دیدار سری نمایندگان طالبان با طرف های غربی در اجلاس پاریس

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، سایت بررسی استراتژیک  به نقل روزنامه افغانستان گزارش داد: برای اولین بار گروه های سیاسی از طیف های حامی و مخالف نظامی کنونی افغانستان در پاریس گردهم می آیند تا درباره وضعیت کشور و چشم انداز خروج نیروهای امریکایی و ناتو و دوره بعد از 2014 گفتگو کنند.

با آنکه این گفتگوها غیررسمی اعلام شده، اما نفس حضور نمایندگان طالبان در این گفتگوها و آنهم با گروه های سیاسی عمده افغانستان و نمایندگان شورای عالی صلح، از اهمیت شایانی برخوردار است. این گفتگوها از چند منظر قابل بررسی است. گروه طالبان و سایر شورشیان در حدود یک دهه گذشته، همواره یک موضع ثابت داشته است و آن اینکه هیچگاه و تحت هیچ شرایطی حاضر به مصالحه نیستند و مذاکره نمی کنند. اما این موضع همواره ثابت و استوار نبوده و سرانجام در سال های اخیر نشانه هایی از انعطاف، دستکم در میان حلقاتی از رهبران این گروه در رابطه با مذاکره ابتدایی برای آغاز مذاکرات صلح دیده شد.اما این مذاکراتی که اکنون در پاریس دایر می شود، گامی دیگری در شکستن این سنت دیرینه از سوی طالبان است. این گروه زمانی که سرانجام حاضر شد تا با مقامات امریکایی از طریق طرح مذاکرات قطر باب گفتگوها را باز کند، این تغییر دیدگاه و رویکرد طالبان هم از سوی مجامع رسانه ای و سیاسی گامی به جلو تلقی شد.

با آنکه سرانجام بر سر عدم تفاهم دو طرف این گفتگوها به بن بست کشیده شد، اما همین گفتگوها با نمایندگان امریکا در قطر و همچنان دیدارهای سری میان مقامات افغان و اعضای طالبان بود که کمک کرد تا شورای عالی صلح افغانستان راه های دیگری را برای باز کردن گفتگوها به هدف آغاز مذاکرات رسمی صلح بیازماید. در نتیجه همین باز شدن روزنه های گفتگو بود که مقامات شورای عالی صلح و نمایندگان دولت افغانستان توانستند ارتباط های غیررسمی گسترده تری را با نمایندگان طالبان برقرار کنند و هراز گاهی بصورت سری دیدار کنند.

نشست غیررسمی نمایندگان طالبان، حزب اسلامی، احزاب اپوزیسیون دولت و اعضای شورای عالی صلح در پاریس از منظر دیگر نیز چیزهای تازه ای برای گفتن دارد و آن اینکه طالبان و یا دستکم “طالبان مصالحه جو” سرانجام حاضر شده اند با گروه هایی بر سر یک میز بنشینند و در مورد آینده افغانستان گفتگو کنند که زمانی از دشمنان اصلی همدیگر بودند و در خط مقدم علیه همدیگر می جنگیدند.

در جریان یک دهه اخیر نیز طالبان و جریان های سیاسی که در رسانه ها منتسب به ائتلاف پیشین شمال دانسته می شود، همواره رویکرد و روابط تردید آمیز، خصومت جویانه و مملو از بی اعتمادی نسبت به هم داشته اند. این نشست به نمایندگان هر دو جانب احزاب عمده سیاسی و نمایندگان طالبان این فرصت را می دهد تا مواضع همدیگر را بهتر درک کنند و با رویکرد مجادله و گفتگو وارد مسائل اختلاف برانگیز شوند.

از سوی دیگر، در گذشته هیچگاه احزاب سیاسی عمده و به خصوص احزاب اپوزیسیون، آنطوری که باید، در گفتگوهای صلح دخیل نبوده اند و این اغلب به افزایش بی اعتمادی میان جریان های سیاسی در کشور منجر می شده است. در رسانه های بین المللی، این موضوع بصورت متواتر برجسته می شود که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات صلح در دوره بعد از 2014، احتمال رویارویی میان طالبان و جریان های سیاسی منتسب به ائتلاف پیشین شمال بیشتر شود.

