آیا ۱+۵ با ایران به توافق خواهند رسید؟
خبرگزاری تسنیم : آیا ممکن است ایالات متحده و گروه ۱+۵ و ایران موافقت کنند پشت میز مذاکره بنشینند و به توافق دوجانبه مطلوبی برسند؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم ، پایگاه خبری اشراف نوشت: اندیشکده «مرکز مطالعات راهبردی و بینالمللی» به نوشته «سارا واینر» نوشت: طی ماه گذشته، شایعه درباره گفتگوی هستهای احتمالی با ایران، تبدیل به هیاهوی کسلکننده ای شده است. متناقضی منتشر شده است که حاکی است طرفین مربوطه هر دو تردید دارند بنشینند و گفتگو کنند و در مورد اینکه یکبار پشت میز مذاکره، به توافقی اساسی برسند، نیز دودل هستند.
مذاکره با ایران حول چه محوری میچرخد
این یک حرکت دیپلماتیک ظریف است که در آن هیچ یک از طرفین نمیخواهد برای شروع گفتگو بیش از حد خود را مشتاق نشان دهند که مبادا این توافقها موقعیت مذاکره آنها را در آینده تضعیف کند. اما تمام این موضعگیری در لفافه، موجب سردرگمی میشود. شانسهای گفتگو با ایران چیست و این گفتگوها ممکن است شامل چه مواردی باشد؟ اندیشکده «ویلسون» جهت بررسی این سؤالات، میزگردی با حضور کارشناسانی از جمله «شائول باخاش» ، «رابرت لیتواک» و «تریتا پارسی» برگزار کرد.
مذاکره با ایالات متحده در صورتی مجاز است که در راستای «منافع ملی» ایران باشد
چشماندازهای توافق هستهای با تهران که ظاهراً مدتهاست مهجور مانده است، عمدتاً به علت تأثیر فلجکننده تحریمها بر اقتصاد ایران، اخیراً از ترمیم شکنندهای برخوردار شده است. صادرات نفت به نصف کاهش یافته، ارزش پول رایج به شدت افت کرده و تهران با بحران بودجه روبرو است. شرکتکنندگان این میزگرد این تحولات را مسبب سلسله بیانیههای اخیر از سوی اعضای مختلف دولت ایران، از جمله رئیسجمهور و رئیس قوه قضاییه، میدانند. این بیانیهها حاکی از این است که بیش از پیش پذیرای گفتگو با ایالات متحده و گروه 1+5 (ایالات متحده، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان) هستند. این موضعگیریهای جزئی به هیچ وجه قطعی نیست.
رهبر معظم آیتالله خامنهای که درباره وارد شدن به گفتگوی احتمالی تصمیم نهایی را خواهد گرفت، همچنان به ایالات متحده مظنون است و قاطعانه به دفاع از حق ایران برای غنیسازی سوخت هستهای متعهد است. با این وجود، حتی [آیتالله] خامنهای نیز ابراز داشته است مذاکره با ایالات متحده در صورتی مجاز است که در راستای «منافع ملی» ایران باشد. هر چه تحریمها بیشتر ادامه پیدا کند، ممکن است ایران نزدیکتر به این آستانه حرکت کند.
آیا در صورت انجام مذاکرات امریکا و گروه 1+5 با ایران توافقی صورت میگیرد
اکنون با این فرض که ائتلافی از ایالات متحده و گروه 1+5 و ایران ممکن است موافقت کنند پشت میز مذاکره بنشینند، آیا میتوانند به توافق دوجانبه مطلوبی برسند؟ شرکتکنندگان میزگرد چنین نتیجهای را منتفی ندانستند اما مسیر پیش رو پر از موانع است. هر گونه توافق باید سه مسئله دردسرساز در اصل مناقشه ایالات متحده و ایران یعنی غنیسازی اورانیوم، کاهش تحریمها و رابطه دوجانبه ایالات متحده و ایران را مخاطب قرار دهد.
اولین و بدیهیترین مذاکرات هستهای باید به فعالیتهای غنیسازی اورانیوم ایران بپردازد. ایالات متحده تصور میکند ایران به دنبال راهبرد هستهای مصونسازی بوده، زمینه کار را برای گریز هستهای نظامی فراهم میکند. به گفته واشنگتن، ایران به فعالیتهایی با کاربردهای نظامی بیش از آنچه برای تولید قدرت هستهای لازم است، میپردازد و مهمتر اینکه، تهران هنوز از خط قرمز حساس برای تسلیحاتی شدن عبور نکرده است.
ایران تحت هر شرایطی بر غنی سازی اورانیوم خود پافشاری میکند
ایران، به سهم خود، تصور میکند در حال توسعه تسلیحات هستهای نیست اما بر حق خود برای غنی سازی داخلی پافشاری میکند. تهران هرگونه توافقی را که این حق را به رسمیت نشناسد نخواهد پذیرفت و معلوم نیست واشنگتن بتواند به چنین خواستهای تن دهد. اگر ایالات متحده بتواند غنیسازی ایران را بپذیرد، واشنگتن تنها تحت سختترین شرایط، این مسئله را خواهد پذیرفت.
