محمدتقی فهیم: باقی ماندن فیلمسازان ایرانی در الگوها مشکلساز شده است
خبرگزاری تسنیم : محمدتقی فهیم معتقد است در سینمای غرب معمولا فیلمسازان در الگوها باقی نمیمانند و به هر نحو ساختارشکنی میکنند.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم جلسه کارگروه تخصصی جامع همایش «دور از سایه» با هدف دستیابی به تعریفی جامع و کامل از مفهوم سینمای تجربی در ایران معاصر، با حضور اساتید، کارشناسان و صاحبنظران این حوزه برگزار شد.
در این جلسه، ارائه راهکارهای بنیادین جهت ریلگذاری جدید سیاستهای اجرایی و حمایتی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از سینماگران در حوزه سینمای تجربی، طی دو نوبت صبح و عصر در دانشگاه پیام نور جزیره ابوموسی برگزار شد.
سینمای تجربی نیازمند هماهنگ شدن با سرعت تغییرات جامعه معاصر است
مهدی مسعودشاهی مدیر فرهنگی و دبیر این کارگروه در ابتدای نشست، با اشاره به فراز و فرودهای صورت گرفته در سیر تکوین سینمای مستند و تجربی طی 30 سال اخیر گفت: اینکه ما با تعریف سالهای ابتدایی آغاز به کار این مرکز بخواهیم در عصر حاضر نیز به برطرف ساختن نیازهای خود اقدام کنیم، بدون شک حرکتی غیرمنطقی است چرا که شرایط و تغییرات به وجود آمده در زمان حاضر در قیاس با گذشته به هیچوجه قابل مقایسه نیست.
وی خاطرنشان کرد: امروز با توجه به گسترش رسانههای مختلف در تمامی عرصهها، شکل تولیدات آثار تجربی و مستند کاملا از نظر ساختاری و محتوایی تغییر کرده و ضرباهنگ تولیدات سینمایی نیز باید خود را با شکل تغییرات تطبیق دهد. بر همین اساس در نخستین گام ما نیازمند ارائه تعریفی جامع برای شکل حمایت و تولید از آثار سینمایی هستیم که در شاخه تولیدات تجربی تعریف میشوند.
سینمای تجربی امروز متعارف تجربه کردن و آموختن فیلمساز نیست
در ادامه سیدمهدی طباطبایینژاد تهیهکننده سینما با بیان آنکه خمیرمایه سینمای تجربی به دلیل شکل اجرایی آن با حمایت دولتی گره خورده است، امروز نیز نیازمند حضور مستمر کمکهای دولتی برای ادامه حیات خود است و این در حالی است که سینمای مستند و داستانی ما میتواند بدون حمایتهای دولتی به مسیر خود ادامه دهد.
وی ادامه داد: سینمای تجربی در معنای امروز به معنای تجربه کردن و آموختن مسیر فیلمسازی و تربیت نیروی متخصص در حوزه فیلم نیست، بلکه در شکل نوین سینمای تجربی نباید به این مساله نگاه کرد که یک فیلم ساخته نخست کارگردان است و یا ساخته بیستم و یا سیام او، مهم آن است که او با شناخت دقیق از کار حرفهای به یک ساختارشکنی جدید و تجربه تازه و بکر در اثر سینمایی دست بزند.
این تهیهکننده با تاکید بر این مهم که ایستادگی و پافشراری برای حفظ تعریف قدیمی سینمای تجربی نمیتواند راهگشای مشکلات اینگونه سینمایی در زمان حاضر باشد اظهار داشت: امروز اگر از سینمای تجربی صحبت میکنیم، مرادمان تجربه کردن و آموختن نیست، امروز سینمای تجربی به افرادی نیاز دارد که تجربههایشان را پیش از این کردهاند و به زبان سینما مسلط هستند و حال میتوانند با دانش کلاسیک دست به ساختارشکنی در فرم، محتوا و روایت یک اثر سینمایی با مفهوم تجربهگرایی بزنند.
ساختار متفاوت و خلاقیت بکر، محور اصلی تولیدات سینمای تجربی است
مرتضی ندایی مستندساز حاضر در این کارگروه با تاکید بر این مساله که سینمای تجربی در شاخههای مختلف قابلتعریف نیست گفت: باید در قالب و شکل مفهومی اینگونه سینمایی حرکت کنیم و این شکل مفهومی با تغیییر نسلها و رشد ابزار تکنولوژیک و دانش بشر باید به شکل مستمر به روز شود.
شهرام حیدریان کارگردان انیمیشن هم در ادامه این نشست، یکی از اصلیترین مبانی بازتعریف و توسعه سینمای تجربی را در شکل بازاریابی و اکران اینگونه آثار، تمرکز بر رشد اقتصادی آن و تاکید بر توسعه آموزش با اتکا به آخرین دستاوردهای علمی و عملی جهان دانست و گفت: بهترین تعریف برای سینمای تجربی عبارت است از سینمایی که محتوا، فرم و اجرای خود را در قالبی از مکان و زمان مناسب با رویکردی ساختارشکنانه به مخاطب ارائه میکند.