تردیدی نیست که اگر گروه های عمده اپوزیسیون در این گفتگوها شامل نباشد، حتی هر نوع توافق صلح احتمالی میان دولت افغانستان و طالبان می تواند با چالش عدم پذیرش از سوی این گروه ها مواجه شود. این به دلیل آنست که هر نوع توافق احتمالی صلح میان طالبان و دولت افغانستان بصورت یکجانبه می تواند دیدگاه های احزاب اپوزیسیون را نادیده انگارد و از مسائلی که برای آنها به منزله خط قرمز پنداشته می شود، عبور کند.

چنین گفتگوهایی با شرکت احزاب سیاسی کشور و طالبان باعث می شود تا احزاب سیاسی نقش برجسته تری در تسهیل این مذاکرات میان دولت و گروه های شورشی بازی کنند. بر حسب اتفاق، گروه های اپوزیسیون نیز همانند دولت، اغلب حامی آغاز مذاکرات صلح با طالبان بوده است اما دخیل نبودن آنها و یا نادیده گرفتن آنها همواره منجر به تقویت فضای بی اعتمادی و این ذهنیت شده که ممکن است آنها با مذاکرات صلح با طالبان مخالفت نشان دهند.

برای حمایت از جریان مذاکره با طالبان، گروه های عمده اپوزیسیون می تواند نقش برجسته ای ایفا کند و در صورتی که چنین اتفاقی بیفتد، دولت نیز در مذاکره از موضع قوی تری به مصاف طالبان و سایر گروه های شورشی خواهد رفت. مذاکرات پاریس، می تواند این نقش حمایتی احزاب اپوزیسیون از موضع دولت افغانستان و بصورت کلی از جریان مذاکرات صلح را بیشتر تقویت کند.

از قراین پیداست که در جریان سال های اخیر حامیان گفتگو و مذاکره با ائتلاف بین المللی و دولت افغانستان در میان جناح هایی از طالبان افزایش یافته است. این طیف از رهبران و مقامات طالبان که در رسانه ها و محافل سیاسی به “طالبان میانه رو” مشهور است، به تدریج در رویارویی بیشتری با طیف هایی از طالبان قرار گرفته اند که موضع سفت و سخت تری در قبال مذاکره و گفتگو با دولت افغانستان و یا امریکایی ها دارند.

گفته می شود، گاه حملات مرگباری که علیه مقامات ارشد دولت افغانستان و شورای عالی صلح صورت می گیرد، از سوی همین طیف دوم سازمان دهی و اجرا می شود، صرف نظر از اینکه چه جریان های دیگری در این حملات با آنها همسو باشند. به عنوان نمونه، ترور برهان الدین ربانی، رییس پیشین شورای عالی صلح و سوء قصدی که منجر به زخمی شدن اسدالله خالد، رییس امنیت ملی افغانستان شد، به وضوح گامی در راستای برهم زدن مذاکرات در شرف وقوع میان طالبان و دولت افغانستان بود.

از جانبی هم، این مذاکرات در همین سطح غیر رسمی جامعه بین المللی، دولت افغانستان و به ویژه نهاد شورای عالی صلح را به درک موضع طالبان بیشتر کمک می کند. یکی از دشواری های اساسی برای دولت همواره نبودن میزی برای مذاکره بوده است. اما اکنون نبود میز و آدرس دیگر به عنوان یک مشکل کمتر مطرح است. گام های زیادی برای تسهیل حضور رهبران طالبان در مذاکرات صلح از سوی دولت های افغانستان و پاکستان و همچنان شورای امنیت سازمان ملل متحد برداشته شده است.

این گفتگوها برای شورای عالی صلح، به منزله محک زدن موضع طالبان و رویکردهای احتمالی بعدی آنها در رابطه با مذاکرات است. از سوی دیگر، این گفتگوها در حالی دایر می شود که از جبهه دیگر نیز پیشرفت های قابل توجهی در فراهم آوری زمینه انجام مذاکرات حاصل شده است. بدون تردید ارتباطات تنگاتنگ این زمینه سازی ها برای آغاز رسمی مذاکرات صلح گامی مهمی به جلو خواهد بود.

انتهای پیام/