اخلاق؛ محور نظریه معرفت‌شناسی فضیلت‌گرای صدرالمتألهین
خبرگزاری تسنیم : معمولاً اخلاق در نظریات معرفت‌شناسی جدید جایگاهی ندارد و با این حال نظریه معرفت‌شناسی فضیلت‌گرای ملاصدرا محوریت را به اخلاق داده و نشان داده که معرفت چیزی بیرون از اخلاق نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، حسن میانداری، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران یکی از ارائه دهندگان مقالات در دومین روز همایش بین‌المللی «فلسفه دین معاصر» بود که امروز چهارم دی‌ماه مقاله خود با عنوان «نسبت معرفت دینی و اخلاق» ارائه کرد.
وی طی سخنانی کوشید تا با استفاده از شواهد قرآنی درباره نسبت معرفت دینی و اخلاق، این موضوع را با نظریه علمی تکامل و نظریه اخلاقی معرفت‌شناسی فضیلت‌گرای ملاصدرا مطابقت دهد.
میانداری در ابتدای سخنان خود با اشاره به چند گزاره مسلم قرآنی گفت: در قرآن مکرر آمده است که اکثر انسان‌ها به اموری که مربوط به خدا و آخرت است علم ندارند، یکی از رسالت‌های اصلی انبیاء آموختن همین نوع معارف، البته با دلایلی آشکار بود که انسان‌ها به غیر از راه وحی امکان آموختن آن‌ها را نداشتند، اما اکثریت مردم به آموزش‌های انبیاء ایمان نیاوردند.
وی ادامه داد: یکی از علل ایمان نیاوردن مردم اخلاقیات بد آنان بود که اثر منفی بر قوای شناختی آنان می‌گذاشت و از همین روی یکی از رسالت‌های اصلی انبیاء تزکیه اخلاقی مردم بود.
میانداری پس از تشریح نظریه تکامل زیستی و به ویژه انتخاب طبیعی اظهار کرد: این نظریه بر خلاف نظر رایج با بسیاری از مفاهیم دینی ما سازگار است و انتخاب طبیعی به معنای مجموعه‌ای از جمعیت است که در یک جا زندگی می‌کنند و صفات آنان در طول زمان تغییر می‌کند. در این زیست موجودات زنده صفاتی پیدا می‌کنند که به بقای خود به هزینه از بین رفتن و کم شدن دیگران کمک می‌کنند.
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: نسبت معرفت‌شناسی و اخلاق در نظریات معرفت‌شناسی جدید مغفول مانده و معمولاً اخلاق در آن‌ها جایگاهی ندارد. با این حال نظریه معرفت‌شناسی فضیلت‌گرای ملاصدرا محوریت را به اخلاق داده و نشان داده که معرفت چیزی بیرون از اخلاق نیست.
نظریه انسان‌شناسی ملاصدرا نیازمند اصلاح است
وی با اشاره به نظریه ملاصدرا، گفت: بر اساس این نظریه ممیزه انسان از حیوان عقل نظری است و کمال انسان در آن است که عقل نظری او تمام شود، در حالی که این نظر غلط و نظریه طبیعت‌گرایی اخلاقی مردود است، نه عقل ممیزه انسان است و نه کمال انسان در تمام شدن عقل نظری است.
میانداری با بیان این که فضایل اخلاقی با فضایل عقلی وحدت دارند و تقسیم‌بندی سنتی درباره قوای انسان غلط بوده، افزود: با اصلاحات در این مسائل ملاصدرا می‌تواند نظریه خود را از قرآن ارائه دهد.
وی با اشاره به نظریه تکامل زیستی به ویژه انتخاب طبیعی به نفع محدودیت‌های قوای شناختی انسان و اخلاقیات بد او و رویکرد از گزاره‌های قرآنی گفت: با استفاده از این یافته‌های علمی ـ فلسفی و اصلاح نظام انسان‌شناختی صدرالمتألهین که در واقع پیراستن نظام او از علم و فلسفه یونانی است، اثبات می‌شود که بهترین تبیین فلسفی با گزاره‌های قرآنی ارائه می‌شود.