دولت احتمالاً به تهران تاکید خواهد کرد پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را امضا کرده، تسلیم بازرسیهای وسیع شده، فعالیتهای هستهای نظامی خود در گذشته را اعلام کرده و میزان خلوص ذخایر اورانیوم غنیشده را محدود کند. ممکن است تهران این شرایط را غیرقابل قبول تصور کند.
امریکا با کاهش تحریمها قصد دارد، ایران را متقاعد به دست کشیدن از فعالیتهای هستهای کند
واشنگتن برای اینکه ایران را متقاعد کند این محدودیتهای قابلتوجه بر برنامه هستهای خود را بپذیرد، باید در عوض، توافقهای اساسی انجام دهد. این توافقها باید با کاهش تحریمها آغاز شود. تازهترین دور تحریمهای مصوب کنگره ایالات متحده تنها بیانگر بخش کوچکی از مجازاتهایی است که طی سالها بر ایران تحمیل شده است. ایالات متحده، اروپا و سایر کشورها به چند دلیل بر بخشهای مختلف اقتصادی ایران تحریمهایی را وضع کردهاند که بسیاری از این دلایل فراتر از آمال هستهای ایران به سایر مسایل از جمله فعالیتهای موشکی و نقض حقوق بشر، کشیده میشود. ممکن است ایالات متحده بتواند در حرف با کاهش تحریمها متناسب با توافقهای هستهای تهران موافقت کند اما تعریف «متناسب» به طور حتم بین دو طرف مورد بحث زیادی قرار خواهد گرفت.
ایالات متحده و متحدین آن مایل خواهند بود فشار بر رفتار ایران، هم در زمینه هستهای و هم غیر هستهای، را حفظ کنند در این حین، ایران در درک اینکه حتی حین همکاری با حسن نیت، با مجازات مداوم روبرو خواهد بود، تردید خواهد کرد؛ و حتی اگر مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی بتوانند در خصوص تحریمها به توافق برسند، ممکن است بلندترین مانع پیش روی کنگره ایالات متحده قرار گیرد. در نمایش نادری از وابستگی به دو حزب، کنگره، سابقه قوی از تصویب لایحههای تحریم با اکثریت قریب به اتفاق آرا، برای خود کسب کرده است که اغلب برخلاف مخالفت تحلیلگران داخل و خارج از کاخ سفید بوده است. هرگونه بسته نهایی مستلزم کاهش تحریمها در برنامه کار کنگره قرار خواهد گرفت و جنجالی که به دنبال آن به راه میافتد میتواند حتی توافقهایی را که بسیار دقیق طراحی شدهاند به هم بزند.
آمریکا با حملات خود به عراق و لیبی، نفرت ایران را نسبت به خودش بیش از پیش کرد
سرانجام، ایران و ایالات متحده مجبور خواهند بود مبهمترین اما شاید سختترین مسئله از میان این سه مسئله یعنی روابط دوجانبه را هدایت کنند. بر کسی پوشیده نیست که ایالات متحده و ایران باهم کنار نمیآیند، اما مشکل عمیقتر میشود. «پارسی» اظهار داشت هرچند نمایندگان دو کشور در گذشته تبادلات محدودی داشتهاند، ایالات متحده و ایران قبلاً با هدف برقراری رابطه هرگز گفتگوهای دوجانبهای برگزار نکردهاند. هیچ یک از دو کشور به دیگری (یا شاید به خود) اجازه چنین رابطهای را نداده است که هرچند ممکن است ناخوشایند باشد اما شاید مفید باشد. در این محیط مسموم، تعجبی ندارد که صرفاً تفکر آغاز مذاکرات دوجانبه، توفان آتش مناقشه را در دو کشور به راه انداخته است.
در هر گفتگو جهت رسیدن به نتایج ثمربخش، ایران باید قبول کند ایالات متحده منافع قانونی در خاورمیانه دارد و ایالات متحده باید بپذیرد ایران یک بازیگر منطقهای است که ارزش تعامل را دارد. به علاوه، تهران باید متقاعد شود اگرچه ممکن است ایران هرگز خوشایند ایالات متحده نباشد (و این احساس دو طرفه باشد) ، واشنگتن به مشروعیت حکومت حاکم آن احترام خواهد گذاشت. حمله ایالات متحده به عراق و بمبارانهای ناتو در لیبی تهران را نسبت به غرب و تمایل آن به دنبال کردن تغییر حکومت در کشورهای «استبدادی» که از آنها بیزار است به شدت بیمناک کرده است. اگر حکومت تهران تصور کند واشنگتن همزمان برای سرنگونی آن توطئه میکند، با ایالات متحده توافق نخواهد کرد. حل این مسایل دوجانبه پیششرط گفتگوهای هستهای موفقیتآمیز خواهد بود.
این چالشها دشوار بوده و مسلماً نور امیدبخشی بر چشمانداز رسیدن به توافق هستهای نخواهد انداخت. هم ایالات متحده و هم ایران باید عزم راسخ سیاسی را جزم کنند تا به توافق دست یافته و از آن در مقابل دیکتاتورها دفاع کنند. اما وجود موانع به معنای این نیست که نمیتوان آنها را برطرف کرد. اگر هر دو طرف بتوانند جهش سیاسی اعتماد را انجام دهند، حل هر کدام از این سه مسئله هنوز امکانپذیر است. «امکانپذیر» به معنای «محتمل» نیست اما قطعاً بهتر از هیچی است.
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم : انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.