غزلی مملو از رندیهای شاعرانه و شگردهای بیانی
خبرگزاری تسنیم : قرایی میگوید که غزل صرافان مملو از رندیهای شاعرانه و شگردهای بیانی است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، مراسم نقد و بررسی مجموعه شعر آیینی "مولای گندمگون" با حضور قاسم صرافان صاحب اثر و آقایان آرش شفاعی منتقد، روزنامهنگار و شاعر معاصر و جواد هاشمی شاعر و محقق و همینطور حسین قرایی، پژوهشگر معاصر دیروز بعد از ظهر در موسسه رسانهای هنری اوج برگزار شد.
در این جلسه ابتدا حسین قرایی با خوانش یکی از غزلهای صرافان اقدام به شروع جلسه نمود و پس از آن از حضار محترم جهت شرف حضور قدر دانی و تشکر کرد و از آرش شفاعی درخواست کرد که در باره این کتاب نظراتش را بیان کند.
آرش شفاعی بعد از شرح مختصری درباره شعر آیینی و به طور عام شعر و قالبهای آن و همچنین تاثیر قالب در محتوا گفت: اتفاقاتی که در محتوا و مضمون شعر رخ میدهد در حقیقت نتیجه تغییر رویکردها و آشناییزدایی در قالب و صورت است که در بسیاری از موارد آنچه ما به عنوان محتوا از آن یاد میکنیم تحت تاثیر چگونگی انتخاب صورت است.
وی افزود: اما در"مولای گندمگون" با دوشکل از انتخاب شاعر در صورت روبرو هستیم در طرفی مثنویهای روایی و در طرف دیگر غزلهای شاعر که هرکدام را باید مورد بررسی قرار داد.
شفاعی در باره مثنویهای صرافان اذعان کرد: مثنویهای او مثنویهای امروزی است یعنی به زبان امروز است و شاهراههایی را که مثنوی از زمانهای گذشته پیش روی ما گذاشته در این مثنویها به کار برده شده است مانند استفاده از وزنهای بلند، قافیه و ردیفهای بلند و...
اما نکته دیگری که او متذکر شد این بود که صرافان در مثنویهایش از مضمونهایی استفاده کرده که کمتر کسی به آنها توجه کرده است و به نوعی سوژهیابیهای ظریفی انجام داده است. مثلا طریقه روایت حضرت عباس و حضرت علی نسبت به هم به عنوان پدر و پسر یا موضوع سلمان و یا جنگ خندق و حتی نگاه به زندگی حضرت ام کلثوم که کمتر کسی به آنها پرداخته است و این ناشی از مطالعه و ظریفنگری شاعر نسبت به شعر خصوصا شعر آیینی است.
شفاعی تصریح کرد که صرافان به دلیل عادتی که در مثنوی سرایی دارد و آن هم روایت گری است، در تکنیکهای جدید و شگردهای زبانی دچار ضعف است. مثنویهای صرافان به یک زبان واحد و یک شگرد و گاهی اوقات با پرگویی و زیادهگویی همراه است ولی در غزل رندیهای شاعرانه و شگردهای بیانی او بروز میکند. به همین دلیل است که ما می گوییم مضمون بستگی به انتخاب صورت دارد.مانند این غزل:
تازگی در خانه رو میگیرد از من فاطمه
مهربان من چرا نامهربانی میکند
وی به این نکته هم اشاره کرد که اتفاق مهم دیگری که در غزلهای صرافان افتاده توانمندی شاعر در به کار بردن تلمیحات است. تلمیحات صرافان گاهی اوقات فراتر از تلمیح است که به اصطلاح بینا متنی میشود با متن گذشته وارد گفتگو میشود و در دل ماجرا رسوخ میکند.که این نکته در غزل زیر مشهود است:
در میان سورههای چشمهای مهربانت
توبه ام دارد چه بسم الله الرحمن الرحیمی
در این بیت، تنها تلمیح به یکی از سورههای قرآن نیست بلکه از سوره توبه که بدون بسم الله است استفاده کرده و معنای تازهای میسازد.یا
عاقبت خاک گل کوزه گران هم گر شوم
با نسیم آید به سوی تو غبارم کربلا!
که در واقع مصرع عاقبت خاک گل کوزهگران خواهم شد را از متن اصلی گرفته و معنای تازه را بار کرده و اتفاق جدیدی رخ داده است.
شفاعی در انتهای صحبتهایش نتیجهگیری کرد و گفت: در کتاب مولای گندمگون آنجایی که شاعر خود صورت را انتخاب کرده با متن زیباتری روبرو هستیم.
انتهای پیام/