محمدعلی صفورا انیمیشنساز و مدرس دانشگاه نیز در تعریف خود از سینمای تجربی گفت: سینمای تجربی در حقیقت تولید فیلمی است که به لحاظ ساختار در مقابل جریان اصلی تولید قرار میگیرد.
وی ادامه داد: سینمای تجربی چه در بطن محتوا و چه در روش تولید و ارائه به مخاطب، باید تفاوتی ساختاری با سینمای رایج داشته باشد و از گونهای ناب و بکر از خلاقیت هنرمندانه و زیبایی شناسانه بهره ببرد.
در ادامه این جلسه ضمن رد و بدل شدن آرا و نظرات مختلف از سوی حاضران در نشست چون سعید توکلیان مدرس و انیمیشنساز، روانبخش صادقی انیماتور، حسین طاهری تهیهکننده مستند، مهناز مظاهری مستندساز و رامین رحیمی پخشکننده مستقل آثار سینمایی، این کارگروه تخصصی در گام نخست به تعریفی در باب سینمای تجربی مبنی بر این رسید که "سینمای تجربی فیلمی است با بیان هنرمندانه، تازه و بدیع در کل و یا هریک اجزای ساختار خود چون روایت، فرم و ..."
همچنین در این نشست تاکید شد که برای انسجام تولیدات سینمای تجربی باید به یک تعریفی جامع دست یافت تا تعدد آرا و تعاریف در این زمینه باعث فاصله گرفتن شکل تولیدات سینمای تجربی با اصل و سنگ بنای اینگونه آثار نشود.
در کارگروه مستندسازان چه گذشت؟
رحیم مرتضیوند در ابتدای جلسه کارگروه مستندسازان، با بیان اینکه سینمای تجربی مفهومی گسترده است، اظهار داشت: مخاطب باید با تجربه تازه روبرو شود اما این تجربه مکانیزه شده باشد و نباید به سردرگمی رسید. سینمایی که شکوفایی داشته را نباید دچار تشویش کرد. سینمای تجربی در ابتدا گلخانهای میشود و نمیتوان از بدو امر دچار تولید انبوه شد.
مرتضی شاملی نیز با اشاره به اینکه سینمای تجربی به نفس زبان برمیگردد، گفت: هرکسی نمیتواند وارد این مقوله شود و مسائل زبانشناسی جریانی و تاریخی دارد که به قدمت تاریخ برمیگردد و اینکه مفهوم تجربه چیست به قرن 19 باز میگردد و باید زبان خود را پیدا کند. مفهوم تجربه به معنای زبان سینما است که نیاز به آدمهای خاص خود دارد، افرادی که مقوله تجربی برای آنها ارزشمند باشد. چون تجربه کافی زبان سینما را نمیسازد.
سیدحسین صافی هم تصریح کرد: سینمای تجربی در هر زمینهای از فیلم و در هرکدام از عناصر تشکیلدهنده فیلم، چه در صورت و چه در معنا، باید نوآوری داشته باشد، به شرطی که تاثیر و انعکاس مستقیم در چیزی که مخاطب میبیند، آشکار باشد. مثلا ممکن است فقط در سیستم تولید نوآوری داشته باشیم اما ردپایی از کارگردان در فیلم نبینیم؛ این سینما، تجربی نیست.
در ادامه این نشست، محمد صدری بیان کرد: به نظرم ما در سینما دو مدل آدم داریم، یکی فیلمساز و یکی صاحب سینما. صاحبان سینما همیشه نگاه نو وارد میکنند و بر آن اساس فیلم میسازند، اما خیلی اوقات فیلم نساختهاند. اما دیگران بر اساس تفکر او فیلم ساختهاند. از دهه 60 به بعد ما در سینمای داستانی نگاه نو نداشتهایم و آن نوع سینما مخاطب ندارد. در واقع صاحبان سینما معمولا مخاطب ندارند.
محمود رحمانی هم تصریح کرد: بیایید تعریف را کنار بگذاریم و بگوییم ویژگی سینمای تجربی چیست و چگونه یک مدیر میتواند تشخیص دهد فیلم تجربی کدام است. فیلم تجربی روی کاغذ معنی نمیدهد، چون زبانش تصویر است. ما از هرگونه الگو سازی باید پرهیز کنیم. ماندگاری هم یکی دیگر از المانهای فیلم تجربی نیست.
محمدتقی فهیم هم ابراز عقیده کرد: تفاوت، سینمای تجربی را تشکیل می دهد. هر فیلمی را که مخاطب بر پرده یا در تلویزیون ببیند و احساس کند این فیلم با اثر قبلی یک نفر یا با اثر دیگران تفاوت دارد، این سینمای تجربی محقق میشود. حال ممکن است خود کارگردان به تفاوت توجه نکرده باشد، اما منتقدان و کارشناسان و گاهی مردم این تفاوت را تشخیص میدهند.
وی ادامه داد: فیلمساز اگر در الگوها بماند مشکل ایجاد میشود. در غرب در الگوها باقی نمیمانند و به هر نحوی ساختارشکنی میکنند.
انتهای پیام/