مستقیمی آسیب زننده است و فقط توصیه میکنم دولت کتابهای خوب را بخرد و در اختیار کتابخانهها قرار دهد.
انتهای پیام/*